Καθώς τα περιστατικά της ευλογιάς των πιθήκων συνεχίζουν να αυξάνονται σε παγκόσμιο επίπεδο, αρκετοί αναρωτιούνται αν υπάρχει αποτελεσματικό εμβόλιο για αυτή τη νόσο το οποίο θα μπορούσε ίσως να χορηγηθεί σε ορισμένους ασθενείς που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης με το συγκεκριμένο παθογόνο. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν ορισμένα εμβόλια που προλαμβάνουν τη λοίμωξη από ιούς της ευρύτερης οικογένειας των ιών της ευλογιάς, ωστόσο ελάχιστα από αυτά χορηγούνται σε ασθενείς και κανένα δεν είναι διαθέσιμο στο ευρύ κοινό.
Το πρώτο εμβόλιο για την ευλογιά του ανθρώπου αναπτύχθηκε πριν από περίπου 50 χρόνια και μπορεί να προσφέρει κάποιου βαθμού προστασία και από την ευλογιά των πιθήκων. Ωστόσο, το εμβόλιο αυτό ήταν ιδιαίτερα ισχυρό και επομένως προκαλούσε μία σειρά ανεπιθύμητες ενέργειες. Έκτοτε, έχουν αναπτυχθεί αρκετά νέα εμβόλια για την ευλογιά.
Δύο Εμβόλια για την Ευλογιά του Ανθρώπου Προστατεύουν και από την Ευλογιά των Πιθήκων
Το εμβόλιο ACAM2000 αναπτύχθηκε για την ευλογιά του ανθρώπου, ωστόσο δεδομένα δείχνουν ότι μπορεί να προστατεύσει και από την ευλογιά των πιθήκων. Το εμβόλιο αυτό έχει εγκριθεί αυτή τη στιγμή και χορηγείται κατά περίπτωση σε ενήλικες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης με τον ιό της ευλογιάς. Σύμφωνα με το CDC των ΗΠΑ, το ίδιο εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί και σε άτομα με πρόσφατη έκθεση στον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, αν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Προσφάτως, το FDA των ΗΠΑ ενέκρινε ένα ακόμα εμβόλιο, το JYNNEOS, για την πρόληψη τόσο της ευλογιάς του ανθρώπου, όσο και της ευλογιάς των πιθήκων. Το εμβόλιο αυτό χορηγείται σε 2 δόσεις με διαφορά 4 εβδομάδων.
Σύμφωνα με το FDA, το JYNNEOS έχει πάνω από 85% αποτελεσματικότητα στην πρόληψη της ευλογιάς των πιθήκων, ενώ η αποτελεσματικότητά του για την πρόληψη των σοβαρών συμπτωμάτων της νόσου είναι ακόμα πιο υψηλή.
Αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζουμε ακόμα αν το εμβόλιο μπορεί να χορηγηθεί σε εγκύους ή θηλάζουσες.
Τα Εμβόλια Αποτρέπουν τα Σοβαρά Συμπτώματα Ακόμα κι αν Χορηγηθούν Μετά τη Μόλυνση
Και τα δύο εμβόλια της ευλογιάς των πιθήκων είναι δυνατό να χορηγηθούν μετά την έκθεση στον ιό προστατεύοντας έτσι από τα σοβαρά συμπτώματα της νόσου. Δεδομένα έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που έλαβαν τα εμβόλια αμέσως μετά την έκθεσή τους στον ιό είτε δεν νόσησαν καθόλου είτε παρουσίασαν ήπια συμπτώματα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις οδηγίες του FDA, το εμβόλιο όταν χορηγείται εντός 4 ημερών από την έκθεση αποτρέπει εντελώς τα συμπτώματα της νόσου, ενώ όταν χορηγείται στις 4-14 ημέρες περιορίζει τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
Αν χρειαστεί να χορηγηθεί κάποιο από τα δύο παραπάνω εμβόλια σε ασθενείς που εκτέθηκαν στον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, αυτή τη στιγμή φαίνεται πιθανότερο να χορηγηθεί το JYNNEOS, καθώς είναι πιο ασφαλές και προκαλεί λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες σε σχέση με το ACAM2000.
Σε Ποιους Μπορεί να Χορηγηθεί το Εμβόλιο της Ευλογιάς των Πιθήκων;
Ορισμένες χώρες έχουν αρχίσει ήδη να χορηγούν εμβόλια της ευλογιάς των πιθήκων (προαιρετικά) σε άτομα που είχαν στενή επαφή με επιβεβαιωμένα κρούσματα του ιού. Μία από τις χώρες που ακολουθεί ήδη την παραπάνω στρατηγική είναι η Μεγάλη Βρετανία.
Η παρασκευάστρια εταιρεία του JYNNEOS έχει αυξήσει την παραγωγή εμβολίων καθώς δήλωσε ότι αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες θέλουν να αυξήσουν τα αποθέματά τους με το συγκεκριμένο εμβόλιο.
Αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται και άλλα εμβόλια για τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων, ωστόσο αυτά βρίσκονται ακόμα σε πειραματικό στάδιο.
Πως να Προστατευτείτε από την Ευλογιά των Πιθήκων
Σύμφωνα με το CDC, υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να προστατευτούμε από μία πιθανή μόλυνση με τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων.
Προφανώς, το κύριο μέλημά μας θα πρέπει να είναι να αποφύγουμε την στενή επαφή με επιβεβαιωμένα κρούσματα του ιού. Επιπλέον, αν γνωρίζουμε ότι κάποιο άτομο στο περιβάλλον μας ήρθε σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα θα πρέπει να αποφύγουμε τις επαφές μαζί του για περίπου 3 εβδομάδες, όσο διαρκεί δηλαδή η περίοδος επώασης του ιού.
Το πλύσιμο των χεριών έχει επίσης ιδιαίτερη σημασία στην πρόληψη του συγκεκριμένου παθογόνου, όπως ισχύει και με τους περισσότερους ιούς ή βακτήρια. Το σαπούνι και τα αλκοολικά διαλύματα είναι εξίσου αποτελεσματικά στην πρόληψη της μόλυνσης.
Σε περιοχές όπου ο ιός είναι ενδημικός θα πρέπει να αποφεύγουμε επίσης την επαφή με ζώα που μπορεί να είναι φορείς του ιού της ευλογιάς των πιθήκων.
Αυτή τη στιγμή η επιστημονική κοινότητα συνεχίζει να παρακολουθεί την εξέλιξη της επιδημίας, αυξάνοντας παράλληλα τα αποθέματα των εμβολίων για το συγκεκριμένο παθογόνο, ωστόσο το ενδεχόμενο μαζικών εμβολιασμών είναι εξαιρετικά απίθανο.
Φωτογραφία: SHVETS production