Μετά την περσινή επιδημία ιλαράς και τη σταθερή αύξηση στα περιστατικά ηπατίτιδας Α, η σημαντικότητα των εμβολιασμών γίνεται όλο και πιο εμφανής. Η εποχή της γρίπης βρίσκεται επίσης προ των πυλών και δεν γνωρίζουμε ακόμη πόσο σοβαρή θα είναι η λοίμωξη από τα στελέχη που θα κυκλοφορήσουν φέτος.
Αν και το αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα στην τρίτη ηλικία, καθιστά αρκετούς ασθενείς πιο ευάλωτους στις λοιμώξεις, για κάποια νοσήματα μπορεί να μην χρειάζεται εμβολιασμός, ενώ για άλλα μπορεί να χρειάζονται ενισχυτικές δόσεις.
Περιεχόμενα:
Εμβόλιο της Γρίπης
Η γρίπη είναι ένα λοιμώδες νόσημα που προκαλεί πυρετό, βήχα, κεφαλαλγίες, πονόλαιμο, καταρροή, μυαλγίες, αίσθημα κόπωσης και σπανιότερα έμετο ή διάρροια.
Τα στελέχη του ιού της γρίπης μεταλλάσσονται κάθε χρόνο. Καθώς το εμβόλιο χορηγείται πριν από την έναρξη της εποχής της γρίπης, οι επιστήμονες πρέπει να προβλέψουν εκ των προτέρων ποια στελέχη θα κυκλοφορήσουν αρκετούς μήνες αργότερα. Η πρόβλεψη αυτή γίνεται χρησιμοποιώντας επιδημιολογικά δεδομένα, ωστόσο τα προηγούμενα 2 έτη δεν κατάφερε να οδηγήσει σε ανάπτυξη εμβολίου με ικανοποιητική αποτελεσματικότητα.
Το τριδύναμο εμβόλιο της γρίπης μάς προστατεύει από δύο στελέχη Α και ένα στέλεχος Β. Το τετραδύναμο εμβόλιο, αντίστοιχα, προστατεύει από σύο στελέχη Α και δύο στελέχη Β. Οι ηλικιωμένοι είναι προτιμότερο να κάνουν το τετραδύναμο εμβόλιο, καθώς προσφέρει προστασία από περισσότερα στελέχη του ιού.
Οι επιπλοκές της γρίπης, μεταξύ των οποίων και η πνευμονία, μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρές. Η γρίπη ευθύνεται για το θάνατο δεκάδων χιλιάδων ηλικιωμένων ετησίως, ενώ οδηγεί σε ακόμα περισσότερες νοσηλείες. Η γρίπη είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τους διαβητικούς, αυτούς που λαμβάνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, καθώς και τους ασθενείς που πάσχουν από νεφρικές, καρδιακές και πνευμονικές νόσους.
Εμβόλιο MMR
Πριν από μερικά χρόνια, η ιλαρά είχε εξαλειφθεί εντελώς από τη χώρα μας, αλλά και αρεκτές άλλες χώρες παγκοσμίως. Πέρσι, ωστόσο, παρουσιάστηκαν ξανά περιστατικά της νόσου ως αποτέλεσμα των χαμηλών ποσοστών εμβολιασμού.
Η ιλαρά μπορεί να προκαλέσει πυρετό, βήχα, καταρροή και ένα χαρακτηριστικό εξάνθημα με μικρά ερυθρά επάρματα. Αν και ο ιός είναι ιδιαίτερα λοιμώδης, μπορεί να προληφθεί αποτελεσματικά με τον εμβολιασμό. Το εμβόλιο για την ιλαρά αποτελεί μέρος του εμβολίου MMR (ιλαρά, ερυθρά, παρωτίτιδα) το οποίο χορηγείται σε μία δόση.
Ποιοι πρέπει, ωστόσο, να κάνουν το εμβόλιο της γρίπης; Σύμφωνα με τις οδηγίες, το εμβόλιο πρέπει να χορηγείται σε όλους όσους έχουν γεννηθεί μετά το 1957, εκτός αν υπάρχουν ιατρικά αρχεία που δείχνουν ότι έχουν λάβει επαρκείς δόσεις του εμβολίου στο παρελθόν ή έχουν νοσήσει από ιλαρά. Τα άτομα που έχουν γεννηθεί πριν το 1957, θεωρούμε ότι έχουν νοσήσει από ιλαρά, καθώς η νόσος ήταν ιδιαίτερα κοινή εκείνη την περίοδο. Αν και υπάρχουν εξετάσεις αίματος για να διαπιστωθεί αν κάποιος έχει ανοσία, οι περισσότεροι γιατροί απλά χορηγούν το εμβόλιο αν υπάρχει αμφιβολία σχετικά με την κατάσταση της ανοσίας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί στο ιστορικό του ασθενούς να υπάρχει εμβολιασμός για την ιλαρά, ωστόσο μπορεί να έχει χορηγηθεί μία αρχική ασθενής μορφή του εμβολίου ή μπορεί να χορηγήθηκε μία δόση ενώ ο ασθενής έπρεπε να κάνει δύο. Οι ασθενείς αυτοί δεν είναι προστατευμένοι από την ιλαρά και επομένως πρέπει να ρωτήσουν τον γιατρό τους αν πρέπει να κάνουν ενισχυτική δόση του εμβολίου, ιδιαίτερα αν ζουν σε περιοχές με επιδημία της νόσου.
Εμβόλιο Ηπατίτιδας Α
Η ηπατίτιδα Α είναι μία ιογενής λοίμωξη που προκαλεί φλεγμονή και βλάβες στο ήπαρ. Τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν αίσθημα κόπωσης, πυρετό, ναυτία και ίκτερο.
Τα περιστατικά της ηπατίτιδας Α παρουσιάζουν αύξηση τα τελευταία χρόνια, ενώ εμφανίζονται και σποραδικές επιδημίες.
Το εμβόλιο για τη νόσο είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό, ωστόσο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1994, επομένως αρκετοί ηλικιωμένοι δεν το έχουν κάνει. Σύμφωνα με τις παρούσες οδηγίες, μόνο όσοι ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου πρέπει να κάνουν το εμβόλιο αυτό. Σε αυτούς περιλαμβάνονται αυτοί που ταξιδεύουν σε χώρες με μολυσμένο νερό ή τρόφιμα, όσοι έρχονται σε επαφή με ασθενείς ή ζουν σε γηροκομεία και τα άτομα που μοιράζονται σύριγγες.
Εμβόλιο του Έρπητα Ζωστήρα
Ο έρπης ζωστήρ προκαλείται από τον ιό της ανεμευλογιάς-έρπητα ζωστήρα, δηλαδή τον ιό που ευθύνεται για την ανεμευλογιά. Αν και ο έρπης ζωστήρ έχει γενικά μικρή διάρκεια, ο νευρικός πόνος που προκαλεί μπορεί να παραμείνει για χρόνια ή να παρουσιάσει υποτροπές.
Σήμερα υπάρχουν δύο εμβόλια για τον έρπητα ζωστήρα: το Zostavax, το οποίο κυκλοφορεί για περισσότερο από μία δεκαετία, και το Shingrix, το οποίο εγκρίθηκε για πρώτη φορά το 2017.
Το Shingrix έχει σχεδόν 90% αποτελεσματικότητα, ποσοστό πολύ υψηλότερο από το Zostavax, για το οποίο έχει διαπιστωθεί ότι η αποτελεσματικότητα στα άτομα ηλικίας 60-69 είναι 60%, ενώ στους ηλικιωμένους άνω των 70, μόλις 40%. Το Shingrix έχει, ωστόσο, αυξημένο κίνδυνο να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως πυρετό και μυαλγίες.
Εμβόλιο του Τετάνου
Ο τέτανος προκαλείται από το βακτήριο Clostridium tetani, το οποίο βρίσκεται στο χώμα. Όταν το βακτήριο εισέλθει στον οργανισμό, παράγει μία τοξίνη που προκαλεί βλάβες στο νευρικό σύστημα και τάση των μυών. Τυπικά πρέπει να χορηγείται μία ενισχυτική δόση για το εμβόλιο του τετάνου κάθε 5-10 χρόνια, αν ωστόσο είχατε κάποιο ατύχημα και υπάρχει κίνδυνος να έχετε μολυνθεί, τότε πρέπει να κάνετε το εμβόλιο άμεσα.
Εμβόλιο του Πνευμονιοκόκκου
Η πνευμονία είναι ένα επικίνδυνο νόσημα στην τρίτη ηλικία. Αν και τυπικά προκαλεί πυρετό, δύσπνοια ή βήχα, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει σύγχυση ή άλγος κατά την αναπνοή.
Το εμβόλιο του πνευμονιοκόκκου προσφέρει προστασία από τα βακτήρια που προκαλούν πνευμονία, καθώς και αυτά που προκαλούν βακτηριαιμία ή μηνιγγίτιδα.
Σύμφωνα με τις οδηγίες, στους ηλικιωμένους άνω των 65 πρέπει να χορηγείται αρχικά μία δόση του PCV13 και στη συνέχεια μία δόση του PPSV23 έξι έως 12 μήνες αργότερα. Σε όσους ηλικιωμένους έχουν κάνει ήδη το PPSV23, πρέπει να χορηγείται το PCV13 ένα χρόνο αργότερα. Αν κάνατε το εμβόλιο PCV13 πριν την ηλικία των 65, δεν χρειάζεστε άλλη δόση.
Βιβλιογραφία: Harvard Health