Τα άτομα που ακολουθούν τη χορτοφαγική δίαιτα έχουν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο να παρουσιάσουν κατάθλιψη σε σχέση με αυτούς που καταναλώνουν κρέας στη διατροφή τους, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας μελέτης από τη Βραζιλία. Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Affective Disorders, υποστηρίζει μάλιστα ότι η σύνδεση αυτή παραμένει ανεξαρτήτως της ποιότητας των τροφίμων που καταναλώνει το κάθε άτομο.
Συχνά, όταν παρατηρούμε σύνδεση ανάμεσα σε ένα παράγοντα της διατροφής και διάφορα προβλήματα υγείας, βιαζόμαστε να υποστηρίξουμε ότι υπάρχει σύνδεση αιτίας-αποτελέσματος η οποία αποδίδεται σε κάποια διατροφική ανεπάρκεια.
Η νέα έρευνα από τη Βραζιλία εξέτασε αρκετούς διαφορετικούς παράγοντες της διατροφής, όπως ο αριθμός των θερμίδων, των πρωτεϊνών, των μικροθρεπτικών ουσιών καθώς και των επεξεργασμένων τροφίμων που καταναλώνει ο κάθε εθελοντής. Από τις προσαρμογές που έκαναν οι επιστήμονες με βάση τους παραπάνω παράγοντες τελικά διαπιστώθηκε ότι τα αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης σε όσους κάνουν χορτοφαγική διατροφή δεν συνδέονται με κάποια διατροφική ανεπάρκεια.
Πώς εξηγείται επομένως η σύνδεση ανάμεσα στη χορτοφαγική δίαιτα και την κατάθλιψη; Υπάρχει κάποιος μηχανισμός μέσω του οποίου η αποφυγή του κρέατος προκαλεί κατάθλιψη ή η σύνδεση αποδίδεται σε κάποιον άλλο παράγοντα;
Αρχικά, υπάρχει πιθανότητα η σύνδεση αυτή να έχει αντίθετη κατεύθυνση. Δηλαδή, οι ασθενείς που πάσχουν ήδη από κατάθλιψη ενδέχεται να προτιμούν περισσότερο τις χορτοφαγικές δίαιτες. Δύο από τα συμπτώματα της κατάθλιψης είναι η εμμονή σε αρνητικές σκέψεις, καθώς και το αίσθημα ενοχής.
Αν θεωρήσουμε ότι ένας ασθενής με κατάθλιψη και ένα υγιές άτομο έχουν την ίδια πιθανότητα να ενημερωθούν σχετικά με τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων της κτηνοτροφίας, καταλαβαίνουμε ότι ο καταθλιπτικός ασθενής έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να νιώσει ενοχικά συμπτώματα για τα ζώα και επομένως να εξερευνήσει μεθόδους για να αντιμετωπίσει το παραπάνω πρόβλημα.
Οι σκέψεις του καταθλιπτικού χορτοφάγου δεν είναι απαραίτητα λανθασμένες σε αυτή την περίπτωση. Αν και η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται συχνά από αδικαιολόγητες αρνητικές σκέψεις, δεδομένα έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με ήπια ή μέτρια κατάθλιψη συχνά έχουν πιο ρεαλιστική κρίση σχετικά με την έκβαση ορισμένων γεγονότων ή για το ρόλο τους στα παραπάνω.
Για παράδειγμα, αναφορικά με τη βιομηχανία του κρέατος, είναι αλήθεια ότι γίνεται κακομεταχείριση των ζώων κτηνοτροφίας και αυτό συμβαίνει εξ’ αιτίας της μεγάλης ζήτησης για φτηνό κρέας στον πληθυσμό.
Δεύτερον, δεν αποκλείεται η χορτοφαγική δίαιτα να προκαλεί κατάθλιψη με άλλους μηχανισμούς που δεν συνδέονται με την ίδια τη δίαιτα. Για παράδειγμα, η επιλογή μίας χορτοφαγικής ζωής από ένα άτομο μπορεί να επηρεάσει τη συμμετοχή του σε κοινωνικές δραστηριότητες ή την κοινωνικότητα γενικότερα. Αυτό συμβαίνει γιατί συχνά η χορτοφαγία αντιμετωπίζεται αρνητικά από ορισμένα άτομα και αυτοί που την ακολουθούν απομονώνονται κοινωνικά.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η Βραζιλία, δηλαδή η χώρα στην οποία διεξήχθη η παρούσα μελέτη, έχει πολύ υψηλά ποσοστά κρεατοφαγίας. Τα τελευταία χρόνια, η χορτοφαγία έχει αυξηθεί κατακόρυφα στη χώρα και συγκεκριμένα έφτασε από 8% το 2012 σε 16% το 2018, ωστόσο στους 14.000 εθελοντές που συμμετείχαν στη μελέτη, μόλις 82 έκαναν χορτοφαγικές δίαιτες, ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου 0.5%.
Τα παραπάνω δεδομένα δημιουργούν το ερώτημα αν η σύνδεση ανάμεσα στη χορτοφαγία και την κατάθλιψη θα ήταν εξίσου εμφανής και σε άλλες χώρες με χαμηλότερα ποσοστά κρεατοφαγίας, όπως για παράδειγμα η Ινδία.
Προφανώς, υπάρχει πάντοτε το ενδεχόμενο να μην υπάρχει σχέση αιτίας-αποτελέσματος ανάμεσα στη χορτοφαγία και την κατάθλιψη, καθώς οι δύο αυτές καταστάσεις μπορεί να συνδέονται με ένα τρίτο κοινό παράγοντα.
Για παράδειγμα, οι γυναίκες έχουν αυξημένη πιθανότητα σε σχέση με τους άνδρες να ακολουθούν χορτοφαγικές δίαιτες, ενώ έχουν και υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης. Βέβαια, η παρούσα μελέτη είχε κάνει προσαρμογή για το φύλο και παρατήρησε ότι ο παράγοντας αυτός δεν επηρεάζει την παραπάνω σύνδεση.
Ένας Παράγοντας που Δεν Εξετάστηκε
Μία μεταβλητή που δεν εξετάστηκε από την παρούσα μελέτη και μπορεί πιθανώς να εξηγήσει τη σύνδεση ανάμεσα στη χορτοφαγία και την κατάθλιψη είναι η έκθεση σε εικόνες βίας από τη βιομηχανία του κρέατος. Ο συχνότερος λόγος για την επιλογή μίας χορτοφαγικής δίαιτας είναι η πρόληψη της βίας στα ζώα.
Ντοκιμαντέρ όπως τα “Dominion” ή “Earthlings” που αποτυπώνουν τη βία στη βιομηχανία του κρέατος, δημιουργούν γενικά αρνητικά συναισθήματα. Κατά συνέπεια, ένα άτομο που παρακολουθεί τακτικά τέτοιου είδους ντοκιμαντέρ, έχει αυξημένη πιθανότητα να επιλέξει μία χορτοφαγική δίαιτα, αλλά και να παρουσιάσει κατάθλιψη.
Τελικά, η παρούσα μελέτη παρατήρησε σύνδεση ανάμεσα στη χορτοφαγική δίαιτα και την κατάθλιψη, ωστόσο έδειξε ότι η σύνδεση αυτή δεν αποδίδεται σε διατροφικούς παράγοντες.
Φωτογραφία: Alexander Grey