Σήμερα γνωρίζουμε ότι οι γυναίκες έχουν σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο να διαγνωστούν με νόσο Alzheimer σε σχέση με τους άνδρες. Καθώς η ηλικία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου, η διαφορά αυτή έχει συνδεθεί σε κάποιο βαθμό με το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής των γυναικών. Ωστόσο, αρκετές έρευνες συνεχίζουν να εξερευνούν αν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που μπορεί να εξηγήσουν τις διαφορές στον κίνδυνο νόσου Alzheimer ανάμεσα στα δύο φύλα.
Ένας από τους παράγοντες αυτούς είναι το άγχος, όπως υποστηρίζει μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε προσφάτως στο περιοδικό Brain.
Εξετάζοντας πληθυσμούς αρσενικών και θηλυκών ποντικών, οι επιστήμονες της μελέτης έδειξαν ότι το άγχος προκαλεί διαφορετικές αλλαγές στον εγκέφαλο ανάλογα με το φύλο. Συγκεκριμένα, σε καταστάσεις έντονου άγχους, τα επίπεδα του β αμυλοειδούς παρουσίαζαν κατακόρυφη αύξηση στα θηλυκά ποντίκια, κάτι που ωστόσο δεν παρατηρήθηκε στα αρσενικά. Επιπλέον, οι επιστήμονες κατάφεραν να ανακαλύψουν ένα συγκεκριμένο μοριακό μηχανισμό που βρίσκεται μόνο στα θηλυκά ποντίκια και μπορεί να εξηγήσει τη διαφορά που παρατηρήθηκε αναφορικά με τις επιδράσεις του άγχους στον εγκέφαλο.
Οι παρατηρήσεις της έρευνας πρακτικά επιβεβαιώνουν ότι το φύλο είναι ένας παράγοντας που μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο αρκετών παθήσεων, μεταξύ των οποίων ο καρκίνος, η καρδιαγγειακή νόσος αλλά και αρκετές αρθρίτιδες και επομένως θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στη χρόνια διαχείριση των νόσων αυτών.
«Η απόκριση του κάθε φύλου στο άγχος είναι ένας παράγοντας που θα πρέπει να εξεταστεί εκτενώς καθώς αφορά αρκετά χρόνια νοσήματα εκτός της νόσου Alzheimer. Τα τελευταία χρόνια αρκετοί φορείς έχουν αρχίσει να εξερευνούν ειδικότερα τις επιδράσεις διαφορετικών παραγόντων σε άνδρες και γυναίκες αναφορικά με τον κίνδυνο συγκεκριμένων παθήσεων. Η έρευνά μας δείχνει ότι ο περιορισμός του στρες προσφέρει περισσότερα οφέλη στις γυναίκες παρά στους άνδρες για τη μείωση του κινδύνου νόσου Alzheimer», υποστήριξε η ομάδα της έρευνας.
Το άγχος ανήκει στους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι ενοχοποιούνται για το 8% περίπου του συνόλου των περιστατικών νόσου Alzheimer. Στο παραπάνω ποσοστό, ωστόσο, δεν φαίνεται ποια είναι η επιβάρυνση του κάθε παράγοντα ξεχωριστά σε άνδρες και γυναίκες. Για παράδειγμα, το άγχος επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες και προκαλεί περισσότερες μεταβολές στην υγεία του καρδιαγγειακού, καθώς και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης θέλησαν να εξετάσουν αν το άγχος επηρεάζει διαφορετικά και τον εγκέφαλο σε κάθε φύλο, γεγονός που τελικά μπορεί να εξηγεί τις διαφορές αναφορικά με τον κίνδυνο νόσου Alzheimer σε άνδρες και γυναίκες.
Για να απαντήσουν στο παραπάνω ερώτημα, οι επιστήμονες εξέτασαν τα επίπεδα του β αμυλοειδούς στον εγκέφαλο πειραματοζώων (ποντικών) κάθε 22 ώρες, ξεκινώντας περίπου 8 ώρες πριν την έκθεση των ποντικών σε έντονο στρες. Αν και ο στρεσογόνος παράγοντας ήταν ο ίδιος τόσο στα αρσενικά όσο και στα θηλυκά ποντίκια (όπως επιβεβαιώθηκε από τα επίπεδα των ορμονών του στρες στο αίμα), οι επιδράσεις της έκθεσης στον εγκέφαλο των ποντικών ήταν διαφορετικές.
Συγκεκριμένα, στα θηλυκά ποντίκια τα επίπεδα του β αμυλοειδούς αυξήθηκαν κατακόρυφα εντός 2 ωρών και παρέμειναν υψηλά μέχρι το τέλος του διαστήματος παρακολούθησης. Αντίθετα, στα αρσενικά ποντίκια δεν παρατηρήθηκε αύξηση στα επίπεδα του β αμυλοειδούς στον εγκέφαλο.
Περαιτέρω πειράματα έδειξαν ότι οι διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα αποδίδονται σε ένα μηχανισμό που συνδέεται με μία συγκεκριμένη ορμόνη γνωστή ως παράγοντας απελευθέρωσης της κορτικοτροπίνης. Στα θηλυκά ποντίκια, η ορμόνη αυτή εκκινεί μία αλληλουχία γεγονότων η οποία έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επίπεδα του β αμυλοειδούς στον εγκέφαλο. Αντιθέτως, οι νευρώνες των αρσενικών ποντικών δεν ανταποκρίνονται στην παρουσία της παραπάνω ορμόνης.
«Η έρευνά μας δείχνει ότι υπάρχουν σημαντικές βιολογικές διαφορές στους εγκεφάλους ανδρών και γυναικών αναφορικά με την απόκρισή τους στο άγχος σε κυτταρικό επίπεδο. Αν και το άγχος δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που μπορεί να εξηγήσει τις διαφορές των δύο φύλων αναφορικά με τον κίνδυνο νόσου Alzheimer, φαίνεται ότι ενοχοποιείται εν μέρει για τα υψηλότερα ποσοστά στις γυναίκες», καταλήγει η μελέτη.
Φωτογραφία: Vlada Karpovich