Μυελίνη: Τι είναι και σε ποιες Νόσους Επηρεάζεται;

Η μυελίνη είναι μία προστατευτική μεμβράνη που καλύπτει συγκεκριμένα τμήματα των νευρικών κυττάρων. Η μεμβράνη αυτή παίζει σημαντικό ρόλο στη μετάδοση των σημάτων μέσω των παραπάνω κυττάρων. Σήμερα γνωρίζουμε ότι διάφορες παθήσεις, μεταξύ των οποίων και η πολλαπλή σκλήρυνση, μπορεί να καταστρέψουν την επικάλυψη της μυελίνης.

Ποια είναι τα Τμήματα του Νευρικού Κυττάρου;

Τα νευρικά κύτταρα, γνωστά και ως νευρώνες αποτελούν δομικά συστατικά του νευρικού συστήματος. Το τελευταίο αποτελεί πρακτικά το κεντρικό σύστημα επικοινωνίας του οργανισμού, καθώς δέχεται και μεταβιβάζει σήματα από διάφορα όργανα.

Κάθε νευρικό κύτταρο έχει τρία μέρη, τα οποία συνολικά ομοιάζουν τη δομή ενός δέντρου. Αυτά είναι:

  • Το κυτταρικό σώμα, το οποίο περιλαμβάνει και τους δενδρίτες και πρακτικά αποτελεί τη «ρίζα» του δέντρου. Οι δενδρίτες λαμβάνουν πληροφορίες από τα γειτονικά νευρικά κύτταρα, τις οποίες μετατρέπουν σε ηλεκτρικούς παλμούς. Το κυτταρικό σώμα περιέχει επίσης τον πυρήνα του νευρικού κυττάρου.
  • Ο νευράξονας, ο οποίος αποτελεί τον «κορμό» του δέντρου. Οι ηλεκτρικοί παλμοί μεταδίδονται μέσω του νευράξονα προς τις νευραξονικές απολήξεις.
  • Οι νευραξονικές απολήξεις αποτελούν τα «κλαδιά» του δέντρου. Οι ηλεκτρικοί παλμοί μεταδίδονται μέσω αυτών των απολήξεων στα γειτονικά νευρικά κύτταρα.

Πού Βρίσκεται η Μυελίνη και ποιος είναι ο Ρόλος της;

Η μυελίνη επικαλύπτει το νευράξονα των νευρικών κυττάρων και επιτελεί 3 λειτουργίες:

  • Το λιπώδες πρωτεϊνικό περίβλημα της μυελίνης προσφέρει μόνωση στα νευρικά κύτταρα, όπως περίπου η πλαστική επικάλυψη προστατεύει τους αγωγούς ενός καλωδίου.
  • Διευκολύνει τη μεταφορά των ηλεκτρικών παλμών μεταξύ των νεύρων.
  • Διατηρεί την ισχύ του ηλεκτρικού παλμού καθώς μεταδίδεται μέσω του νευράξονα.

Η μυελίνη παράγεται από τα ολιγοδενδροκύτταρα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού, καθώς και τα κύτταρα Schwann του περιφερικού νευρικού συστήματος. Το περιφερικό νευρικό σύστημα αποτελεί το δίκτυο των νεύρων που δεν ανήκουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα και ρυθμίζει την επικοινωνία ανάμεσα στο ΚΝΣ και τον υπόλοιπο οργανισμό.

Πώς Λέγονται τα Κενά Ανάμεσα στα Έλυτρα της Μυελίνης;

Η επικάλυψη της μυελίνης δεν είναι συνεχής και ομοιάζει ένα τρένο που χωρίζεται σε βαγόνια. Κάθε «βαγόνι» λέγεται έλυτρο μυελίνης ενώ τα κενά που βρίσκονται ανάμεσα στα βαγόνια λέγονται κόμβοι Ranvier. Οι κόμβοι αυτοί είναι πλούσιοι σε θετικά ιόντα νατρίου. Στους κόμβους αυτούς, τα παραπάνω ιόντα βοηθούν να διατηρηθεί η ισχύς του ηλεκτρικού παλμού.

Τι Συμβαίνει όταν η Μυελίνη Υποστεί Βλάβες;

Περίπου 100 δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα επικοινωνούν συνεχώς μεταξύ τους προκειμένου να διασφαλίσουν τη φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού. Αν η επικάλυψη της μυελίνης υποστεί βλάβες, τότε μπορεί να επηρεαστεί η μεταφορά των ηλεκτρικών παλμών μέσω των νευρικών κυττάρων.

Συνήθως, οι βλάβες στη μυελίνη είναι αποτέλεσμα αυτοανοσίας. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ο οργανισμός θεωρεί τη μυελίνη ξένη ουσία και αρχίζει να παράγει αντισώματα εναντίον της. Η περιοχή της μυελίνης που καταστρέφεται είναι ο κυριότερος παράγοντας που επηρεάζει τα συμπτώματα των ασθενών. Η καταστροφή της επικάλυψης μυελίνης λέγεται απομυελίνωση.

Ποιες Παθήσεις Μπορεί να Προκαλέσουν Βλάβες στη Μυελίνη;

Η πλέον γνωστή νόσος που προκαλεί καταστροφή της επικάλυψης μυελίνης είναι η πολλαπλή σκλήρυνση (σκλήρυνση κατά πλάκας). Άλλες παθήσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος που επηρεάζουν τη μυελίνη είναι:

  • Η οξεία διάχυτη εγκεφαλομυελίτιδα, μία σπάνια οξεία αντίδραση αυτοανοσίας που επηρεάζει το ΚΝΣ.
  • Η σκλήρυνση του Schilder, μία σπάνια νευροεκφυλιστική νόσος της παιδικής ηλικίας.
  • Η εγκάρσια μυελίτιδα, μία αυτοάνοση νόσος που προκαλεί φλεγμονή στο νωτιαίο μυελό.
  • Η οπτική νευρομυελίτιδα, μία αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει το οπτικό νεύρο και το νωτιαίο μυελό.
  • Η οπτική νευρίτιδα, μία νόσος που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του οπτικού νεύρου.

Διάφορες παθήσεις του περιφερικού νευρικού συστήματος μπορεί επίσης να επηρεάσουν τη μυελίνη. Αυτές είναι:

  • Το σύνδρομο Guillain-Barre, μία αυτοάνοση νόσος που προκαλεί από λοιμώξεις όπως η πνευμονία από μυκόπλασμα, ο ιός Epstein-Barr και ο κυτταρομεγαλοϊός.
  • Η χρόνια φλεγμονώδης απομυελινωτική νευροπάθεια, μία αυτοάνοση νόσος που στοχεύει τη μυελίνη.
  • Η νόσος Charcot Marie Tooth τύπου 1 ή Χ, μία κληρονομική νευροπάθεια.
  • Η ανεπάρκεια χαλκού.

Άλλες παθήσεις ή καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν την επικάλυψη μυελίνης είναι:

  • Το εγκεφαλικό επεισόδιο
  • Διάφορες λοιμώξεις
  • Η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12
  • Διάφορα αυτοάνοσα και μεταβολικά νοσήματα
  • Ορισμένα φάρμακα, όπως η αιθαμβουτόλη
  • Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ

Σε ορισμένες πολύ σπάνιες γενετικές παθήσεις, υπάρχουν διαταραχές στη διαδικασία παραγωγής της μυελίνης. Αυτές είναι:

  • Η νόσος Tay-Sachs
  • Η νόσος Gaucher
  • Το σύνδρομο Hurler
  • Η νόσος Niemann-Pick

Υπάρχουν Προσεγγίσεις που Επιδιορθώνουν τις Βλάβες στη Μυελίνη;

Ο οργανισμός μπορεί να επιδιορθώσει τις βλάβες στην επικάλυψη της μυελίνης τόσο στο κεντρικό όσο και στο περιφερικό νευρικό σύστημα. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να αναπτύξουμε κάποιο φάρμακο που μπορεί να επιταχύνει την επιδιόρθωση της μυελίνης από τον οργανισμό. Όλα τα φάρμακα που έχουν εξεταστεί σε κλινικές δοκιμές δεν κατάφεραν να επιτύχουν κλινικώς σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων στους ασθενείς.

Ως αποτέλεσμα, η φαρμακευτική αγωγή που χορηγείται σήμερα στους ασθενείς με απομυελινωτικές βλάβες έχει ως στόχο την επιβράδυνση της απομυελίνωσης και την πρόληψη της επιδείνωσης των συμπτωμάτων.

Φωτογραφία: Giant Asparagus

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα