Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) χαρακτήρισε τη διστακτικότητα του εμβολιασμού ως μία από τις 10 μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια υγεία για το έτος 2019. Τα εμβόλια βρίσκονται τελευταία στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος λόγω της αύξησης του αριθμού των αντιεμβολιαστών. Η επιχειρηματολογία σχετικά με τη χρησιμότητα των εμβολίων δεν γίνεται μόνο από ειδικούς. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, οποιοσδήποτε μπορεί αν ενημερωθεί και να χρησιμοποιήσει δεδομένα που έχουν αποδειχθεί σε έρευνες για να υποστηρίξει τα εμβόλια αν βρεθεί αντιμέτωπος με κάποιον που έχει αμφιβολίες σχετικά με τη χρησιμότητά τους. Οι συζητήσεις με άτομα του περιβάλλοντος μας, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αλλάξουν την άποψη κάποιου, καθώς οι περισσότερες συμπεριφορές μας βασίζονται σε αυτά που θεωρούμε κοινωνικά αποδεκτά καθώς και τις συνήθειες των ανθρώπων που βρίσκονται στον στενό μας κύκλο.
Σε ποιον πρέπει να μιλήσω;
Αν και οι επιδημίες ιλαράς στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν υπεραπλουστεύσει το ζήτημα με τίτλους οι οποίοι ουσιαστικά ενοχοποιούν αποκλειστικά τους αντιεμβολιαστές.
Στην πραγματικότητα, η μεγάλη πλειοψηφία των παιδιών που δεν έχουν κάνει κάποια από τα εμβόλιά τους δεν ανήκουν σε οικογένειες αντιεμβολιαστών και η ταμπέλα αυτή δεν βοηθά στην επίλυση του προβλήματος.
Η δυνατότητα να εξαιρεθεί κάποιος από το πρόγραμμα των υποχρεωτικών εμβολίων λόγω πεποιθήσεων, καταργήθηκε το 2016 στις ΗΠΑ παρά το γεγονός ότι μόλις το 1.34% των παιδιών ανήκε σε αυτή την κατηγορία. Σε χώρες με μεγάλη κάλυψη και αποδοχή του εμβολιασμού, όπως η Αυστραλία, τα ποσοστά εμβολιασμών στα παιδιά κυμαίνονται ανάμεσα σε 90.75 και 94.67%, ανάλογα με την ηλικία.
Αυτό δείχνει ότι η πρόσβαση στον γιατρό και οι συμβουλευτικές συναντήσεις με αυτόν σχετικά με τη χρησιμότητα των εμβολιασμών αποτελούν σημαντικότερους παράγοντες που ενοχοποιούνται για τα χαμηλά ποσοστά εμβολιασμών.
Η ενημέρωση σχετικά με τα εμβόλια μάλλον δεν θα επηρεάσει σημαντικά τη συμπεριφορά των φανατικών αντιεμβολιαστών καθώς και των ατόμων που δεν έχουν πρόσβαση στα εμβόλια. Ωστόσο, η επικοινωνία έχει μεγάλη σημασία για το 43% των γονέων που έχουν ερωτήσεις και ανησυχίες σχετικά με τα εμβόλια.
Η επιθετική ή αφοριστική γλώσσα μπορεί να ωθήσει κάποιον μακριά από τα εμβόλια, ενώ η ανοιχτή συζήτηση με ένα άτομο που εμπιστεύεται ο γονέας μπορεί να τον πείσει να εμβολιάσει τα παιδιά του.
Πώς να συζητήσετε για τα εμβόλια
Αρκετοί δεν γνωρίζουν πώς πρέπει να μιλήσουν σε κάποιο φίλο ή συγγενή που παρουσιάζει διστακτικότητα σχετικά με τον εμβολιασμό. Ο βομβαρδισμός με δεδομένα και η απόρριψη των επιχειρημάτων του συνομιλητή σχεδόν ποτέ δεν έχει αποτέλεσμα.
Εναλλακτικά, ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές όταν μιλάτε για εμβόλια. Οι περισσότερες έχουν επιβεβαιωθεί από έρευνες με τεχνικές επικοινωνίας. Στις ΗΠΑ και τον Καναδά, η χρήση των τεχνικών αυτών έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τα ποσοστά εμβολιασμών στα παιδιά και τους εφήβους.
- Ρωτήστε και ακούστε προσεκτικά τις ανησυχίες τους: Όσοι δεν εμβολιάζονται δεν έχουν πάντοτε τις ίδιες ανησυχίες. Διαπιστώστε τι είναι αυτό που προκαλεί ανησυχία στο κάθε άτομο. Η ασφάλεια; Η αποτελεσματικότητα; Οι ανεπιθύμητες ενέργειες;
- Αναγνωρίστε τις παραπάνω ανησυχίες: Θυμηθείτε, όλοι αγαπούν τα παιδιά τους. Κανείς δεν αρνείται τον εμβολιασμό επειδή θέλει το παιδί του να αρρωστήσει ή αδιαφορεί αν θα νοσήσουν τα παιδιά άλλων ατόμων. Αν κατανοήσετε τους λόγους που κάποιος δεν εμβολιάζει τα παιδιά του, θα μπορέσετε να δημιουργήσετε ευκολότερα μία σχέση εμπιστοσύνης.
- Προσφέρετε πληροφορίες για να αντικρούσετε τις ανησυχίες τους: Μοιραστείτε αυτά που γνωρίζετε και προσπαθήστε να προσφέρετε πηγές για τις πληροφορίες σας. Προσέξτε, ωστόσο, να μην είστε πολύ επιθετικοί καθώς αυτό μπορεί να έχει αντίθετο αποτέλεσμα από το επιθυμητό.
- Μοιραστείτε προσωπικές εμπειρίες: Οι φορτισμένες συναισθηματικά ιστορίες από την καθημερινότητα είναι συνήθως πιο αποτελεσματικές από τα επιστημονικά δεδομένα. Αυτός είναι ο λόγος που οι ιστορίες για σπάνιες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων είναι πιο πειστικές από τα ατελείωτα δεδομένα για την ασφάλειά τους. Μη διστάσετε να μοιραστείτε τις θετικές σας εμπειρίες με τα εμβόλια ή, ακόμα καλύτερα, τις αρνητικές εμπειρίες με τις νόσους τις οποίες προλαμβάνουν.
- Μην κρίνετε: Ένας άνθρωπος θα συζητήσει σχετικά με τον εμβολιασμό με πολλούς φίλους και συγγενείς πριν αποφασίσει να εμβολιαστεί, ιδιαίτερα αν είναι πολύ διστακτικός. Ο στόχος σας πρέπει να είναι να αναπτύξετε σχέση εμπιστοσύνης και να δείξετε στον συνομιλητή ότι μπορείτε να απαντήσετε στις ερωτήσεις και τις ανησυχίες του χωρίς να τον κρίνετε. Αν είστε προσβλητικοί, όχι απλά δεν θα τον πείσετε να εμβολιαστεί αλλά κατά πάσα πιθανότητα δεν θα σας ξαναμιλήσει ποτέ για τα εμβόλια.
Οι παραπάνω συμβουλές θα σας βοηθήσουν να συζητήσετε καλύτερα με κάποιον που ναι μεν είναι διστακτικός σχετικά με τον εμβολιασμό, αλλά έχει διάθεση να συζητήσει για την άποψή του. Αν, ωστόσο, πρέπει να αντιμετωπίσετε δημόσια κάποιον φανατικό αντιεμβολιαστή, ο στόχος σας δεν είναι να αλλάξετε τη γνώμη του, αλλά να μην τον αφήσετε να επηρεάσει το κοινό που πιθανώς παρακολουθεί τη συζήτησή σας.
Οι τεχνικές που χρησιμοποιούν οι αντιεμβολιαστές περιλαμβάνουν συνήθως αναφορά σε συνωμοσίες, ψευδείς «ειδικούς», μεροληπτική ή επιλεκτική παρουσίαση των δεδομένων και ουτοπικές προσδοκίες (όπως για παράδειγμα 100% ασφάλεια). Η στρατηγική σας πρέπει να είναι η ταυτοποίηση των παραπάνω τεχνικών και η διόρθωση των δεδομένων που εισάγονται στη συζήτηση.
Αν είστε υποστηρικτής των εμβολίων μπορείτε να γίνετε ισχυρός σύμμαχος στην προσπάθεια να παραμείνουν υψηλά τα ποσοστά εμβολιασμών στην κοινότητα. Ακούστε τις απόψεις των συνομιλητών σας και μοιραστείτε τις δικές σας απόψεις με σεβασμό. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να τους πείσετε για τη χρησιμότητα των εμβολίων.
Βιβλιογραφία: ScienceAlert
Φωτογραφία: Valery Kenski (CC BY 2.0)