Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο Alois Alzheimer ήταν ο πρώτος γιατρός που παρατήρησε τις πλάκες β αμυλοειδούς και τα νευροϊνιδικά πλέγματα στους ασθενείς που είχαν καταλήξει από άνοια. Έκτοτε, η επικρατέστερη θεωρία είναι ότι οι δομές αυτές αποτελούν τον αιτιολογικό παράγοντα για την εμφάνιση της νόσου και επομένως αρκετές μελέτες έχουν ασχοληθεί με την αναζήτηση μεθόδων για την απομάκρυνσή τους.
Δύο νέες μελέτες που εξέτασαν ένα φάρμακο που μπορεί να απομακρύνει τις παραπάνω πλάκες δημοσιεύτηκαν πριν από λίγες ημέρες στο περιοδικό New England Journal of Medicine.
Το φάρμακο που εξετάστηκε ήταν το μονοκλωνικό αντίσωμα gantenerumab. Το αντίσωμα αυτό, αν και πράγματι περιόρισε σημαντικά την ποσότητα των πλακών β αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, τελικά δεν βελτίωσε τις γνωστικές λειτουργίες των ασθενών.
«Η χορήγηση του φαρμάκου σε ασθενείς με νόσο Alzheimer περιόρισε σημαντικά τον αριθμό των πλακών β αμυλοειδούς μετά από 116 εβδομάδες, χωρίς ωστόσο να παρατηρηθεί αντίστοιχη βελτίωση στην κλινική εικόνα των ασθενών», αναφέρουν οι επιστήμονες των δύο ερευνών.
Τους τελευταίους μήνες, το FDA έχει δώσει έγκριση σε διάφορα φάρμακα που περιορίζουν τα επίπεδα του β αμυλοειδούς στον εγκέφαλο, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν ισχυρά δεδομένα που να αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα των παραπάνω φαρμάκων.
Στις έρευνες του gantenerumab συμμετείχαν περίπου 1000 ηλικιωμένοι εθελοντές από 30 χώρες οι οποίοι χωρίστηκαν σε δύο ομάδες. Η πρώτη από αυτές έλαβε το φάρμακο ενώ η δεύτερη πήρε placebo και αποτέλεσε την ομάδα ελέγχου.
Οι γνωστικές λειτουργίες των εθελοντών κατά τη διάρκεια των 2 ετών της μελέτης εξετάστηκαν με τη χρήση της κλίμακας CDR-SB.
«Δυστυχώς, αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι η αποτελεσματικότητα των θεραπειών αυτών για την αντιμετώπιση της νόσου Alzheimer είναι πολύ περιορισμένη. Αν και πράγματι μειώνουν την ποσότητα των πλακών β αμυλοειδούς, αυτό δεν φαίνεται να επιβραδύνει την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών συγκριτικά με τις ομάδες ελέγχου», αναφέρουν οι συγγραφείς σε ένα άρθρο που συνόδευσε τις δύο μελέτες.
Το FDA έδωσε έγκριση προσφάτως σε δύο παρόμοια φάρμακα, τα aducanumab και lecanemab, τα οποία επίσης απομακρύνουν τις πλάκες β αμυλοειδούς από τον εγκέφαλο. Τα φάρμακα αυτά περιέχουν επίσης συνθετικά αντισώματα τα οποία προσδένονται στις πλάκες καθιστώντας τις τελευταίες στόχο προς απομάκρυνση από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η αποτελεσματικότητα των παραπάνω φαρμάκων έχει αμφισβητηθεί έντονα, καθώς σε δύο κλινικές δοκιμές η πρώτη παρατήρησε περιορισμένα οφέλη, ενώ στη δεύτερη δεν παρατηρήθηκαν καθόλου οφέλη για τους ασθενείς. Μάλιστα, τα φάρμακα αυτά έχουν και σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, επομένως η χορήγησή τους δεν είναι χωρίς κινδύνους για τους ασθενείς.
Φωτογραφία: Google DeepMind