Παρά την πανδημία της COVID-19, το 2022 σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις τόσο στην ιατρική όσο και στη βιολογία. Οι ανακαλύψεις που έγιναν τη χρονιά που μας πέρασε σε αρκετούς διαφορετικούς τομείς των παραπάνω επιστημών, όπως η επιδημιολογία, η εξέλιξη του ανθρώπου και η τεχνητή νοημοσύνη, αναμένεται να μεταμορφώσουν τον τομέα της υγείας για τα επόμενα χρόνια.
Ποιες ήταν όμως οι σημαντικότερες από αυτές τις ανακαλύψεις και γιατί έχουν σημασία για το μέλλον;
Το Νόμπελ Ιατρικής σε Επιστήμονες που Ασχολήθηκαν με την Εξέλιξη του Ανθρώπου
Το Νόμπελ Ιατρικής του 2022 κέρδισε ο Svante Pääbo, ένας γενετιστής από τη Σουηδία που ασχολήθηκε με τα γονίδια των αρχαίων προγόνων μας. Ο Pääbo ανέπτυξε μία σειρά μεθόδους για την αναδόμηση του αρχαίου DNA και κατάφερε να αποτυπώσει το DNA των Neanderthal, ενώ ανακάλυψε και ένα νέο ανθρώπινο είδος, τους Denisovans. Από τις μελέτες του κατάφερε να δείξει ότι οι πρώτοι άνθρωποι είχαν αναπαραχθεί και με αυτό το είδος που πλέον έχει εξαφανιστεί. Ωστόσο, ορισμένα χαρακτηριστικά των Denisovans, όπως για παράδειγμα η ικανότητα επιβίωσης σε μεγάλο υψόμετρο, κατάφεραν να διατηρηθούν μέχρι σήμερα.
Οι Επιστήμονες Κατάφεραν να Επαναφέρουν Όργανα Χοίρων μετά Θάνατον
Μία επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Yale κατάφερε ένα αναπτύξει ένα ειδικό σύστημα έγχυσης το οποίο μπορεί να επαναφέρει τη λειτουργία διαφόρων οργάνων από χοίρους μετά το θάνατο των ζώων. Το σύστημα που ανέπτυξε η ομάδα λέγεται OrganEx και αντλεί ένα μείγμα αίματος και θρεπτικών ουσιών στο κυκλοφορικό σύστημα των ζώων. Η τεχνολογία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς μπορεί να διατηρήσει τα όργανα λειτουργικά για μεγαλύτερη διάρκεια μετά το θάνατο των ασθενών, γεγονός που θα διευκολύνει τις μεταμοσχεύσεις.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη Απάντησε ένα από τα Μεγαλύτερα Ερωτήματα της Βιολογίας
Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα που έχει απασχολήσει διαχρονικά τους βιολόγους είναι αν μπορούμε να προβλέψουμε την τρισδιάστατη δομή μίας πρωτεΐνης από την αλληλουχία των αμινοξέων της. Στις αρχές του έτους, ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύχθηκε από την εταιρεία DeepMind, το AlphaFold, κατάφερε να προβλέψει σωστά την τρισδιάστατη δομή περίπου 200 εκατομμύρια πρωτεϊνών. Η ανακάλυψη αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς διευκολύνει την ανάπτυξη φαρμάκων.
Κυκλοφόρησαν Νέα Επικαιροποιημένα Εμβόλια για την COVID-19
Η ανάπτυξη αποτελεσματικών εμβολίων εντός ενός έτους από την εμφάνιση του SARS-CoV-2 ήταν χωρίς αμφιβολία ένα από τα μεγαλύτερα ιατρικά επιτεύγματα των τελευταίων δεκαετιών. Δύο από τα εμβόλια αυτά χρησιμοποιούν την τεχνολογία του mRNA και αποδείχθηκαν ιδιαίτερα αποτελεσματικά. Ωστόσο, ο ιός συνέχισε να μεταλλάσσεται και τα νέα στελέχη του κατάφεραν να ξεπεράσουν την ανοσία του πληθυσμού. Ευτυχώς, οι εταιρείες ανάπτυξης εμβολίων ανέπτυξαν νέα αποτελεσματικά εμβόλια τα οποία μπορούν να αντιμετωπίσουν και τις νεότερες παραλλαγές του στελέχους Όμικρον.
Σημαντικές Πληροφορίες από την Ανάλυση των Λυμάτων
Τα λύματα των πόλεων προσφέρουν σημαντικά δεδομένα για τους λοιμωξιολόγους και επιδημιολόγους. Τα συστήματα ανάλυσης των λυμάτων που χρησιμοποιούμε σήμερα επέτρεψαν στους επιστήμονες να προβλέψουν με επιτυχία την αύξηση των περιστατικών της COVID-19 σε μία περιοχή όταν ακόμα ο αριθμός των περιστατικών ήταν χαμηλός. Στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο, οι επιστήμονες κατάφεραν επίσης να ανιχνεύσουν εγκαίρως την εμφάνιση του ιού της πολιομυελίτιδας. Το ίδιο σύστημα προσφέρει σημαντικές πληροφορίες και για την εμφάνιση ανθεκτικών βακτηρίων.
Επιβεβαιώθηκε η Σημασία της Ποιότητας του Αέρα στους Εσωτερικούς Χώρους
Πριν την πανδημία της COVID-19, οι περισσότεροι από εμάς πιθανώς δεν δίναμε μεγάλη σημασία στην ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, είναι πλέον σαφές ότι ο ιός SARS-CoV-2 μεταδίδεται με αερολύματα επομένως η ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους μας απασχολεί άμεσα. Βελτιώνοντας τον εξαερισμό των κτιρίων και χρησιμοποιώντας διάφορα φίλτρα αέρα μπορούμε να περιορίσουμε την μετάδοση των παθογόνων του αναπνευστικού συτσήματος.
Φωτογραφία: Karolina Grabowska