Η σεμαγλουτίδη, καθώς και αρκετοί άλλοι αγωνιστές του GLP-1, χρησιμοποιούνται σήμερα ευρέως για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και τη ρύθμιση του διαβήτη. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν, ωστόσο, ότι τα φάρμακα αυτά μπορεί επίσης να περιορίσουν την εθιστική συμπεριφορά που ενοχοποιείται για το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Οι ακριβείς μηχανισμοί της παραπάνω δράσης δεν έχουν ακόμα αποσαφηνιστεί, ωστόσο οι πρώτες προκλινικές μελέτες σε πειραματόζωα έχουν δείξει πολύ θετικά δείγματα. Συγκεκριμένα, οι μελέτες αυτές έδειξαν ότι το φάρμακο μπορεί να επηρεάσει συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την εθιστική συμπεριφορά. Οι αγωνιστές του GLP-1 μπορεί να επηρεάσουν επίσης τα επίπεδα νευροδιαβιβαστών όπως η ντοπαμίνη και το γ-αμινοβουτυρικό οξύ (GABA), οι οποίοι εμπλέκονται στους μηχανισμούς της ανταμοιβής του εγκεφάλου.
Όπως προαναφέρθηκε, αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ακόμα δεδομένα από τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες με ανθρώπους εθελοντές αναφορικά με την ικανότητα της σεμαγλουτίδης να αντιμετωπίζει την εθιστική συμπεριφορά.
Ωστόσο, μελέτες σε πειραματόζωα οι οποίες εξέτασαν άλλους αγωνιστές του GLP-1 έδειξαν ότι τα φάρμακα αυτά μπορεί πράγματι να περιορίσουν την κατανάλωση αλκοόλ αλλά και το κάπνισμα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ωστόσο, ότι τα παραπάνω φάρμακα δεν ήταν εξίσου αποτελεσματικά για τον εθισμό στα οπιοειδή.
Αυτή τη στιγμή, ορισμένες μελέτες μικρού μεγέθους έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που παίρνουν αγωνιστές του GLP-1 έχουν μειωμένη επιθυμία να καταναλώσουν αλκοόλ, ωστόσο η παρατήρηση αυτή σίγουρα θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από μεγαλύτερες μελέτες.
Μία θεωρία που μπορεί ίσως να εξηγήσει γιατί η σεμαγλουτίδη περιορίζει τον εθισμό στο αλκοόλ αφορά τις ανεπιθύμητες ενέργειες του φαρμάκου. Συγκεκριμένα, γνωρίζουμε σήμερα ότι οι ασθενείς που παίρνουν σεμαγλουτίδη μπορεί να παρουσιάσουν ναυτία και το σύμπτωμα αυτό συχνά μειώνει την επιθυμία κατανάλωσης αλκοόλ. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι όσο περισσότερο καιρό λαμβάνεται ένα φάρμακο, τόσο μεγαλύτερη είναι η ανοχή που αναπτύσσει ένας ασθενής στις επιδράσεις του. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι σταδιακά το σύμπτωμα της ναυτίας θα εμφανίζεται όλο και πιο σπάνια και επομένως θα περιορίζονται οι επιδράσεις του φαρμάκου στην αντιμετώπιση του αλκοολισμού.
Η σεμαγλουτίδη, όπως προαναφέρθηκε, είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται σήμερα για την αντιμετώπιση του διαβήτη και της παχυσαρκίας. Προφανώς, προκειμένου να χορηγηθεί για άλλες ενδείξεις θα πρέπει να γίνουν μεγάλες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες που θα εξετάσουν αν πράγματι το φάρμακο μπορεί να προσφέρει οφέλη. Οι μελέτες αυτές θα απαντήσουν το παραπάνω ερώτημα και θα δείξουν ποια είναι η κατάλληλη δόση για τη χορήγηση του φαρμάκου σε αυτή την ένδειξη.
Προς το παρόν, λαμβάνοντας υπόψη ότι το φάρμακο βρίσκεται ήδη σε έλλειψη λόγω της ευρείας χρήσης του θα πρέπει σίγουρα να περιμένουμε τα δεδομένα από τις παραπάνω μελέτες για να εξετάσουμε αν μπορεί να χορηγηθεί και σε άλλες ενδείξεις.
Φωτογραφία: Maria Orlova