Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί μία από τις συχνότερες μορφές καρκίνου παγκοσμίως. Σε περισσότερο από το 50% των περιστατικών, η εμφάνιση του καρκίνου συνδέεται με συγκεκριμένες μεταλλάξεις σε ένα γονίδιο που προστατεύει φυσιολογικά από τη νόσο.
Το γονίδιο αυτό είναι το p53 και κωδικοποιεί ένα μεταγραφικό παράγοντα, στον οποίο περιλαμβάνεται και το μόριο microRNA που λέγεται miR-34. Το τελευταίο αποτελεί σημαντικό κομμάτι της άμυνας του οργανισμού ενάντια στην εμφάνιση νεοπλασμάτων.
Μία επιστημονική ομάδα από τις ΗΠΑ κατάφερε να δείξει προσφάτως ότι η κουρκουμίνη, μία ουσία που βρίσκεται φυσιολογικά στον κουρκουμά, μπορεί να προστατεύσει από τον καρκίνο ενεργοποιώντας εκ νέου τον παραπάνω μηχανισμό και επαναφέροντας την έκφραση των γονιδίων που παράγουν miR-34.
«Υπήρχαν ήδη αρκετά δεδομένα στη βιβλιογραφία που έδειχναν ότι η κουρκουμίνη μπορεί να ενισχύσει την παραγωγή του miR-34. Ωστόσο, μέχρι σήμερα καμία έρευνα δεν είχε εξετάσει το φαινόμενο αυτό ως κύριο τελικό σημείο. Επιπλέον, δεν γνωρίζαμε ποιος είναι ο μηχανισμός που μπορεί να εξηγήσει γιατί η κουρκουμίνη αυξάνει την παραγωγή του miR-34», αναφέρουν οι επιστήμονες της νέας μελέτης.
Χρησιμοποιώντας γενετικά τροποποιημένα κύτταρα από το παχύ έντερο του ανθρώπου, η ομάδα της έρευνας κατάφερε να δείξει ότι η κουρκουμίνη αυξάνει την παραγωγή των ενεργών μορφών οξυγόνου (reactive oxygen species – ROS) στα νεοπλασματικά κύτταρα. Με τη σειρά τους οι ROS ενεργοποιούν μία σηματοδοτική οδό που αυξάνει την παραγωγή του miR-34 μέσω του μεταγραφικού παράγοντα NRF2. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επιταχύνεται η γήρανση και τελικά η καταστροφή του νεοπλασματικού κυττάρου.
«Παράλληλα περιορίζεται και η ικανότητα των νεοπλασματικών κυττάρων να εξαπλώνονται σε γειτονικούς ιστούς και να προκαλούν μεταστάσεις. Καταφέραμε να δείξουμε σε ένα μοντέλο πειραματοζώων ότι η αύξηση της έκφρασης του miR-34 χάρη στην κουρκουμίνη μπορεί να περιορίσει τον κίνδυνο μεταστάσεων από τον καρκίνο του παχέος εντέρου», εξήγησαν οι συγγραφείς.
Μία ενδιαφέρουσα παρατήρηση της έρευνας ήταν ότι η κουρκουμίνη ενισχύει επίσης την αποτελεσματικότητα των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων, όπως για παράδειγμα του 5-FU.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σχεδόν όλα τα οφέλη που παρατηρήθηκαν στην παρούσα μελέτη δεν συνδέονται με το γονίδιο p53. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η φυσιολογική λειτουργία του παραπάνω γονιδίου είναι σχεδόν αδύνατο να επανέλθει στα νεοπλασματικά κύτταρα, ωστόσο η ομάδα της παρούσας μελέτης έδειξε ότι είναι δυνατό να επαναφέρουμε την παραγωγή του miR-34 χωρίς να χρησιμοποιείται το γονίδιο αυτό.
Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα, οι παρατηρήσεις τους ανοίγουν το δρόμο για την ανάπτυξη νέων θεραπειών οι οποίες θα πρέπει να εξεταστούν σε μελλοντικές μελέτες.
Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature.
Φωτογραφία: Karolina Grabowska