Παρά τα αδιαμφισβήτητα οφέλη που προσφέρουν τα φάρμακα, κάποια από αυτά πρέπει να λαμβάνονται με προσοχή στις μεγαλύτερες ηλικίες. Φάρμακα που προκαλούν ελάχιστες ή καθόλου ανεπιθύμητες ενέργειες στη νεαρή ή μέση ηλικία, μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για τους ηλικιωμένους καθώς αυξάνουν τον κίνδυνο για σοβαρά προβλήματα, όπως οι πτώσεις και η αιμορραγία.
Τι Διαφέρει στην Τρίτη Ηλικία;
Παρά το γεγονός ότι μπορεί να παίρνετε ένα φάρμακο εδώ και δεκαετίες, ο τρόπος που ο οργανισμός αντιδρά στη λήψη του μπορεί να μεταβληθεί στην τρίτη ηλικία. Ένα από τα κυριότερα αίτια του παραπάνω φαινομένου είναι η επιβράδυνση του μεταβολισμού. Ορισμένα φάρμακα πρέπει να επεξεργαστούν από το ήπαρ προκειμένου να προσφέρουν τη θεραπευτική τους δράση, επομένως η επιβράδυνση της πέψης και η έκπτωση της ηπατικής λειτουργίας σημαίνει ότι χρειάζεται περισσότερος χρόνος μέχρι να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Μετά την ολοκλήρωση της δράσης τους, τα φάρμακα απομακρύνονται συνήθως από τον οργανισμό μέσω των νεφρών και του ήπατος. Η επιβράδυνση της διαδικασίας αυτής σημαίνει ότι τα φάρμακα παραμένουν για μεγαλύτερη διάρκεια στον οργανισμό, επομένως οι επιδράσεις τους παρατείνονται.
Φάρμακα που Ενοχοποιούνται Συχνότερα
Τα παρακάτω φάρμακα έχουν συνδεθεί στο παρελθόν με προβλήματα στην τρίτη ηλικία.
Αγχολυτικά Φάρμακα. Τα αγχολυτικά φάρμακα περιλαμβάνουν κυρίως μία τάξη φαρμάκων που λέγονται βενζοδιαζεπίνες. Παραδείγματα φαρμάκων αυτής της κατηγορίας είναι η διαζεπάμη, η λοραζεπάμη και η κλοναζεπάμη. Τα φάρμακα αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσεων και μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση. Στους ηλικιωμένους, η παράταση της διάρκειας παραμονής τους στον οργανισμό μπορεί να προκαλέσει επιπλέον ανεπιθύμητες ενέργειες.
Αντιισταμινικά. Τα αντιισταμινικά που χορηγούνται χωρίς συνταγή ανακουφίζουν άμεσα από τα συμπτώματα των αλλεργιών. Ωστόσο, ορισμένα από αυτά, όπως η χλωρφαινυραμίνη και η διφαινυδραμίνη μπορεί να προκαλέσουν ναυτία και σύγχυση στους ηλικιωμένος, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο πτώσεων. Η διφαινυδραμίνη βρίσκεται επίσης σε αρκετά υπνωτικά φάρμακα. Παρά το γεγονός ότι βοηθά στην έλευση του ύπνου, το φάρμακο αυτό προκαλεί επίσης διαταραχή της ισορροπίας επομένως μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πτώσεων.
Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ). Τα ΜΣΑΦ χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του πυρετού, του άλγους και της φλεγμονής. Διατίθενται χωρίς συνταγή σε χαμηλότερες δόσεις (ιβουπροφαίνη και ναπροξένη) ή με συνταγή σε υψηλότερες. Η μακροχρόνια χρήση των ΜΣΑΦ έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο πεπτικών ελκών, αιμορραγίας του στομάχου, νεφρικά προβλήματα, υπέρταση και αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Υπνωτικά. Ορισμένες βενζοδιαζεπίνες, όπως η τεμαζεπάμη και η τριαζολάμη χορηγούνται ως υπνωτικά βοηθήματα. Τα φάρμακα αυτά έχουν συνδεθεί στο παρελθόν με υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, αυξημένο κίνδυνο πτώσεων, έκπτωση της μνήμης, επιδείνωση της υπνικής άπνοιας και πρόκληση εθισμού. Μία παρόμοια κατηγορία φαρμάκων που περιλαμβάνει τη ζολπιδέμη, τη ζαλεπλόνη και την εσζοπικλόνη, προκαλεί λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες σε σχέση με τις βενζοδιαζεπίνες. Ωστόσο, τα φάρμακα αυτά αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Τρικυκλικά Αντικαταθλιπτικά. Τα τρικυκλικά αποτελούν μία παλαιότερη τάξη αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Παραδείγματα των φαρμάκων αυτών είναι η αμιτριπτυλίνη και η ιμιπραμίνη. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που εμφανίζονται από τη λήψη τους είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τους ηλικιωμένους και περιλαμβάνουν έκπτωση της μνήμης, σύγχυση, δυσκοιλιότητα, ξηροστομία, διπλωπία, αρρυθμία και προβλήματα ούρησης για τους άνδρες.
Τι Πρέπει να Κάνετε
Τα φάρμακα που πρέπει να προσέξετε περισσότερο είναι τα υπνωτικά. Αν παρουσιάζετε συχνά αϋπνία ρωτήστε τον γιατρό σας σχετικά με την κατάλληλη θεραπεία και μην ξεκινήσετε μόνοι σας τη λήψη των παραπάνω φαρμάκων. Αν τελικά σας χορηγηθούν υπνωτικά φάρμακα θυμηθείτε ότι δεν πρέπει να λαμβάνονται για μεγάλη χρονική διάρκεια και, αν επανεμφανιστεί αϋπνία μετά τη διακοπή τους, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας για να σας καθοδηγήσει κατάλληλα.
Με την κατάλληλη προσέγγιση θα καταφέρετε να απολαύσετε τα οφέλη των φαρμάκων αυτών αποφεύγοντας τις ανεπιθύμητες ενέργειές τους. Τα φάρμακα αυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή, σε χαμηλές δόσεις και να μην προτιμώνται όταν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές συγκρίσιμης αποτελεσματικότητας.
Βιβλιογραφία: Harvard Health
Φωτογραφία: Marco Verch Professional Photographer and Speaker (CC BY 2.0)