Το γυναικείο φύλο, η πρώιμη εμμηνόπαυση και οι ορμονικές θεραπείες συνδέονται ξεχωριστά με υψηλότερα επίπεδα της πρωτεΐνης ταυ στον εγκέφαλο, σύμφωνα με τις αναλύσεις μίας νέας έρευνας που εξέτασε δεδομένα από PET scan.
Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες της μελέτης στο περιοδικό Neurology, στις γυναίκες που έπαιρναν ορμονικές θεραπείες, τα υψηλότερα της πρωτεΐνης ταυ είχαν οι γυναίκες που καθυστέρησαν περισσότερο από 5 χρόνια την έναρξη της θεραπείας μετά την εμμηνόπαυση.
«Αν και αρκετές έρευνες έχουν ασχοληθεί με τη σύνδεση της εμμηνόπαυσης ή των ορμονικών θεραπειών με τον κίνδυνο άνοιας, ελάχιστες έρευνες έχουν εξετάσει τη σύνδεσή τους με βιοδείκτες της νόσου Alzheimer, όπως για παράδειγμα τα επίπεδα της πρωτεΐνης ταυ ή του β αμυλοειδούς. Η πληροφορία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε ποιοι παράγοντες της εμμηνόπαυσης επηρεάζουν τον κίνδυνο άνοιας στις γυναίκες», αναφέρουν οι συγγραφείς.
«Στην έρευνά μας παρατηρήσαμε ότι οι γυναίκες με αυξημένα επίπεδα β αμυλοειδούς που έπαιρναν ορμονικές θεραπείες είχαν επίσης υψηλότερα επίπεδα της ταυ. Θεωρητικά θα περιμέναμε ότι οι ορμονικές θεραπείες μπορεί να περιορίσουν τις βλάβες από την απώλεια των οιστρογόνων, καθώς επαναφέρουν τα επίπεδα των τελευταίων», πρόσθεσαν.
Σε περαιτέρω αναλύσεις που έκανε η ομάδα, ωστόσο, παρατηρήθηκε κάτι πολύ ενδιαφέρον. Συγκεκριμένα, στις γυναίκες που έπαιρναν ορμονικές θεραπείες, μόνο αυτές που καθυστέρησαν την έναρξη της θεραπείας περισσότερο από 5 χρόνια είχαν αυξημένο κίνδυνο άνοιας. Αυτό πιθανώς δείχνει ότι η επανεισαγωγή των οιστρογόνων στον οργανισμό μετά από μεγάλη διάρκεια αποχής, πιθανώς ενέχει κινδύνους.
Οι παρατηρήσεις της παρούσας μελέτης πρακτικά επιβεβαιώνουν ότι πράγματι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στην εμμηνόπαυση και την εμφάνιση νόσου Alzheimer στις γυναίκες.
«Η έρευνα δείχνει επίσης ότι οι γυναίκες που παίρνουν ορμονικές θεραπείες κατά τη μετάβαση στην εμμηνόπαυση έχουν ίσως μειωμένο κίνδυνο να εμφανίσουν νόσο Alzheimer σε σχέση με αυτές που ξεκινούν τα φάρμακα αυτά αργότερα», τόνισε η ομάδα της μελέτης.
«Η σύνδεση ανάμεσα στην εμμηνόπαυση και τη νόσο Alzheimer δεν έχει εξερευνηθεί όσο θα έπρεπε», πρόσθεσαν οι συγγραφείς.
Η πρόωρη εμμηνόπαυση, η οποία εμφανίζεται είτε τυχαία είτε ως αποτέλεσμα κάποιας χειρουργικής παρέμβασης πριν την ηλικία των 40-45 ετών, θα συμβεί στο 1-10% των γυναικών και έχει συνδεθεί με χειρότερη πρόγνωση από την άνοια.
Πρώιμα δεδομένα είχαν δείξει ότι οι ορμονικές θεραπείες μπορεί να προστατεύσουν από την έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών και την άνοια, ωστόσο σχεδόν 20 χρόνια αργότερα η μελέτη Women’s Health Initiative παρατήρησε ότι η χρήση των ορμονικών θεραπειών συνδέεται με σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο άνοιας σε σχέση με τα placebo. Είναι σημαντικό να σημειωθεί βέβαια ότι στην παραπάνω μελέτη οι περισσότερες γυναίκες καθυστέρησαν την έναρξη των θεραπειών.
«Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι η άμεση έναρξη των ορμονικών θεραπειών μετά την εμμηνόπαυση συνδέεται με μειωμένα ποσοστά καρδιαγγειακής νόσου και καλύτερες γνωστικές λειτουργίες. Από την έρευνά μας φαίνεται ότι η προσέγγιση αυτή μπορεί να μειώσει και τον κίνδυνο άνοιας», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Για τις αναλύσεις τους, οι επιστήμονες εξέτασαν 292 PET scan από 193 γυναίκες και 99 άνδρες με φυσιολογικές γνωστικές λειτουργίες. Η μέση ηλικία του δείγματος ήταν τα 67.4 χρόνια. 52 εθελοντές είχαν αυξημένα επίπεδα β αμυλοειδούς, ενώ 106 ήταν φορείς του γονιδίου APOE4. Συνολικά 98 γυναίκες είχαν πάρει ορμονικές θεραπείες στο παρελθόν ή έπαιρναν κατά τη διάρκεια της έρευνας.
Στους ασθενείς με αυξημένα επίπεδα β αμυλοειδούς, το γυναικείο φύλο, η πρόωρη εμμηνόπαυση και οι ορμονικές θεραπείες συνδέθηκαν με υψηλότερα επίπεδα πρωτεΐνης ταυ στον εγκέφαλο. Η έναρξη ορμονικών θεραπειών περισσότερο από 5 χρόνια μετά την εμμηνόπαυση συνδέθηκε επίσης με σημαντικά υψηλότερα επίπεδα της πρωτεΐνης.
Οι παρατηρήσεις της έρευνας δεν διαφοροποιήθηκαν μετά την προσαρμογή για το επίπεδο εκπαίδευσης, τους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης ή την παρουσία του γονιδίου APOE4.
Φωτογραφία: Vlada Karpovich