Πολλαπλή Σκλήρυνση και Ιός Epstein-Barr: Νέα Δεδομένα

Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μία χρόνια νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ). Το κύριο χαρακτηριστικό της νόσου είναι οι βλάβες στη μυελίνη. Η λιπώδης αυτή ουσία καλύπτει τα νευρικά κύτταρα και τους επιτρέπει να επικοινωνούν μεταξύ τους.

Μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στις αρχές του έτους έδειξε ότι η μόλυνση με τον ιό Epstein-Barr μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο πολλαπλής σκλήρυνσης. Διάφορες μελέτες έχουν παρατηρήσει επίσης ότι οι ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο έχουν Β λεμφοκύτταρα που έχουν μολυνθεί με τον παραπάνω ιό.

Προς το παρόν, δεν γνωρίζουμε μέσω ποιου μηχανισμό ο ιός Epstein-Barr μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πολλαπλής σκλήρυνσης. Ωστόσο, μία πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ορισμένες πρωτεΐνες του Epstein-Barr ομοιάζουν τις πρωτεΐνες της μυελίνης, γεγονός που πιθανώς δημιουργεί ανοσιακή απόκριση ενάντια στην τελευταία.

Οι Θεραπείες που Στοχεύουν τα Β Λεμφοκύτταρα Βελτιώνουν τα Συμπτώματα της Πολλαπλής Σκλήρυνσης

Η φαρμακευτική εταιρεία Atara Biotherapeutics ξεκίνησε προσφάτως μία κλινική δοκιμής φάσης 1 με σκοπό να εξετάσει μία νέα πειραματική θεραπεία σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση. Η θεραπεία αυτή λέγεται ATA118 και στοχεύει τα Β λεμφοκύτταρα που έχουν μολυνθεί με τον ιό Epstein-Barr στους παραπάνω ασθενείς.

Από τους συνολικά 24 εθελοντές της παραπάνω μελέτης, οι 20 παρουσίασαν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων ή επιβράδυνση στην πορεία της νόσου μετά από 1 χρόνο θεραπείας.

Μάλιστα, από τους 18 ασθενείς που έλαβαν το φάρμακο για 39 μήνες οι 9 παρουσίασαν βελτίωση της αναπηρίας, ενώ στους 7 υπήρχαν και ενδείξεις επαναμυελίνωσης.

Η κλινική δοκιμή συνεχίζεται ακόμα και η εταιρεία υποστήριξε ότι θα παρουσιάσει νέα δεδομένα από τη μελέτη στις 13 Οκτωβρίου του 2022.

Κλινική Δοκιμή Φάσης 1

Στα πλαίσια της κλινικής δοκιμής, οι επιστήμονες χορήγησαν στους 24 εθελοντές διάφορες δόσεις του φαρμάκου ATA188 για 1 έτος. Εντός 6 μηνών, οι περισσότεροι ασθενείς είχαν αρχίσει ήδη να παρουσιάζουν βελτίωση των συμπτωμάτων.

Μετά από 12 μήνες, 20 ασθενείς είχαν παρουσιάσει σαφή βελτίωση ή επιβράδυνση στην πορεία της νόσου, ενώ κανένας ασθενής δεν εκδήλωσε σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.

Από τους 24 ασθενείς, οι 18 συνέχισαν τη θεραπεία με το φάρμακο για 39 μήνες, όπως προαναφέρθηκε. 7 από αυτούς παρουσίασαν βελτίωση της αναπηρίας στους 12 μήνες, ενώ σε άλλους 2 τα συμπτώματα περιορίστηκαν αργότερα.

Μάλιστα, η πλέον ενδιαφέρουσα παρατήρηση της μελέτης ήταν ότι στους 7 πρώτους ασθενείς υπήτχαν ενδείξεις επαναμυελίνωσης, δηλαδή επιδιόρθωσης των βλαβών στην επικάλυψη των νευρικών ινών του ΚΝΣ στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.

«Όταν η αναπηρία φτάσει σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο, συνήθως δεν αναστρέφεται. Ιδιαίτερα στην πρωτοπαθή προϊούσα μορφή της πολλαπλής σκλήρυνσης σπάνια παρατηρείται βελτίωση χωρίς τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής», αναφέρουν οι συγγραφείς.

Όπως υποστήριξαν, οι ασθενείς που έλαβαν τις υψηλότερες δόσεις του φαρμάκου είχαν μεγαλύτερη βελτίωση. Μέχρι τον Αύγουστο του 2021 δεν σημειώθηκε καμία σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια στους ασθενείς, αν και ένας ασθενής που είχε παρουσιάσει αρχικά βελτίωση παρουσίασε υποτροπή της νόσου στους 18 μήνες.

Μηχανισμοί της Σύνδεσης

Όταν ρωτήθηκαν σχετικά με το μηχανισμό μέσω του οποίου η στόχευση του ιού Epstein-Barr μπορεί να περιορίσει τα συμπτώματα της πολλαπλής σκλήρυνσης, οι επιστήμονες της μελέτης υποστήριξαν ότι μία από τις πρωτεΐνες του ιού ομοιάζει αρκετά με μία πρωτεΐνη της μυελίνης. Κατά συνέπεια, όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στον ιό, προκαλεί βλάβες και στη μυελίνη. Η εκρίζωση του ιού από τον οργανισμό πρακτικά απομακρύνει το ερέθισμα που κάνει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να στοχεύουν τη μυελίνη.

Όπως δείχνουν τα τελευταία δεδομένα, το φάρμακο ATA188 δρα σε 2 διαφορετικούς μηχανισμούς που προκαλούν βλάβες στη μυελίνη:

  • Αποτρέπει την αυτοανοσία από τα Β λεμφοκύτταρα που έχουν μολυνθεί με τον ιό EBV
  • Μειώνει την παραγωγή αντισωμάτων που στοχεύουν τη μυελίνη

Όπως τόνισε η επιστημονική ομάδα, από τις παρατηρήσεις της παρούσας μελέτης είναι σαφές ότι οι βλάβες της πολλαπλής σκλήρυνσης είναι δυνατό να αντιμετωπιστούν.

Ένας περιορισμός της μελέτης ήταν ότι χρησιμοποίησε σχετικά μικρό αριθμό εθελοντών, επομένως οι παρατηρήσεις της θα πρέπει να επιβεβαιωθούν από μελλοντικές έρευνες.

Η εταιρεία έχει ήδη ξεκινήσει τις εγγραφές για την τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη διπλά τυφλή κλινική δοκιμή φάσης 2 η οποία θα εξετάσει την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου ATA188 σε ασθενείς με πρωτοπαθή προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση.

Φωτογραφία: Pavel Danilyuk / Pexels

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα