Γνωρίζουμε σήμερα ότι η ινομυαλγία προκαλεί διάχυτο, χρόνιο μυϊκό άλγος. Η αιτιολογία, ωστόσο, του άλγους αυτού είναι άγνωστη. Επιπλέον, αν και οι ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο παρουσιάζουν άλγος, οι μύες τους είναι φυσιολογικοί στις εξετάσεις και δεν παρουσιάζουν σημεία φλεγμονής ή άλλων βλαβών. Φυσικά, το άλγος που δεν μπορεί να αποδοθεί σε κάποια προφανή αίτια είναι δύσκολο τόσο να διαγνωστεί όσο και να αντιμετωπιστεί. Ως αποτέλεσμα, πολλοί επιστήμονες θεωρούσαν την ινομυαλγία ψυχιατρικό νόσημα.
Τα τελευταία χρόνια, καθώς έρχονται στο φως όλο και περισσότερα δεδομένα ερευνών για τη φυσιολογία της νόσου, έχουμε διαπιστώσει ότι η ινομυαλγία αποτελεί μία διαταραχή χρονίου πόνου που χαρακτηρίζεται από κεντρική ευαισθητοποίηση ή διαταραχές στην επεξεργασία των σημάτων του πόνου.
Περιεχόμενα:
Διαταραχές στην «Κεντρική» Επεξεργασία του Πόνου
Ο όρος «κεντρική ευαισθητοποίηση» αναφέρεται στην επεξεργασία των σημάτων του πόνου από το κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο αποτελείται από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Για παράδειγμα, στους ασθενείς με ινομυαλγία, το όριο για την αντίληψη ενός ερεθίσματος ως «επώδυνο» είναι πολύ χαμηλότερο σε σχέση με τα υγιή άτομα. Αρκετά από τα ερεθίσματα αυτά θεωρούνται επίσης περισσότερο επώδυνα απ’ότι πραγματικά είναι.
Υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί μέσω των οποίων μπορεί να εξηγηθεί η παθολογική αντίληψη του άλγους στην ινομυαλγία. Μερικοί από αυτούς αναφέρονται παρακάτω.
Παθολογικός Αποκλεισμός των Σημάτων του Πόνου
Όταν ένα υγιές άτομο αντιλαμβάνεται ένα επώδυνο ερέθισμα, ο εγκέφαλος προκαλεί απελευθέρωση ενδορφινών, οι οποίες αποκλείουν την περαιτέρω μετάδοση των σημάτων του πόνου. Στους ασθενείς με ινομυαλγία, ωστόσο, ο μηχανισμός αυτός δεν λειτουργεί φυσιολογικά.
Ως αποτέλεσμα, εκτός από τον περιορισμό των σημάτων που αναστέλλουν το αίσθημα του πόνου, παρατηρείται επίσης αδυναμία αποκλεισμού επαναλαμβανομένων ερεθισμάτων που δεν θεωρούνται επώδυνα. Για παράδειγμα, σε ένα υγιές άτομο, το επαναλαμβανόμενο χτύπημα ενός μολυβιού στο χέρι κατά το γράψιμο δεν θεωρείται επώδυνο και σταδιακά μπορεί να αγνοηθεί, ωστόσο στους ασθενείς με ινομυαλγία το αίσθημα γίνεται συνεχώς αντιληπτό. Αυτό ουσιαστικά δείχνει ότι η ινομυαλγία παρεμβαίνει στην ικανότητα των ασθενών να «φιλτράρουν» αδιάφορα αισθητικά ερεθίσματα από το περιβάλλον τους.
Αλλαγές στους Υποδοχείς των Οπιοειδών
Ορισμένες έρευνες έχουν παρατηρήσει αλλαγές στον αριθμό των οπιοειδών υποδοχέων στους ασθενείς με ινομυαλγία, ιδιαίτερα στον εγκέφαλο. Οι οπιοειδείς υποδοχείς είναι τα σημεία που προσδένονται οι ενδορφίνες. Με τη μείωση στον αριθμό των παραπάνω, ο εγκέφαλος χάνει την ευαισθησία του στις ενδορφίνες καθώς και στα αναλγητικά οπιοειδή.
Αύξηση της Ουσίας P
Οι ασθενείς με ινομυαλγία έχουν συχνά αυξημένα επίπεδα της ουσίας P στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Η ουσία P είναι μία χημική ουσία που απελευθερώνεται όταν οι νευρώνες ανιχνεύουν επώδυνα ερεθίσματα. Ειδικότερα, η ουσία P εμπλέκεται στο όριο αίσθησης του πόνου, δηλαδή το σημείο που ένα ερέθισμα γίνεται αντιληπτό από τον οργανισμό ως επώδυνο. Τα αυξημένα επίπεδα της ουσίας P μπορεί να αποτελούν μία εξήγηση για το χαμηλό όριο του πόνου στους ασθενείς με ινομυαλγία.
Αυξημένη Δραστηριότητα στις Περιοχές που Σχετίζονται με τον Πόνο στον Εγκέφαλο
Απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου, όπως η λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI), έχουν δείξει ότι, στους ασθενείς με ινομυαλγία, η δραστηριότητα του εγκεφάλου στις περιοχές που επεξεργάζονται το άλγος είναι αυξημένη. Αυτό σημαίνει είτε ότι ο εγκέφαλος λαμβάνει υπερβολικά πολλά σήματα πόνου είτε ότι δεν τα επεξεργάζεται φυσιολογικά.
Αδυναμία Μείωσης του Άλγους με Θετικές Εικόνες
Μία μικρή έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Pain εξέτασε 16 ασθενειίς με ινομυαλγία και 16 υγιείς εθελοντές. Όπως διαπίστωσε, οι εθελοντές με ινομυαλγία δεν παρουσίασαν μείωση του άλγους κατά τη διάρκεια έκθεσης σε ένα επώδυνο ερέθισμα βλέποντας παράλληλα θετικές εικόνες, κάτι που ωστόσο παρατηρήθηκε στους υγιείς εθελοντές. Αυτό ουσιαστικά δείχνει ότι υπάρχει παθολογική σύνδεση ανάμεσα στην αντίληψη του άλγους και τα συναισθήματα.
Αίτια Αλλαγών στην Επεξεργασία του Πόνου
Αρκετοί ειδικοί πιστεύουν ότι η ινομυαλγία αποτελεί μία διαταραχή που σχετίζεται με παθολογική επεξεργασία του άλγους. Η παραπάνω προκαλείται από αλληλεπίδραση ανάμεσα στα γονίδια του ασθενούς και ορισμένους περιβαλλοντικούς παράγοντες, φαινόμενο που οδηγεί σε κεντρική ευαισθητοποίηση. Η τελευταία είναι αυτή που οδηγεί τελικά στην εμφάνιση ινομυαλγίας ή/και άλλων «κεντρικών» διαταραχών άλγους, όπως η ημικρανία και το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
Γονίδια
Αναφορικά με τα γονίδια, δεν έχει εντοπιστεί ακόμα ένα συγκεκριμένο γονίδιο που σχετίζεται με την ινομυαλγία, ωστόσο αυτή τη στιγμή αρκετές έρευνες εξετάζουν τις διάφορες οδούς του πόνου που σχετίζονται με τη νόσο. Αν οι επιστήμονες καταφέρουν να ταυτοποιήσουν ένα γονίδιο που ενοχοποιείται για την εμφάνιση της ινομυαλγίας, θα είναι δυνατό να αναπτυχθούν στοχευμένες θεραπείες για τη νόσο.
Περιβαλλοντικοί Προκλητικοί Παράγοντες
Ακόμη δεν γνωρίζουμε ποιοί είναι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που συνδέονται με την εμφάνιση της ινομυαλγίας. Ορισμένοι πιστεύουν ότι διάφορες λοιμώξεις μπορεί να σχετίζονται με τη νόσο. Άλλες παθήσεις που επίσης εξετάζονται περιλαμβάνουν τη νόσο του Lyme, καθώς και τα σωματικά ή ψυχικά τραύματα σε γενετικά ευπαθή άτομα.
Άλλες Θεωρίες
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι, αν και η κεντρική ευαισθησία βρίσκεται στον πυρήνα της ινομυαλγίας, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της νόσου και το άλγος από το οποίο υποφέρουν οι ασθενείς. Παραδείγματα των παραγόντων αυτών είναι η κακή ποιότητα του ύπνου, οι ορμονικές διαταραχές, καθώς και τα προβλήματα περιφερικού άλγους.