Η φρουκτόζη είναι η ουσία που ενοχοποιείται για τις περισσότερες αλλαγές στο μεταβολισμό του ανθρώπου που οδηγούν σε εμφάνιση παχυσαρκίας, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας μελέτης που δημοσιεύτηκε προσφάτως στο περιοδικό Obesity. Αν και η ουσία αυτή δεν έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα σε θερμίδες, φαίνεται ότι αυξάνει την επιθυμία για κατανάλωση τροφίμων με υψηλά λιπαρά, γεγονός που τελικά προκαλεί παχυσαρκία.
Η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης έκανε μία μεγάλη ανάλυση στην οποία έδειξε ότι η απώλεια βάρους απαιτεί περιορισμό τόσο των λιπών όσο και των υδατανθράκων στη διατροφή, ωστόσο αυτό είναι δυσκολότερο για τους ασθενείς που καταναλώνουν υψηλές ποσότητες φρουκτόζης.
«Αν και πρακτικά όλες οι θεωρίες αναγνωρίζουν ότι θα πρέπει να περιορίσουμε την κατανάλωση υπερβολικά επεξεργασμένων τροφίμων για την απώλεια βάρους, δεν είναι σαφές αν θα πρέπει να μειώσουμε περισσότερο την κατανάλωση ζάχαρης, λιπών ή υδατανθράκων με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη. Στην ανάλυση που κάναμε δείξαμε ότι ιδανικά θα πρέπει να περιοριστούν όλα τα παραπάνω και μάλιστα διατυπώσαμε και μία νέα θεωρία που αναδεικνύει το ρόλο της φρουκτόζης στον παραπάνω μηχανισμό», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Η φρουκτόζη είναι ένα είδος σακχάρου που βρίσκεται τυπικά στα φρούτα. Καθώς τα τελευταία περιέχουν συνήθως βιταμίνες και φυτικές ίνες, οι αρνητικές επιδράσεις των χαμηλών επιπέδων φρουκτόζης σε αυτά είναι αμελητέες. Περιορισμένη παραγωγή φρουκτόζης μπορεί να γίνει επίσης και από τον οργανισμό του ανθρώπου.
Στην ανάλυση της βιβλιογραφίας που έκαναν οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης διαπιστώθηκε ότι η υψηλή πρόσληψη φρουκτόζης μειώνει τα επίπεδα του ATP, μίας ουσίας που χρησιμοποιείται ως καύσιμο για αρκετές λειτουργίες των κυττάρων.
Όταν το ATP μειωθεί κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο, αυτό σηματοδοτεί στον οργανισμό ότι χρειάζεται περισσότερη ενέργεια και επομένως δημιουργείται ένα αίσθημα πείνας.
Με βάση την παραπάνω παρατήρηση, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης ανέπτυξαν τη θεωρία τους σχετικά με τη φρουκτόζη, η οποία πρακτικά δείχνει γιατί είναι σημαντικό να περιορίσουμε τόσο τα λίπη όσο και τους υδατάνθρακες αν θέλουμε να μειώσουμε το σωματικό μας βάρος.
«Όλες οι προηγούμενες θεωρίες για την παχυσαρκία που είχαν επικεντρωθεί στην κατανάλωση λιπών, υδατανθράκων ή άλλους παράγοντες, πρακτικά δεν είχαν εξετάσει ένα σημαντικό κομμάτι του παζλ, τη φρουκτόζη. Η τελευταία είναι αυτή που προκαλεί τις αλλαγές του μεταβολισμού που ενοχοποιούνται για την αυξημένη κατανάλωση θερμίδων και την εμφάνιση παχυσαρκίας», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Η σημαντικότερη παρατήρηση της μελέτης ήταν ότι ο μηχανισμός αυτός ενεργοποιείται ακόμα και όταν ο οργανισμός έχει αποθέματα ενέργειας σε μορφή λίπους. Αυτό που κάνει πρακτικά η φρουκτόζη είναι ότι δεν επιτρέπει στον οργανισμό να χρησιμοποιήσει τα παραπάνω αποθέματα.
Σε ορισμένα είδη, όπως για παράδειγμα στις αρκούδες, αυτός ο μηχανισμός είναι απαραίτητος καθώς τους επιτρέπει να διατηρήσουν τις αποθήκες λίπους πριν τη χειμερία νάρκη. Στον άνθρωπο, ωστόσο, η υπερβολική κατανάλωση φρουκτόζης μπορεί να προκαλέσει παχυσαρκία.
«Ο εξελικτικός μηχανισμός αυτός βοηθά τα ζώα όταν προετοιμάζονται για περιόδους έλλειψης τροφής. Αν και πρακτικά ο στόχος από την κατανάλωση φρουκτόζης είναι να διευκολύνει την επιβίωση του οργανισμού βραχυπρόθεσμα, η χρόνια κατανάλωση φρουκτόζης μπορεί να ενοχοποιείται για αρκετές από τις μεταβολικές παθήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα», εξηγούν οι συγγραφείς.
Καταλήγοντας, η ομάδα τόνισε ότι προφανώς θα πρέπει να γίνουν και νέες μελέτες για να επιβεβαιωθεί η παραπάνω θεωρία, καθώς σχεδόν όλα τα διαθέσιμα δεδομένα για τη φρουκτόζη σήμερα προέρχονται από έρευνες σε πειραματόζωα.
Φωτογραφία: Leah Kelley