Μία σχετικά κοινή πάθηση του αίματος που αυξάνει τον κίνδυνο αρκετών χρονίων νόσων φαίνεται ότι συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο νόσου Alzheimer, τουλάχιστον σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας μελέτης που δημοσιεύτηκε προσφάτως στο επιστημονικό περιοδικό Nature Medicine.
Ο λόγος για την κλωνική αιμοποίηση αδιευκρίνιστης δυναμικής ή CHIP, μία νόσο που εμφανίζεται συνήθως σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας και για την οποία υπάρχει γονιδιακή επιβάρυνση. Δεδομένα έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που πάσχουν από CHIP έχουν 10 φορές αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν καρκίνους του αίματος και σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο να διαγνωστούν με παθήσεις της καρδιάς ή του ήπατος.
Προς έκπληξή τους, οι επιστήμονες της νέας μελέτης, ωστόσο, παρατήρησαν ότι η νόσος συνδέεται με σημαντικά μειωμένο κίνδυνο νόσου Alzheimer.
Η CHIP συνήθως είναι αποτέλεσμα της γήρανσης και τυπικά εμφανίζεται όταν ένα βλαστικό κύτταρο που βρίσκεται στο νωτιαίο μυελό παρουσιάζει μία μετάλλαξη η οποία του επιτρέπει να δημιουργεί μεταλλαγμένα αλλά ισχυρότερα κύτταρα του αίματος σε σχέση με τα φυσιολογικά. Συχνά, η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σε υγιή άτομα χωρίς να προκαλέσει εμφανή συμπτώματα. Η CHIP, ωστόσο, επιδεινώνει τα συμπτώματα αρκετών άλλων παθήσεων.
Καθώς τα νέα μεταλλαγμένα κύτταρα του αίματος είναι ισχυρότερα από τα φυσιολογικά, σταδιακά μπορεί να αντικαταστήσουν μέχρι και το 100% των τελευταίων.
Αναλύοντας δείγματα αίματος από 1.362 ασθενείς με νόσο Alzheimer και 4.368 ασθενείς χωρίς τη νόσο, η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης διαπίστωσε ότι οι ασθενείς με CHIP είχαν περίπου 30-50% μειωμένο κίνδυνο να διαγνωστούν με νόσο Alzheimer.
Η παρατήρηση αυτή δείχνει ότι η νόσος πιθανώς επηρεάζει και άλλους ιστούς εκτός από τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Θέλοντας να εξερευνήσουν περισσότερο το γεγονός αυτό, επικεντρώθηκαν σε ορισμένα κύτταρα που προέρχονται επίσης από το μυελό των οστών (μυελοειδής ιστός).
Εξετάζοντας δείγματα από 12 δότες (8 με CHIP και 4 εθελοντές χωρίς τη νόσο), οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι οι 7 από τους 8 ασθενείς με CHIP είχαν αυξημένα επίπεδα μεταλλαγμένων κυττάρων από το μυελό των οστών στον εγκέφαλο.
Συνήθως, όταν ένα παθογόνο φτάνει στον εγκέφαλο αντιμετωπίζεται από τα μικρογλοία, ειδικά κύτταρα τα οποία παράγοντα από το συνδετικό ιστό του εγκεφάλου. Ωστόσο, μεταλλαγμένα κύτταρα που είχαν παραχθεί στο μυελό των οστών κατάφεραν να φτάσουν στον εγκέφαλο επηρέασαν τη δράση των μικρογλοίων.
«Μία θεωρία αυτή τη στιγμή είναι ότι οι μεταλλάξεις που ενισχύουν τον πολλαπλασιασμό των μεταλλαγμένων κυττάρων του αίματος, ενισχύουν επίσης την ικανότητα των μικρογλοίων να αντιμετωπίζουν τις παθήσεις του εγκεφάλου», εξηγεί η επιστημονική ομάδα.
Όπως γνωρίζουμε σήμερα, η δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος στον εγκέφαλο αποτελεί έναν από τους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο νόσου Alzheimer. Κατά συνέπεια, ενδέχεται τα μεταλλαγμένα κύτταρα από το νωτιαίο μυελό να εισέρχονται στον εγκέφαλο και να ενισχύουν ή να αντικαθιστούν τα ελλαττωματικά μικρογλοία που βρίσκονται εκεί τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο νόσου Alzheimer.
Προς το παρόν η ομάδα δεν έχει επιβεβαιώσει ακόμα την παραπάνω θεωρία, ωστόσο αυτή τη στιγμή φαίνεται ότι έχει αποκαλύψει ένα νέο μηχανισμό που μπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπείες για την αντιμετώπιση της νόσου Alzheimer.
Φωτογραφία: Karolina Grabowska