Στις αρχές του Σεπτεμβρίου το FDA των ΗΠΑ, καθώς και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων ενέκριναν τις νέες αναμνηστικές δόσεις των εμβολίων για την COVID-19 των εταιρειών Pfizer και Moderna. Οι δόσεις αυτές είναι προσαρμοσμένες για τις νεότερες παραλλαγές του στελέχους Όμικρον, συγκεκριμένα τις ΒΑ.4 και ΒΑ.5. Στο παρόν άρθρο θα απαντήσουμε διάφορα κοινά ερωτήματα σχετικά με τα νέα εμβόλια, εξηγώντας παράλληλα γιατί διαφέρουν από τα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα.
Ποιες είναι οι Διαφορές των Νέων Αναμνηστικών Δόσεων από τα Προηγούμενα Εμβόλια;
Τα εμβόλια που έλαβαν έγκριση από το FDA και τον ΕΜΑ πριν από λίγες ημέρες αποτελούν πρακτικά μία ενημερωμένη έκδοση των εμβολίων που χορηγήθηκαν για πρώτη φορά στα τέλη του 2020. Τα νέα εμβόλια χρησιμοποιούν και αυτά την τεχνολογία του mRNA, ωστόσο είναι διδύναμα, καθώς δημιουργούν ανοσία τόσο για το αρχικό στέλεχος της πανδημίας, όσο και για τις νεότερες παραλλαγές του στελέχους Όμικρον ΒΑ.4 και ΒΑ.5 που κυκλοφορούν τους τελευταίους μήνες.
Η μείωση της αποτελεσματικότητας των αρχικών εμβολίων ενάντια στις νεότερες παραλλαγές του ιού δημιούργησε ανάγκη για νέα εμβόλια και αυτός είναι ο λόγος που οι Pfizer και Moderna ανέπτυξαν τις καινούργιες αυτές δόσεις.
Πώς Προκαλεί Ανοσιακή Απόκριση ένα Διδύναμο Εμβόλιο;
Σε μία λοίμωξη COVID-19, ο ιός SARS-CoV-2 χρησιμοποιεί την πρωτεΐνη ακίδα του για να προσκολληθεί στα ανθρώπινα κύτταρα και να εισέλθει σε αυτά. Η ανίχνευση της πρωτεΐνης αυτής από τον οργανισμό εκκινεί μία ανοσιακή απόκριση η οποία οδηγεί τελικά σε παραγωγή αντισωμάτων ειδικά για αυτή τη δομή. Τα αντισώματα αυτά έχουν την ικανότητα να προσδένονται στην πρωτεΐνη ακίδα, αποτρέποντας έτσι την προσκόλληση της πρωτεΐνης στα κύτταρα του ανθρώπου.
Ωστόσο, όταν ο ιός μεταλλάσσεται, τα αντισώματα που έχουν δημιουργηθεί από προηγούμενες λοιμώξεις ή μέσω του εμβολιασμού, δεν είναι εξίσου αποτελεσματικά. Κατά συνέπεια, ο ιός μπορεί να μεταλλάσσεται συνεχώς, αποφεύγοντας έτσι την εξουδετέρωση από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Αυτός είναι και ο λόγος που η αποτελεσματικότητα των αρχικών εμβολίων της πανδημίας έχει περιοριστεί σε σχέση με την αρχή της κυκλοφορίας τους.
Τα νέα διδύναμα εμβόλια δημιουργούν ανοσία τόσο για το αρχικό στέλεχος της πανδημίας, όσο και για τις νεότερες παραλλαγές του ιού. Στο παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές διδύναμα εμβόλια για άλλες λοιμώξεις. Για παράδειγμα, το Cervarix είναι ένα εμβόλιο που προστατεύει από δύο διαφορετικά στελέχη του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων.
Τα Νέα Εμβόλια Προστατεύουν και από τη Λοίμωξη;
Προς το παρόν δεν υπάρχουν δεδομένα από κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους σχετικά με την αποτελεσματικότητα των νέων διδύναμων εμβολίων στην πρόληψη των λοιμώξεων. Επίσης δεν γνωρίζουμε ποια είναι η διάρκεια της ανοσίας που προσφέρουν τα εμβόλια αυτά.
Ωστόσο, από τις κλινικές δοκιμές που έκαναν οι Pfizer και Moderna για το εμβόλιο μίας προηγούμενης παραλλαγής του στελέχους Όμικρον (της ΒΑ.1), διαπιστώθηκε ότι η αποτελεσματικότητα των νέων εμβολίων είναι υψηλή τόσο για το αρχικό στέλεχος της πανδημίας, όσο και για τις νεότερες παραλλαγές. Πρώιμα δεδομένα στο εργαστήριο είχαν δείξει ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου που εγκρίθηκε πριν λίγες ημέρες είναι εξίσου υψηλή.
Εξετάζοντας τα δεδομένα για το εμβόλιο που είχε αναπτυχθεί για την παραλλαγή ΒΑ.1, το FDA δεν έδωσε σε αυτά έγκριση την άνοιξη του 2022, καθώς εκείνη την περίοδο είχαν ήδη επικρατήσει νέες παραλλαγές της Όμικρον, επομένως η χρησιμότητα του εμβολίου αυτού θα ήταν περιορισμένη. Ακολούθως, οι επιστήμονες του FDA ζήτησαν από τη Pfizer και τη Moderna να αναπτύξουν νέα εμβόλια, ειδικά για τις παραλλαγές ΒΑ.4 και ΒΑ.5.
Ωστόσο, καθώς οι κλινικές δοκιμές ενός εμβολίου χρειάζονται κάποιο χρόνο, το FDA υποστήριξε ότι θα δεχόταν τα αποτελέσματα των δοκιμών σε πειραματόζωα και των εργαστηριακών πειραμάτων προκειμένου να εγκρίνει τα νέα αυτά εμβόλια, όπως συμβαίνει κάθε χρόνο με το εμβόλιο της γρίπης.
Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα φαίνεται ότι τα νέα εμβόλια θα έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα στην πρόληψη των νοσηλειών και των θανάτων, ωστόσο δεν είναι ακόμα σαφές αν θα μπορούν να αποτρέψουν εντελώς τις λοιμώξεις από τον ιό.
Τα Νέα Εμβόλια θα Χορηγούνται Μόνο ως Αναμνηστικές Δόσεις;
Τα νέα διδύναμα εμβόλια θα χορηγούνται μόνο τουλάχιστον 2 μήνες μετά τη χορήγηση των δύο πρώτων δόσεων με τα προηγούμενα εμβόλια. Το εμβόλιο της Moderna έλαβε έγκριση για ενηλίκους άνω των 18 ετών, ενώ το εμβόλιο της Pfizer θα χορηγείται στις ηλικίες άνω των 12 ετών.
Πλέον, όποιος επιθυμεί να κάνει αναμνηστική δόση ενός εμβολίου για την COVID-19 θα πρέπει να κάνει κάποιο από τα νέα διδύναμα εμβόλια, καθώς τα αρχικά εμβόλια δεν χορηγούνται πλέον ως αναμνηστική δόση.
Τα νέα διδύναμα εμβόλια περιέχουν συνολικά χαμηλότερη ποσότητα mRNA και επομένως χορηγούνται μόνο ως αναμνηστική δόση και όχι ως πρώτη δόση σε κάποιον που δεν έχει εμβολιαστεί ποτέ.
Θα Μπορούν τα Νέα Εμβόλια να Προστατεύσουν από Μελλοντικές Παραλλαγές του Ιού;
Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε ποια μπορεί να είναι η αποτελεσματικότητα των διδύναμων εμβολίων ενάντια σε νέες παραλλαγές του ιού.
Αν οι νέες παραλλαγές έχουν λίγες μεταλλάξεις οι οποίες εντοπίζονται σε διαφορετικές περιοχές από αυτές που στοχεύουν τα εμβόλια, τότε η αποτελεσματικότητα των εμβολίων ενδέχεται να είναι υψηλή. Ωστόσο, ένα νέο στέλεχος με πληθώρα μεταλλάξεων στην περιοχή της πρωτεΐνης ακίδας που στοχεύουν τα εμβόλια πιθανώς δεν θα μπορεί να εξουδετερωθεί από τα αντισώματα που παράγονται μετά τη χορήγηση του εμβολίου.
Φωτογραφία: Kampus Production