Η οξεία φλεγμονή, η οποία εμφανίζεται συνήθως μετά από ένα τραυματισμό, μία λοίμωξη ή την έκθεση σε κάποιο αλλεργιογόνο, αποτελεί φυσιολογικό κομμάτι της άμυνας του οργανισμού και συνήθως διαρκεί λίγες ημέρες.
Η χρόνια φλεγμονή, αντιθέτως, μπορεί να παραμείνει για μήνες ή ακόμα και χρόνια. Ορισμένα αίτια της παραπάνω κατάστασης περιλαμβάνουν:
- Μία χρόνια λοίμωξη που δεν αντιμετωπίστηκε επαρκώς από τον οργανισμό
- Η χρόνια έκθεση σε μία «ξένη» ουσία ή κάποιο αλλεργιογόνο
- Μία αυτοάνοση νόσος, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
- Μία αυτοφλεγμονώδης νόσος, όπως ο Οικογενής Μεσογειακός Πυρετός
- Υποτροπιάζοντα επεισόδια οξείας φλεγμονής
Η φλεγμονή έχει συνδεθεί με διάφορους παράγοντες του τρόπου ζωής, όπως η παχυσαρκία, η διατροφή με υπερβολικά επεξεργασμένα τρόφιμα και το κάπνισμα. Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι τα επίπεδα της φλεγμονής αυξάνονται με την ηλικία.
Ορισμένες έρευνες στο παρελθόν είχαν συνδέσει την ανεπάρκεια βιταμίνης D με αυξημένα επίπεδα φλεγμονής.
Μία νέα έρευνα θέλησε να εξερευνήσει περισσότερο την παραπάνω σύνδεση. Από τις αναλύσεις που έκανε η ομάδα, διαπιστώθηκε ότι τα συμπληρώματα βιταμίνης D μπορεί πιθανώς να μειώσουν τον κίνδυνο διαφόρων νόσων που σχετίζονται με χρόνια φλεγμονή. Οι παρατηρήσεις της ομάδας δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό PLOS ONE.
Τι Μπορούμε να Μάθουμε από τους Δείκτες Φλεγμονής
Η φλεγμονή είναι δυνατό να εκτιμηθεί από διάφορους βιοδείκτες που ανιχνεύονται στο αίμα, το σίελο ή τα ούρα. Ένας από τους πλέον χρησιμοποιούμενους δείκτες φλεγμονής, η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη ή CRP, έχει συνδεθεί με αρκετές διαφορετικές φλεγμονώδεις νόσους.
Μάλιστα, σήμερα γνωρίζουμε ότι η CRP συνδέεται με τις κυτταροκίνες, συγκεκριμένα μόρια που εμπλέκονται τόσο στην οξεία όσο και στη χρόνια φλεγμονή.
Στην παρούσα μελέτη, οι επιστήμονες εξέτασαν τα επίπεδα της CRP και της 25-υδροξυβιταμίνης-D σε δείγματα αίματος από 5.381 εθελοντές άνω των 50 ετών.
Οι εθελοντές είχαν συμπληρώσει αρκετά ερωτηματολόγια μέσω των οποίων εκτιμήθηκαν διάφορα δημογραφικά χαρακτηριστικά και συνήθειες του τρόπου ζωής, ενώ έκαναν και αρκετές εξετάσεις με σκοπό να εκτιμηθεί η κατάσταση της υγείας τους.
Αναφορικά με τη CRP, όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα της πρωτεΐνης, τόσο μεγαλύτερη είναι και η φλεγμονή στον οργανισμό ενός ατόμου. Οι επιστήμονες της ομάδας χώρισαν τους εθελοντές σε 3 ομάδες ανάλογα με τα επίπεδα της CRP:
- Φυσιολογική: 0-5 mg/dL
- Αυξημένη: 5-10 mg/dL
- Υψηλή: πάνω από 10 mg/dL
Η Ανεπάρκεια Βιταμίνης D Συνδέθηκε με τη Φλεγμονή
Στο σύνολο του δείγματος που εξετάστηκε, το 13% των εθελοντών είχαν ανεπάρκεια βιταμίνης D. Οι περισσότεροι εθελοντές με ανεπάρκεια ήταν μεγαλύτερης ηλικίας, είχαν χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης, χειρότερη κοινωνική και οικονομική κατάσταση, ενώ αρκετοί ήταν και καπνιστές.
Αναφορικά με τη CRP, αυτοί που είχαν τα υψηλότερα επίπεδα ήταν συνήθως άνω των 75 ετών, είχαν χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης και ήταν παχύσαρκοι. Οι ασθενείς που έκαναν καθιστική ζωή, καθώς και αυτοί που είχαν 3 ή περισσότερα χρόνια νοσήματα, είχαν επίσης υψηλότερα επίπεδα CRP.
Μετά την προσαρμογή για διάφορους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τη φλεγμονή, η ανεπάρκεια βιταμίνης D συνδέθηκε ισχυρά με τα υψηλότερα επίπεδα CRP, άρα και με υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής.
Πώς Μπορεί να Συνδέεται η Βιταμίνη D με τη Φλεγμονή;
Τα τελευταία χρόνια έχουν δημοσιευτεί αρκετά δεδομένα που δείχνουν ότι η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στην ανοσία. Είναι πλέον γνωστό ότι τα Τ λεμφοκύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος έχουν υποδοχείς για τη βιταμίνη D, ενώ και τα μακροφάγα απελευθερώνουν ενεργές μορφές της βιταμίνης.
Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκε ότι τα μακροφάγα παράγουν βιταμίνη D την οποία στέλνουν στα Τ λεμφοκύτταρα, περιορίζοντας έτσι την απελευθέρωση των επιβλαβών κυτταροκινών που ενοχοποιούνται για την καταιγίδα κυτταροκινών.
Πρέπει να Πάρω Συμπληρώματα Βιταμίνης D;
Σήμερα, στις περισσότερες χώρες η οδηγία για τη βιταμίνη D είναι ότι οι ηλικιωμένοι θα πρέπει να παίρνουν τουλάχιστον 600 IU (διεθνείς μονάδες) της βιταμίνης καθημερινά. Ωστόσο, δεδομένα έχουν δείξει ότι ακόμα και στους νεαρούς ενήλικες (18-39 ετών) τα ποσοστά ανεπάρκειας είναι πολύ υψηλά, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για αρκετά χρόνια νοσήματα αργότερα.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες της μελέτης, αν και είναι σαφές ότι είναι απαραίτητο να πάρουμε συμπληρώματα αν έχουμε ανεπάρκεια βιταμίνης D, δεν μπορούμε να απαντήσουμε με βεβαιότητα αν οι ενήλικες που δεν έχουν ανεπάρκεια μπορεί να περιορίσουν τον κίνδυνο των χρονίων νόσων λαμβάνοντας συμπληρώματα της βιταμίνης.
Καταλήγοντας, η ομάδα τόνισε ότι αυτό το ερώτημα θα πρέπει να απαντηθεί από μελλοντικές μελέτες.
Φωτογραφία: Alex Green