Μετά από 2 lockdown, αρκετοί από εμάς παρατηρούμε ότι νιώθουμε οσφυαλγία, ένα σύμπτωμα που ίσως δεν είχαμε παρουσιάσει στο παρελθόν. Το σύμπτωμα αυτό μπορεί να αποδίδεται σε διάφορα αίτια, όπως για παράδειγμα το άγχος για την πανδημία ή τον περισσότερο χρόνο που περνάμε σε καθιστική θέση εξ’ αιτίας της παραμονής στο σπίτι.
Αν και αρκετοί πιστεύουν ότι η ξεκούραση μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της οσφυαλγίας, στην πραγματικότητα η φυσική άσκηση προσφέρει περισσότερα οφέλη, ενώ μπορεί να προστατεύσει επίσης και από μελλοντικά επεισόδια εμφάνισης του παραπάνω συμπτώματος. Αυτό συμβαίνει γιατί η σπονδυλική μας στήλη ιδανικά θα πρέπει να κινείται, έτσι ώστε τα οστά και οι μαλακοί ιστοί που την απαρτίζουν να μπορούν να διατηρηθούν υγιείς.
Η τακτικές κινήσεις και η άσκηση βοηθούν να διατηρηθεί ή ακόμα και να βελτιωθεί η ισχύς, η ανθεκτικότητα και η κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης, γεγονός που μας επιτρέπει να αναρρώσουμε ευκολότερα από ένα επεισόδιο οξείας οσφυαλγίας. Αυτός είναι και ο λόγος που η φυσική άσκηση προτείνεται από τους περισσότερους γιατρούς ως ένα αποτελεσματικό μέτρο για την αντιμετώπιση του παραπάνω συμπτώματος.
Γιατί είναι Αποτελεσματική η Φυσική Άσκηση
Αν και η φυσική άσκηση θεωρείται ένα από τα πιο αποτελεσματικά μέτρα για την αντιμετώπιση της οσφυαλγίας, οι επιστήμονες ακόμα εξετάζουν γιατί και μέσω ποιου μηχανισμού προσφέρει οφέλη, καθώς και ποια είναι η ιδανική διάρκεια άσκησης.
Στο παρελθόν, πιστεύαμε ότι τα οφέλη από τη φυσική άσκηση αφορούν κυρίως τις δομές που περιβάλλουν τη σπονδυλική στήλη, όπως για παράδειγμα τους μύες. Αν και η παραπάνω θεωρία υποστηρίζεται εν μέρει από επιστημονικά δεδομένα, δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί η φυσική άσκηση προσφέρει οφέλη στην αντιμετώπιση της οσφυαλγίας.
Σήμερα, υπάρχουν πλέον όλο και περισσότερα δεδομένα που δείχνουν ότι η άσκηση βελτιώνει αρκετές λειτουργίες του νευρικού συστήματος, αρκετές από τις οποίες εντοπίζονται και στον εγκέφαλο. Ουσιαστικά, η άσκηση επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το άλγος, περιορίζοντας την ευαισθησία μας σε δυνητικά επώδυνα ερεθίσματα. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως επαγόμενη από την άσκηση υποαλγησία.
Σε έρευνες που έγιναν με υγιείς εθελοντές διαπιστώθηκε ότι η έντονη αεροβική άσκηση για περίπου 15 λεπτά μπορεί να προκαλέσει την παραπάνω αναλγητική δράση για περίπου 30 λεπτά μετά την ολοκλήρωση της άσκησης.
Οι αναλγητικές επιδράσεις της άσκησης αποδόθηκαν σε διάφορους μηχανισμούς, όπως για παράδειγμα η απελευθέρωση αναλγητικών ουσιών από τον οργανισμό, στις οποίες περιλαμβάνονται τα ενδοκανναβινοειδή, η αδρεναλίνη, η νοραδρεναλίνη, οι ενδορφίνες και η σεροτονίνη.
Τα παραπάνω χημικά σήματα περιορίζουν την αντίληψη του άλγους, ενώ βελτιώνουν και τη διάθεση. Η τελευταία δράση είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς η αντίληψη του άλγους σχετίζεται άμεσα με τη διάθεσή μας.
Ένας άλλος σημαντικός μηχανισμός που φαίνεται ότι συνδέεται με την επαγόμενη από την άσκηση υποαλγησία είναι ο σχηματισμός νέων ωφελίμων συνδέσεων στο νευρικό σύστημα, μία διαδικασία γνωστή ως νευροπλαστικότητα.
Οι δομικές αυτές αλλαγές του νευρικού συστήματος συμβαίνουν βραδύτερα σε σχέση με την έκκριση των χημικών ουσιών που αναφέρθηκε προηγουμένως, ωστόσο μακροπρόθεσμα η φυσική άσκηση μπορεί να περιορίσει το άλγος και μέσω αυτού του μηχανισμού.
Αν και η αναζήτηση για τους ακριβείς μηχανισμούς που μπορούν να εξηγήσουν την υποαλγησία συνεχίζεται, γνωρίζουμε σήμερα ότι η άσκηση μπορεί να βοηθήσει ακόμα και στην πρόληψη του χρονίου άλγους, ακόμα και σε ασθενείς που δεν παρουσιάζουν οσφυαλγία.
Ώρα για Άσκηση
Ευτυχώς, δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο είδος άσκησης που θα πρέπει να κάνουμε για να ανακουφιστούμε από τη χρόνια οσφυαλγία. Οι τυπικές δραστηριότητες που κάνουμε κάθε μέρα σε συνδυασμό με οποιουδήποτε είδους άσκηση μπορεί να προσφέρουν ορισμένα οφέλη.
Προφανώς, αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να ξεκινήσουμε να τρέχουμε μεγάλες αποστάσεις ή να αρχίσουμε να σηκώνουμε βάρη περιμένοντας ότι έτσι θα αντιμετωπίσουμε την οσφυαλγία. Είναι σημαντικό να ξεκινήσουμε σταδιακά και να προσαρμόσουμε κατάλληλα το πρόγραμμα της άσκησης που θα κάνουμε με σκοπό να αποφύγουμε τους τραυματισμούς. Το σημαντικότερο είναι να κάνουμε κάποια μορφή άσκησης που μας αρέσει, καθώς έτσι είναι πιθανότερο να συνεχίσουμε να την κάνουμε μακροπρόθεσμα, αποκομίζοντας έτσι περισσότερα οφέλη.
Υπάρχουν επίσης και άλλες προσεγγίσεις που μπορούμε να ακολουθήσουμε στην καθημερινότητά μας προκειμένου να αυξήσουμε τα επίπεδα της άσκησης. Για παράδειγμα, όταν υπάρχει αυτή η επιλογή θα πρέπει να προτιμούμε το ασανσέρ, ενώ θα πρέπει να αποφεύγουμε την παραμονή σε ένα γραφείο για αρκετές ώρες.
Η οσφυαλγία σπάνια αποτελεί ένδειξη κάποιας σοβαρότερης κατάστασης και συνήθως υποχωρεί μέσα σε λίγες εβδομάδες. Αυτός είναι και ο λόγος που θα πρέπει να αποφεύγουμε μέτρα αντιμετώπισης όπως τα ενέσιμα φάρμακα ή η χειρουργική επέμβαση. Ακόμα κι αν η οσφυαλγία σάς ταλαιπωρεί για λίγους μήνες ή περισσότερο, η αύξηση της φυσικής άσκησης είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για την αντιμετώπισή της.