Αιμόπτυση: Συχνότερα Αίτια και Αντιμετώπιση

Το αίμα στα πτύελα κατά το βήχα λέγεται αιμόπτυση. Αν και συχνά προκαλεί ανησυχία, συνήθως δεν είναι κάτι επικίνδυνο, ιδιαίτερα σε άτομα νεαρής ηλικίας ή υγιείς ενήλικες.

Η αιμόπτυση αποτελεί συχνό σύμπτωμα αρκετών ηπίων παθήσεων του αναπνευστικού, μεταξύ των οποίων οι λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού, η βρογχίτιδα και το άσθμα. Αν η ποσότητα του αίματος είναι σημαντική ή εμφανίζεται συχνά αίμα μαζί με τις ρινικές εκκρίσεις, ίσως τα αίτια είναι πιο σοβαρά και αποδίδονται σε μία πνευμονική ή στομαχική νόσο.

Από που προέρχεται το αίμα;

Αρκετοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν αιμόπτυση και το αίμα μπορεί να προέρχεται από διαφορετικά όργανα του σώματος. Συχνότερα, προέρχεται από τους πνεύμονες, ωστόσο σπανιότερα μπορεί να συνδέεται με το στόμαχο ή το γαστρεντερικό σωλήνα. Στην τελευταία περίπτωση, το αίμα στα πτύελα περιγράφεται ως αιματέμεση.

  • Από τους πνεύμονες (αιμόπτυση). Αν το αίμα έχει ανοιχτό κόκκινο χρώμα, είναι αφρώδες και αναμεμειγμένο με βλέννη, κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από τους πνεύμονες και αποδίδεται σε επίμονο βήχα ή κάποια πνευμονική λοίμωξη.
  • Από το γαστρεντερικό σωλήνα (αιματέμεση). Αν το αίμα έχει σκούρο χρώμα και συνοδεύεται από τμήματα τροφής, προέρχεται μάλλον από το στόμαχο ή άλλο σημείο του γαστρεντερικού σωλήνα. Η αιματέμεση αποτελεί συνήθως ένδειξη μίας πιο σοβαρής κατάστασης.

Αίτια και Συμπτώματα

Τα πιθανά αίτια της αιμόπτυσης περιλαμβάνουν:

  • Βρογχίτιδα. Η χρόνια βρογχίτιδα είναι ένα από τα συχνότερα αίτια αιμόπτυσης. Η νόσος αυτή περιλαμβάνει επίμονη ή υποτροπιάζουσα φλεγμονή των αεραγωγών, μαζί με βήχα και παραγωγή πτυέλων.
  • Βρογχεκτασία. Η κατάσταση αυτή περιγράφει μία μόνιμη διόγκωση σε ορισμένα σημεία των αεραγωγών των πνευμόνων. Εμφανίζεται συνήθως με λοίμωξη, δύσπνοια και συριγμό.
  • Παρατεταμένος ή σοβαρός βήχας. Αυτός μπορεί να ερεθίσει το ανώτερο αναπνευστικό και να προκαλέσει διάρρηξη των αιμοφόρων αγγείων.
  • Σοβαρή ρινορραγία. Διάφοροι παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν ρινορραγία.
  • Ναρκωτικές ουσίες. Διάφορες ναρκωτικές ουσίες, όπως η κοκκαΐνη, οι οποίες εισπνέονται μέσω της ρινός, μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό στον άνω αναπνευστικό σωλήνα.
  • Αντιπηκτικά. Τα φάρμακα αυτά παρεμβαίνουν στην πήξη του αίματος. Φάρμακα αυτής της κατηγορίας είναι η βαρφαρίνη, η ριβαροξαμπάνη, η δαβιγαρτάνη και η απιξαμπάνη.
  • Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Η ΧΑΠ είναι μία μόνιμη παρεμπόδιση της ροής του αέρα στους πνεύμονες. Προκαλεί συνήθως δύσπνοια, βήχα, παραγωγή πτυέλων και συριγμό.
  • Πνευμονία. Η πνευμονία καθώς και άλλες λοιμώξεις των πνευμόνων μπορεί να προκαλέσουν αιμόπτυση. Η νόσος χαρακτηρίζεται από φλεγμονή του πνευμονικού ιστού, συνήθως ως αποτέλεσμα βακτηριακής λοίμωξης. Οι ασθενείς με πνευμονία παρουσιάζουν συχνά θωρακικό άλγος κατά την αναπνοή ή το βήχα, πυρετό, αίσθημα κόπωσης, εφίδρωση και ρίγος. Στους ηλικιωμένους μπορεί να παρουσιαστεί επίσης σύγχυση.
  • Πνευμονική Εμβολή. Ο όρος αυτός περιγράφει έναν αιματικό θρόμβο σε μία πνευμονική αρτηρία. Προκαλεί συνήθως θωρακικό άλγος και αιφνίδια δύσπνοια.
  • Πνευμονικό Οίδημα. Ο όρος περιγράφει τη συγκέντρωση υγρών στους πνεύμονες. Το πνευμονικό οίδημα είναι συχνότερο στους ασθενείς με καρδιακές παθήσεις. Προκαλεί ροζ και αφρώδη πτύελα, καθώς και σοβαρή δύσπνοια, η οποία συνοδεύεται από θωρακικό άλγος.
  • Καρκίνος του πνεύμονα. Ο καρκίνος του πνεύμονα εμφανίζεται συνήθως σε καπνιστές ηλικίας άνω των 40 ετών. Μπορεί να προκαλέσει επίμονο βήχα, δύσπνοια, θωρακικό άλγος και σπανιότερα οστικό άλγος ή κεφαλαλγίες.
  • Καρκίνος του οισοφάγου. Προκαλεί οίδημα και πονόλαιμο που επιμένει.
  • Κυστική Ίνωση. Η κληρονομική αυτή νόσος προκαλεί σημαντικές βλάβες στους πνεύμονες. Τυπικά συμπτώματά της είναι η δύσπνοια και ο επίμονος βήχας με παχύρρευστα πτύελα.
  • Κοκκιωμάτωση με πολυαγγειίτιδα. Ο όρος αυτός περιγράφει τη φλεγμονή στα αιμοφόρα αγγεία των ιγμορείων, των πνευμόνων και των νεφρών. Προκαλεί συνήθως καταρροή, ρινορραγία, δύσπνοια, συριγμό και πυρετό.
  • Φυματίωση. Η σοβαρή αυτή βακτηριακή λοίμωξη προκαλεί πυρετό, εφίδρωση, θωρακικό άλγος, άλγος κατά το βήχα ή την αναπνοή και επίμονο βήχα.
  • Στένωση των καρδιακών βαλβίδων. Η στένωση της μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια, ιδιαίτερα κατά την άσκηση ή την ύπτια θέση. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν οίδημα των κάτων άκρων και αίσθημα παλμών ή κόπωση, ιδιαίτερα με την άσκηση.
  • Σοβαρός τραυματισμός. Ένα σοβαρό τραύμα στο θώρακα μπορεί να προκαλέσει αιμόπτυση.

Πότε πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό;

Αν η αιμόπτυση έχει μεγάλη διάρκεια ή περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες αίματος, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας. Αν το αίμα έχει σκούρο χρώμα και συνοδέυεται από τμήματα τροφής μεταβείτε άμεσα στο νοσοκομείο, καθώς αυτό αποτελεί ένδειξη ενός σοβαρού προβλήματος στο γαστρεντερικό σωλήνα.

Επισκεφθείτε επίσης τον γιατρό αν οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα συνοδεύει την αιμόπτυση:

  • Απώλεια της όρεξης
  • Ανεξήγητη απώλεια βάρους
  • Αίμα στα ούρα ή τα κόπρανα
  • Θωρακικό άλγος, ίλιγγο, πυρετό ή ζαλάδα
  • Προοδευτικά επιδεινούμενη δύσπνοια

Διάγνωση

Για να διαπιστώσει αν η αιμόπτυση προκαλείται από κάποια πάθηση, ο γιατρός θα λάβει το ιατρικό ιστορικό και θα κάνει κλινική εξέταση στον ασθενή. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας, ο γιατρός θα ζητήσει από τον ασθενή να βήξει και μπορεί να ελέγξει τη μύτη και τη στοματική κοιλότητα για πηγές αιμορραγίας. Μπορεί να ληφθεί επίσης δείγμα πτυέλων το οποίο θα αναλυθεί στο εργαστήριο.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστούν επιπλέον εξετάσεις, όπως ακτινογραφία, αξονική τομογραφία ή βρογχοσκόπηση.

Θεραπεία

Οι θεραπείες έχουν ως στόχο να σταματήσουν την πηγή την αιμορραγίας και να αντιμετωπίσουν τη νόσο που ευθύνεται για την αιμόπτυση.

Διάφορες θεραπείες που χορηγούνται τυπικά περιλαμβάνουν:

  • Στεροειδή. Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται όταν η αιμόπτυση αποδίδεται σε κάποια φλεγμονώδη νόσο.
  • Αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά χορηγούνται στην πνευμονία ή τη φυματίωση.
  • Βρογχοσκόπηση. Η εξέταση αυτή μπορεί να εντοπίσει καλύτερα τα πιθανά αίτια της αιμορραγίας. Ένα ενδοσκόπιο εισάγεται στους αεραγωγούς μέσω της ρινός ή του στόματος. Διάφορα εργαλεία στην άκρη του ενδοσκοπίου μπορούν να σταματήσουν την αιμορραγία ή να αφαιρέσουν ένα αιματικό θρόμβο.
  • Εμβολισμός. Αν κάποιο μείζον αγγείο ευθύνεται για την αιμόπτυση, μπορεί να γίνει μία διαδικασία που λέγεται εμβολισμός. Ένας καθετήρας εισέρχεται στο αγγείο, ανιχνεύεται η πηγή της αιμορραγίας και τοποθετείται ένα μεταλλικό ή ζελατινώδες έμφρακτο για να την αποκλείσει.
  • Μεταμόσχευση Αίματος. Η μεταμόσχευση στοιχείων του αίματος, όπως το πλάσμα, οι πηκτικοί παράγοντες ή τα αιμοπετάλια, μπορεί να είναι απαραίτητη αν η πηκτικότητα του αίματος ενοχοποιείται για την αιμόπτυση.
  • Χημειοθεραπεία ή ραδιοθεραπεία. Χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα.
  • Χειρουργική επέμβαση. Μπορεί να είναι απαραίτητη για την αφαίρεση ενός τμήματος του πνεύμονα που έχει υποστεί βλάβες ή έχει νεοπλάσματα. Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί την τελευταία επιλογή όταν η αιμορραγία είναι σοβαρή και επιμένει.

Πρόγνωση

Η αιμόπτυση, ιδιαίτερα όταν το αίμα έχει μικρή ποσότητα, δεν αποτελεί αίτιο ανησυχίας. Ωστόσο, σε ασθενείς με ιατρικό ιστορικό αναπνευστικών νόσων ή καπνιστές, απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση.

Οι αναπνευστικές λοιμώξεις, άλλες πνευμονικές παθήσεις και σπανιότερα τα προβλήματα στο γαστρεντερικό σωλήνα, μπορεί να ευθύνονται για την αιμόπτυση. Ορισμένα από τα παραπάνω αίτια είναι ήπια και υποχωρούν χωρίς να χρειάζεται θεραπεία, ενώ για άλλα είναι απαραίτητη η επίσκεψη στον γιατρό.

Ιδιαίτερα αν η αιμόπτυση έχει μεγάλη συχνότητα ή υπάρχει μεγάλη ποσότητα αίματος στα πτύελα, χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση από γιατρό.

Φωτογραφία: Thom Chandler (CC BY 2.0)

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα