Η χρόνια έλλειψη ύπνου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για διάφορες φλεγμονώδεις και καρδιαγγειακές παθήσεις. Ειδικότερα, η μειωμένη διάρκεια του ύπνου κατά 1-1,5 ώρα την ημέρα είναι ιδιαίτερα επιβλαβής, όπως διαπίστωσε μία νέα μελέτη.
Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο Journal of Experimental Medicine, είναι η πρώτη που δείχνει ότι ο ύπνος μπορεί να επηρεάσει τη δομή του DNA στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που παράγουν λευκά αιμοσφαίρια, γεγονός που αυξάνει τόσο τη φλεγμονή, όσο και των κίνδυνο φλεγμονωδών νόσων. Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος γενικά έχουν χρησιμότητα στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων, ωστόσο αν τα επίπεδά τους αυξηθούν υπερβολικά μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή. Η παρούσα μελέτη έδειξε επίσης ότι η αναπλήρωση του χαμένου ύπνου το σαββατοκύριακο ή άλλες ημέρες δεν μπορεί να αναιρέσει τις παραπάνω βλάβες.
«Η έρευνά μας είναι μία από τις πρώτες που εξερευνούν τους βιολογικούς μηχανισμούς της σύνδεσης ανάμεσα στον ύπνο και την υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος μακροπρόθεσμα. Συγκεκριμένα, παρατηρήσαμε ότι τόσο στα πειραματόζωα όσο και στον άνθρωπο, οι διαταραχές του ύπνου μπορεί να επηρεάσουν την παραγωγή και λειτουργία των ανοσιακών κυττάρων με αποτέλεσμα τα τελευταία να μην είναι πλέον προστατευτικά, αλλά επιβλαβή για τον οργανισμό αναφορικά με την αντιμετώπιση των λοιμώξεων. Η έρευνά μας επιβεβαιώνει επίσης ότι ο ύπνος βοηθά στην αντιμετώπιση της φλεγμονής, ενώ η έλλειψη ύπνου αυξάνει τα επίπεδα της τελευταίας», αναφέρουν οι συγγραφείς. «Ειδικά οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα θα πρέπει να κοιμούνται τουλάχιστον 7-8 ώρες τη μέρα», πρόσθεσαν.
Η επιστημονική ομάδα της μελέτης ανέλυσε δεδομένα για 14 υγιείς ενήλικες που είχαν διάρκεια ύπνου 8 ώρες τη μέρα. Στο πρώτο κομμάτι της έρευνας, οι επιστήμονες παρατήρησαν τους εθελοντές κατά τη διάρκεια του ύπνου και επιβεβαίωσαν ότι πράγματι κοιμούνται 8 ώρες κάθε μέρα για 6 εβδομάδες. Στο πέρας του παραπάνω διαστήματος έλαβαν δείγματα αίματος από τους εθελοντές και εξέτασαν τα επίπεδα των ανοσιακών κυττάρων.
Στη συνέχεια, στους ίδιους εθελοντές, η διάρκεια ύπνου περιορίστηκε στις 6.5 ώρες καθημερινά για άλλες 6 εβδομάδες. Ακολούθως οι επιστήμονες έλαβαν εκ νέου δείγματα αίματος και εξέτασαν και πάλι τα επίπεδα των ανοσιακών κυττάρων.
Συγκρίνοντας τα δείγματα που είχαν λάβει από κάθε εθελοντή, οι συγγραφείς της μελέτης παρατήρησαν ότι η μείωση του ύπνου κατά 1.5 ώρα αύξησε σημαντικά τα επίπεδα των αιμοποιητικών κυττάρων, ενώ και το DNA των τελευταίων παρουσίασε μεταβολές.
Στο επόμενο κομμάτι της μελέτης τους οι επιστήμονες θέλησαν να εξερευνήσουν περισσότερο το φαινόμενο αυτό σε μοντέλα πειραματοζώων. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποίησαν ποντίκια τα οποία είτε κοιμήθηκαν όλη τη διάρκεια της νύχτας είτε είχαν διακοπτόμενο ύπνο για 16 εβδομάδες. Η ομάδα των ποντικών που είχε διακοπτόμενο ύπνο ακολούθησε στη συνέχεια ένα πρόγραμμα αναπλήρωσης του ύπνου που είχε διάρκεια 10 εβδομάδων. Οι επιστήμονες έλαβαν δείγματα αίματος σε διάφορες στιγμές από τα παραπάνω ποντίκια και κατέληξαν σε παρόμοια συμπεράσματα με αυτά της κλινικής δοκιμής με ανθρώπους εθελοντές.
Όλα τα ποντίκια που είχαν κάνει διακοπτόμενο ύπνο παρουσίασαν μεταβολές τόσο στα επίπεδα όσο και στο DNA των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος. Συγκεκριμένα, τα επίπεδα των παραπάνω κυττάρων αυξήθηκαν σημαντικά, όπως είχε παρατηρηθεί και στους ανθρώπους εθελοντές. Μάλιστα, η παρούσα μελέτη στα ποντίκια διαπίστωσε επίσης ότι ακόμα και μετά τις 10 εβδομάδες αναπλήρωσης του ύπνου, τα ποντίκια είχαν ακόμα παθολογικά ανοσιακά κύτταρα, γεγονός που αύξανε τον κίνδυνο για μία σειρά χρόνια και φλεγμονώδη νοσήματα.
«Από τις παρατηρήσεις μας είναι σαφές ότι η αναπλήρωση των χαμένων ωρών ύπνου δεν μπορεί να αναιρέσει πλήρως τις βλάβες που προκλήθηκαν από τις διαταραχές του ύπνου. Στα δείγματα αίματος είναι εμφανές ότι τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος έχουν ακόμα βλάβες από την έλλειψη του ύπνου, ακόμα και εβδομάδες αργότερα. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν αυξήθηκαν τα επίπεδα όλων των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος. Σε ορισμένα κύτταρα, τα επίπεδα περιορίστηκαν από την έλλειψη ύπνου. Η διαταραχή της ισορροπίας των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος συνδέεται με γήρανση του τελευταίου και αυξημένο κίνδυνο για διάφορες φλεγμονώδεις και καρδιακές παθήσεις», καταλήγει η μελέτη.
Φωτογραφία: Andrea Piacquadio