Προβιοτικά Συμπληρώματα: Έχουν Χρησιμότητα για τους Υγιείς Ενήλικες;

Τα τελευταία χρόνια, τα προϊόντα που διαφημίζουν τις «προβιοτικές» τους δράσεις, αυξάνονται όλο και περισσότερο. Οι υποστηρικτές των προβιοτικών πιστεύουν ότι τα τελευταία αποτελούν την απάντηση σε πάρα πολλές παθήσεις και προβλήματα υγείας. Τι είναι όμως τα προβιοτικά; Και σημαντικότερα, πρέπει να τα παίρνετε;

Τα προβιοτικά έχουν οριστεί επιστημονικά ως «ζωντανοί μικροοργανισμοί, οι οποίοι όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες, προσφέρουν οφέλη στην υγεία του ξενιστή». Αποτελούν πρακτικά, «καλά» βακτήρια που είναι ωφέλιμα για τον οργανισμό.

Τα προβιοτικά περιέχονται φυσιολογικά σε κάποια τρόφιμα (π.χ. ορισμένα είδη γιαουρτιού και λαχανικά όπως οι πίκλες και το ξινολάχανο), ωστόσο διατίθενται και σε μορφή συμπληρωμάτων διατροφής.

Αν και το γαστρεντερικό μας σύστημα τυπικά περιέχει τρισεκατομμύρια βακτήρια, τα οποία περιλαμβάνουν τόσο «καλά» όσο και «κακά» βακτήρια, σε αρκετές περιπτώσεις η ισορροπία τους μπορεί να διαταραχθεί. Διάφορες παθήσεις, ο κακός τρόπος ζωής (δηλαδή η περιορισμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και η φυσική αδράνεια) καθώς και η ηλικία μπορεί να επηρεάσουν την παραπάνω ισορροπία.

Τα προβιοτικά αυξάνουν τον αριθμό και την ποικιλομορφία των «καλών» βακτηρίων του εντέρου γεγονός που προφυλάσσει την υγεία και την αποτελεσματικότητα του γαστρεντερικού συστήματος. Κατά συνέπεια, τα προβιοτικά έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για διάφορους λόγους, όπως:

  • Να περιορίσουν τα συμπτώματα που σχετίζονται με παθήσεις του γαστρεντερικού, όπως τη δυσκοιλιότητα, τη διάρροια και το σύνδρομο ευερεθίστου εντέρου.
  • Να ενισχύσουν την υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος.
  • Να βελτιώσουν τα επίπεδα χοληστερόλης αίματος.
  • Να μειώσουν την πίεση του αίματος.
  • Να βελτιώσουν την ανοχή στη γλυκόζη και τη ρύθμιση του διαβήτη.

Οι περισσότερες επιστημονικές έρευνες σχετικά με τα οφέλη που προσφέρουν τα προβιοτικά στην υγεία, έχουν εξετάσει άτομα με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας. Κατά συνέπεια, τα στοιχεία που υποστηρίζουν τα οφέλη των προβιοτικών σε υγιή άτομα είναι πολύ περιορισμένα. Τα προβιοτικά συμπληρώματα καταναλώνονται κατά κύριο λόγο από τον γενικό (και κατά πλειοψηφία υγιή) πληθυσμό, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχουν αρκετά καταγεγραμένα οφέλη από αυτά.

Μία ομάδα επιστημόνων ανέλυσε τη βιβλιογραφία (45 έρευνες) σχετικά με τα προβιοτικά συμπληρώματα σε υγιείς ενήλικες. Τα ευρήματά τους δημοσιεύτηκαν στο European Journal of Clinical Nutrition. Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι η χορήγηση ζωντανών βακτηρίων (είτε μέσω γιαουρτιού, κάψουλας ή ροφήματος) σε υγιείς ενήλικες μπορεί να προσφέρει μερικά οφέλη. Συγκεκριμένα, τα προβιοτικά συμπληρώματα:

  1. Μπορεί να αυξήσουν τη συγκέντρωση των «καλών» βακτηρίων. Αυτό σημαίνει ότι αν έχει παρουσιαστεί ανισορροπία στα βακτήρια του γαστρεντερικού συστήματος ενός υγιούς ενήλικα (λόγω κακού τρόπου ζωής, αντιβιοτικών ή γήρανσης), τα προβιοτικά συμπληρώματα μπορούν να επαναφέρουν την ισορροπία.
  2. Μπορεί να περιορίσουν τις ενοχλήσεις της κοιλιακής χώρας που προκαλούνται από διαταραχές των εντερικών κινήσεων ή δυσκοιλιότητα.
  3. Μπορεί να αυξήσουν τον πληθυσμό των «καλών» βακτηρίων μέσα και γύρω από τον κόλπο. Οι τέσσερις έρευνες που εξέτασαν την περιοχή αυτή, παρατήρησαν στο σύνολό τους οφέλη στους κολπικούς λακτοβάκιλλους μετά τη χρήση προβιοτικών χαπιών ή υποθέτων. Τα προβιοτικά βοηθούν επομένως στην πρόληψη των ουρολοιμώξεων και της βακτηριακής κολπίτιδας.
  4. Ορισμένα στοιχεία έδειξαν ότι τα προβιοτικά μπορεί να ενισχύσουν τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος και να μειώσουν τη συχνότητα, τη διάρκεια και τη σοβαρότητα του κοινού κρυολογήματος. Αν και ο ακριβής μηχανισμός για την παραπάνω δράση δεν έχει ακόμα ταυτοποιηθεί πλήρως, πιστεύουμε ότι τα προβιοτικά επηρεάζουν την ανοσιακή απόκριση μέσω ενίσχυσης της παραγωγής και βελτίωσης της δραστηριότητας των κυττάρων που αντιμετωπίζουν τις λοιμώξεις του αναπνευστικού. Πρέπει να σημειωθεί πάντως, ότι μόλις τρεις έρευνες έδειξαν τα οφέλη αυτά σε υγιείς ενήλικες.

Αν και οι παραπάνω παρατηρήσεις φαίνονται αρκετά ενθαρρυντικές σχετικά με τη χρήση των προβιοτικών, οι επιστήμονες τονίζουν ότι δεν πρέπει να παρασυρθούμε. Η έρευνά τους διαπίστωσε επίσης ότι οι αλλαγές αυτές έχουν μικρή διάρκεια. Με άλλα λόγια, πρέπει να συνεχίσετε να παίρνετε προβιοτικά συμπληρώματα προκειμένου να διατηρηθούν οι παραπάνω επιδράσεις. Αν σταματήσετε τη λήψη τους, το εντερικό μικροβίωμα θα επιστρέψει στην κατάσταση που ήταν πριν τη λήψη των συμπληρωμάτων μέσα σε 1-3 εβδομάδες.

Ένας τρόπος να διασφαλίσετε τις αλλαγές αυτές για μεγαλύτερη διάρκεια είναι να «ταΐσετε» τα υγιή βακτήρια, σύμφωνα με τους ερευνητές. Όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, τα βακτήρια χρειάζονται τροφή για να επιβιώσουν. Τα τρόφιμα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πηγές ενέργειας (ή αλλιώς «πρεβιοτικά») για τα βακτήρια αυτά.

Οι επιστήμονες βρήκαν επίσης ελάχιστα στοιχεία που να δείχνουν ότι τα προβιοτικά συμπληρώματα μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης στους υγιείς ενήλικες. Υπάρχουν επίσης ελάχιστα στοιχεία που να δείχνουν ότι τα προβιοτικά μπορούν να βελτιώσουν τα επίπεδα γλυκόζης αίματος και την απόκριση στην ινσουλίνη στον ίδιο πληθυσμό. Τα προβιοτικά δεν μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων ή τον πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2.

Επομένως, αν κάνετε κακή διατροφή (τρώτε υπερβολικά πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα και λίγα φρούτα, λαχανικά και προϊόντα ολικής αλέσεως ή καταναλώνετε αλκοόλ τακτικά) και δεν ασκείστε συχνά, τα βακτήρια του γαστρεντερικού σας συστήματος μπορεί να ωφεληθούν από τα προβιοτικά συμπληρώματα, ωστόσο θα πρέπει να συνεχίσετε να τα παίρνετε για να έχουν διάρκεια τα οφέλη.

Αν ωστόσο είστε υγιής, τα προβιοτικά συμπληρώματα είναι μάλλον άχρηστα για εσάς. Είναι προτιμότερο να διαθέσετε τα χρήματα που θα δίνατε για τα προβιοτικά, για να αγοράσετε περισσότερα φρούτα και λαχανικά.

Βιβλιογραφία: The Conversation

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα