Η έλλειψη ύπνου αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα σήμερα, καθώς σύμφωνα με τις παρούσες εκτιμήσεις, περίπου τα 2/3 του πληθυσμού παρουσιάζουν τακτικά συμπτώματα αϋπνίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι οι διαταραχές του ύπνου έχουν συνδεθεί αυτή τη στιγμή με 7 από τα 15 κύρια αίτια θανάτου, μεταξύ των οποίων η καρδιαγγειακή νόσος, τα δυστυχήματα και ο σακχαρώδης διαβήτης.
Επιπλέον, οι ασθενείς που υποφέρουν από αϋπνία ή άλλες διαταραχές του ύπνου, παρουσιάζουν διάφορα συμπτώματα με αυξημένη συχνότητα, όπως για παράδειγμα μυαλγίες, οσφυαλγία ή ακόμα και χρόνιο πόνο.
Μέσω ποιου μηχανισμού όμως μπορεί ο ύπνος να συνδέεται με την αντίληψη του άλγους; Στο ερώτημα αυτό προσπάθησε να απαντήσει μία νέα μελέτη η οποία δημοσιεύτηκε προσφάτως στο περιοδικό Nature Communications.
Ο Μηχανισμός της Σύνδεσης
Αν και σήμερα γνωρίζουμε ότι η έλλειψη ύπνου και η αντίληψη του πόνου είναι δύο καταστάσεις που συνδέονται ισχυρά μεταξύ τους, οι μηχανισμοί της σύνδεσης αυτής δεν είναι σαφείς. Προκειμένου να εξερευνήσουν τους παραπάνω μηχανισμούς, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης έκαναν μία σειρά πειράματα σε ποντίκια.
Όπως παρατήρησαν, η έλλειψη ύπνου περιορίζει τα επίπεδα ενός νευροδιαβιβαστή (του NADA) σε μία περιοχή του εγκεφάλου που λέγεται TRN (thalamic reticular nucleus), γεγονός που προκαλεί υπεραλγησία, δηλαδή αυξημένη ευαισθησία στο άλγος.
«Η περιοχή TRN έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς ρυθμίζει τη ροή πληροφορίας από το θάλαμο προς τον εγκεφαλικό φλοιό, δύο περιοχές που εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό με την αντίληψη του άλγους. Η έλλειψη ύπνου περιορίζει τα επίπεδα του NADA στην TRN, γεγονός που προκαλεί δυσλειτουργία της τελευταίας», εξηγούν οι συγγραφείς.
Χρόνιος Πόνος: Αίτιο ή Συνέπεια της Έλλειψης Ύπνου;
Αν και όλοι θα βιώσουμε πόνο κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής μας, το σύμπτωμα αυτό συνήθως υποχωρεί σταδιακά. Σε ορισμένους ασθενείς ωστόσο, μπορεί να παραμείνει μακροπρόθεσμα και να επιβαρύνει την ποιότητα ζωής τους. Προκειμένου να πούμε ότι ένας ασθενής υποφέρει από χρόνιο πόνο, θα πρέπει να έχει το σύμπτωμα αυτό για τουλάχιστον 3 μήνες.
Ορισμένα είδη χρονίου πόνου είναι:
- Οι αρθρίτιδες
- Η αυχεναλγία
- Η οσφυαλγία
- Ο διάχυτος πόνος στους μύες (ινομυαλγία)
- Οι κεφαλαλγίες (μεταξύ των οποίων και η ημικρανία)
- Το άλγος στους ουλώδεις ιστούς
- Το άλγος που αποδίδεται σε καρκίνο
- Οι τραυματισμοί του νωτιαίου μυελού
- Η διαβητική νευροπάθεια
Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι ο χρόνιος πόνος μπορεί να αποτελεί τόσο αίτιο όσο και συνέπεια της έλλειψης ύπνου. Συγκεκριμένα, η έλλειψη ύπνου μπορεί να επιδεινώσει το αίσθημα του άλγους, το οποίο με τη σειρά του προκαλεί δυσκολίες στον ύπνο, δημιουργώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο.
Καταλήγοντας, οι επιστήμονες της μελέτης υποστήριξαν ότι οι παρατηρήσεις της παρούσας έρευνας προσφέρουν ένα νέο στόχο για την αντιμετώπιση του παραπάνω προβλήματος. Συγκεκριμένα, στοχεύοντας το νευροδιαβιβαστή NADA πιθανώς θα μπορέσουμε να σπάσουμε τον παραπάνω φαύλο κύκλο. Όπως υποστήριξαν, είναι σημαντικό να γίνουν άμεσα και νέες μελέτες οι οποίες θα εξετάσουν την αποτελεσματικότητα φαρμάκων που αυξάνουν τα επίπεδα του νευροδιαβιβαστή.
Φωτογραφία: Karolina Grabowska