Ένα αντιβιοτικό που αναπτύχθηκε πριν από περίπου 80 χρόνια αλλά τελικά δεν κυκλοφόρησε στην αγορά φαίνεται ότι μπορεί να βοηθήσει στη μάχη κατά των ανθεκτικών βακτηρίων, όπως υποστηρίζει μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLOS Biology.
Περίπου το 50% των αντιβιοτικών που χρησιμοποιούμε σήμερα αποτελούν παραλλαγές φαρμάκων που είχαν αναπτυχθεί πριν από περίπου 100 χρόνια κατά τη «χρυσή εποχή» των αντιβιοτικών. Ένα από τα αντιβιοτικά που αναπτύχθηκε εκείνη την περίοδο ήταν η στρεπτοθρισίνη, η οποία ήταν αποτελεσματική ενάντια στα gram-αρνητικά βακτήρια.
Αντίθετα με τα gram-θετικά βακτήρια, τα gram-αρνητικά δεν έχουν το ισχυρό κυτταρικό τοίχωμα, το οποίο αποτελεί και το στόχο των περισσότερων αντιβιοτικών. Η αναζήτηση φαρμάκων που θα μπορούν να καταστρέψουν τα gram-αρνητικά βακτήρια είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της φαρμακευτικής βιομηχανίας σήμερα. Το 2017, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) δημοσίευσε μία λίστα με τα πιο επικίνδυνα ανθεκτικά βακτήρια σήμερα. Τα περισσότερα από αυτά ήταν gram-αρνητικά βακτήρια.
Παρά την ικανότητά της να αντιμετωπίζει τα παραπάνω βακτήρια, η στρεπτοθρισίνη δεν εγκρίθηκε πριν από περίπου 80 χρόνια, καθώς θεωρήθηκε τοξική για τους νεφρούς.
Μία επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Harvard ασχολήθηκε ξανά με το παραπάνω φάρμακο και αποφάσισε να εξερευνήσει τη χρησιμότητά του ενάντια στα ανθεκτικά παθογόνα που κυκλοφορούν σήμερα. Μάλιστα, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν στα πειράματά τους μία διαφορετική μορφή του φαρμάκου που λέγεται νουρσεοθρισίνη.
Η νουρσεοθρισίνη παράγεται από gram-θετικά βακτήρια που βρίσκονται στο χώμα. Στην πραγματικότητα αποτελεί ένα συνδυασμό αρκετών διαφορετικών αντιβιοτικών, μεταξύ των οποίων η στρεπτοθρισίνη F (S-F) και η στρεπτοθρισίνη D (S-D).
Στα πειράματα που έκαναν στο εργαστήριο, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι τόσο η νουρσεοθρισίνη όσο και η στρεπτοθρισίνη D είναι τοξικές για τους νεφρούς, κάτι που ωστόσο δεν ισχύει για τη στρεπτοθρισίνη F. Η τελευταία μπορεί επίσης να καταστρέφει αποτελεσματικά τα gram-αρνητικά βακτήρια σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις που δεν επηρεάζουν τη λειτουργία των νεφρών.
Σε μοντέλα πειραματοζώων, η στρεπτοθρισίνη F κατάφερε να εξουδετερώσει ένα ανθεκτικό στέλεχος βακτηρίων χωρίς να παρουσιάσει αντιδράσεις τοξικότητας στα ποντίκια.
«Τα βακτήρια που βρίσκονται στο χώμα έχουν αναπτύξει αποτελεσματικά αντιβιοτικά ικανά να εξουδετερώσουν τα gram-αρνητικά βακτήρια. Τα αντιβιοτικά αυτά, μεταξύ των οποίων και η στρεπτοθρισίνη, είναι το αποτέλεσμα αιώνων εξέλιξης», υποστήριξαν οι συγγραφείς.
Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε ακόμα ποιος είναι ο μηχανισμός δράσης της στρεπτοθρισίνης, ωστόσο φαίνεται ότι επηρεάζει την παραγωγή πρωτεϊνών στα gram-αρνητικά βακτήρια.
Αν καταφέρουμε να κατανοήσουμε τον παραπάνω μηχανισμό, τότε πιθανώς θα μπορούμε να αναπτύξουμε και άλλα αντιβιοτικά τα οποία θα εξουδετερώνουν τα παραπάνω ανθεκτικά βακτήρια, κατέληξε η ομάδα.
Φωτογραφία: SHVETS production