Το στέλεχος Όμικρον του SARS-CoV-2 προκαλεί διαφορετικά συμπτώματα σε σχέση με προηγούμενα στελέχη της πανδημίας. Ωστόσο, οι ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων που έχουν αναπτυχθεί ειδικά για το νεότερο στέλεχος δεν φαίνεται να διαφέρουν σε σχέση με αυτές που παρουσιάστηκαν σε όσους έκαναν τις πρώτες δόσεις των αρχικών εμβολίων.
Πριν από λίγες ημέρες τόσο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων όσο και το FDA των ΗΠΑ ενέκριναν τις νέες αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων της COVID-19, τις οποίες οι Pfizer και Moderna ανέπτυξαν ειδικά για την πρόληψη των παραλλαγών ΒΑ.4 και ΒΑ.5 του στελέχους Όμικρον. Οι νέες αυτές δόσεις είναι διδύναμες καθώς περιέχουν επίσης την αλληλουχία mRNA των αρχικών εμβολίων της COVID-19.
Είναι προφανές ότι η προσθήκη της αλληλουχίας mRNA από τη νεότερη παραλλαγή του ιού θα αυξήσει την αποτελεσματικότητα του εμβολίου τόσο στην πρόληψη των λοιμώξεων όσο και στην πρόληψη των σοβαρών συμπτωμάτων. Επιπλέον, καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα θα έχει εκτεθεί πλέον σε δύο παρόμοια στελέχη ενός παθογόνου, πιθανώς θα μπορεί να προετοιμαστεί καλύτερα για μελλοντικά στελέχη.
Τα νέα διδύναμα εμβόλια χορηγούνται ήδη εδώ και λίγες ημέρες, ωστόσο η έγκρισή τους βασίστηκε στις κλινικές δοκιμές εμβολίων για μία προηγούμενη παραλλαγή της Όμικρον, συγκεκριμένα την ΒΑ.1. Σύμφωνα με αυτή την κλινική δοκιμή, οι ανεπιθύμητες ενέργειες που προκαλούν τα νέα εμβόλια είναι παρόμοιες με αυτές που παρατηρήθηκαν στα προηγούμενα εμβόλια της COVID-19 που χορηγούνται ευρέως τα τελευταία χρόνια.
Συγκεκριμένα, οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες από τα νέα διδύναμα εμβόλια που στοχεύουν τις παραλλαγές ΒΑ.4 και ΒΑ.5 περιλαμβάνουν:
- άλγος στο σημείο της έγχυσης
- αίσθημα κόπωσης
- κεφαλαλγία
- αρθραλγίες
- μυαλγίες
- ρίγος
- ναυτία
- έμετος
- ερυθρότητα και οίδημα στο σημείο της έγχυσης
- πυρετός
Αναφορικά με τα συμπτώματα στο σημείο της έγχυσης, από πρώιμα δεδομένα φαίνεται ότι το 55-75% περίπου των ασθενών παρουσιάζει άλγος στο σημείο της έγχυσης, ενώ ένα μικρό ποσοστό (5%) παρουσιάζει ερυθρότητα και οίδημα.
Στα προηγούμενα εμβόλια της COVID-19 είχαν εμφανιστεί και άλλες ανεπιθύμητες ενέργειες όπως αναφυλαξία, μυοκαρδίτιδα και περικαρδίτιδα. Σύμφωνα με το FDA των ΗΠΑ, δεν αποκλείεται και τα νέα εμβόλια να προκαλούν επίσης τις παραπάνω ανεπιθύμητες ενέργειες.
Ωστόσο, όπως έχουμε παρατηρήσει από τη χορήγηση της τρίτης δόσης στον πληθυσμό, στις αναμνηστικές δόσεις ο κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών είναι πολύ χαμηλότερος σε σχέση με τις πρώτες δόσεις.
Ελάχιστες Αλλαγές στα Συστατικά των Εμβολίων
Η μόνη διαφορά των νέων εμβολίων σε σχέση με τα προηγούμενα είναι η αλληλουχία του mRNA. Όλα τα υπόλοιπα συστατικά των εμβολίων είναι ακριβώς τα ίδια, επομένως είναι λογικό ότι δεν εμφανίζονται διαφορετικές ανεπιθύμητες ενέργειες από τη χορήγηση των νέων εμβολίων.
Προφανώς, όσο εμβολιάζεται μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού, οι ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων θα γίνονται περισσότερο εμφανείς. Πάντως, σε όσους έχουν κάνει ήδη τις νέες δόσεις των εμβολίων δεν έχει παρατηρηθεί καμία νέα ανεπιθύμητη ενέργεια συγκριτικά με τις 2 πρώτες δόσεις.
Σύμφωνα με τις παρούσες οδηγίες, τα νέα εμβόλια μπορούν να κάνουν όσοι έχουν κάνει τουλάχιστον δύο δόσεις από τα πρώτα εμβόλια της COVID-19. Ο εμβολιασμός μπορεί να γίνεται το λιγότερο 2 μήνες μετά από μία προηγούμενη δόση ή λοίμωξη με τον ιό.
Ιδανικά, η αναμνηστική δόση που θα κάνουμε θα πρέπει να είναι της ίδιας εταιρείας με αυτή που κάναμε στις προηγούμενες δόσεις. Για παράδειγμα, αυτοί που έκαναν τις αρχικές δόσεις με το εμβόλιο της Moderna, θα πρέπει να προτιμήσουν την αναμνηστική δόση της ίδιας εταιρείας.
Όπως συνέβη και με τα προηγούμενα εμβόλια της COVID-19, αυτή τη στιγμή όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι τα νέα εμβόλια, κατ’ ελάχιστο, θα προστατεύουν από τα σοβαρά συμπτώματα της νόσου. Ωστόσο, καθώς τα εμβόλια έχουν αναπτυχθεί με βάση τα στελέχη που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή, υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία ότι θα είναι περισσότερο αποτελεσματικά από αυτά που κυκλοφορούσα μέχρι σήμερα.
Φωτογραφία: Nataliya Vaitkevich