Τις ημέρες των γιορτών υπάρχουν συνήθως αρκετές ευκαιρίες να καταναλώσουμε αλκοόλ, είτε στο τραπέζι των Χριστουγέννων είτε σε διάφορες άλλες συναθροίσεις με συγγενείς ή φίλους. Ωστόσο, αν παίρνουμε φάρμακα για την αντιμετώπιση κάποιας νόσου, θα πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στην κατανάλωση αλκοόλ, καθώς το τελευταίο μπορεί να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα ή τις ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων.
Πώς Επηρεάζονται τα Φάρμακα από το Αλκοόλ;
Όταν παίρνουμε ένα φάρμακο, αυτό φτάνει αρχικά στο στόμαχο. Από εκεί, ταξιδεύει στο ήπαρ όπου τελικά μεταβολίζεται και διασπάται πριν φτάσει στην κυκλοφορία του αίματος.
Κάθε φάρμακο που παίρνουμε χορηγείται σε κατάλληλη δόση η οποία πρακτικά διασφαλίζει ότι μετά το μεταβολισμό η ποσότητα που θα φτάσει στο αίμα είναι αυτή που χρειαζόμαστε.
Ωστόσο, το αλκοόλ μεταβολίζεται επίσης στο ήπαρ, επομένως όταν καταναλώνουμε αλκοολούχα ποτά, η ποσότητα των φαρμάκων που φτάνει τελικά στο αίμα μπορεί να επηρεαστεί.
Για παράδειγμα, ορισμένα φάρμακα μπορεί να μεταβολίζονται περισσότερο, με αποτέλεσμα να μειώνεται η αποτελεσματικότητά τους, καθώς η ποσότητα που φτάνει στην κυκλοφορία του αίματος είναι μειωμένη.
Αντιθέτως, άλλα φάρμακα μπορεί να μεταβολίζονται λιγότερο με αποτέλεσμα να φτάνουν υψηλότερες δόσεις στο αίμα.
Προφανώς, οι επιδράσεις του αλκοόλ σε κάθε φάρμακο διαφοροποιούνται ανάλογα με το φάρμακο. Επιπλέον, σε ορισμένους πληθυσμούς, όπως για παράδειγμα τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους και τους ασθενείς με ηπατικές παθήσεις, το αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει διαφορετικά τη λειτουργία των φαρμάκων.
Ποια Φάρμακα Δεν Πρέπει να Λαμβάνονται με Αλκοόλ;
Τα φάρμακα που παρουσιάζουν αλληλεπιδράσεις με το αλκοόλ είναι πάρα πολλά. Αρκετά από αυτά μάλιστα χορηγούνται και χωρίς ιατρική συνταγή. Ποιοι είναι όμως οι κίνδυνοι και ποιες κατηγορίες φαρμάκων θα πρέπει να προσέξουμε;
Υπνηλία, Κώμα και Θάνατος στα Φάρμακα που Καταστέλλουν το ΚΝΣ
Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να ενισχύσει τη δράση των φαρμάκων που καταστέλλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ). Ο συνδυασμός του αλκοόλ με τα παραπάνω φάρμακα μπορεί να ενισχύσει την υπνηλία, να επιβραδύνει την αναπνοή και τον καρδιακό ρυθμό και, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, να προκαλέσει κώμα ή ακόμα και θάνατο. Μάλιστα, ο κίνδυνος για τις παραπάνω ανεπιθύμητες ενέργειες είναι υψηλότερος σε όσους παίρνουν περισσότερα από ένα φάρμακα της παραπάνω κατηγορίας.
Τα φάρμακα που καταστέλλουν στο ΚΝΣ είναι τα αντικαταθλιπτικά, τα αγχολυτικά, τα αναλγητικά (εκτός της παρακεταμόλης), τα φάρμακα για τις διαταραχές του ύπνου, καθώς και τα φάρμακα που χορηγούνται για την αντιμετώπιση των αλλεργιών ή του κρυολογήματος.
Αν παίρνετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω φάρμακα προσπαθήστε να αποφύγετε εντελώς το αλκοόλ ή να περιορίσετε σημαντικά την κατανάλωσή του.
Σοβαρότερες Ανεπιθύμητες Ενέργειες σε Ορισμένα Φάρμακα
Ο συνδυασμός του αλκοόλ με ορισμένα φάρμακα μπορεί να ενισχύσει σημαντικά τις ανεπιθύμητες ενέργειες των τελευταίων.
Παράδειγμα ενός τέτοιου φαρμάκου είναι η ζολπιδέμη, η οποία δεν θα πρέπει να λαμβάνεται ποτέ με αλκοόλ καθώς μπορεί η αλληλεπίδραση μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες όπως υπονοβασία ή άλλες ασυνήθιστες συμπεριφορές κατά τον ύπνο.
Μπύρα και Αναστολείς της Μονοαμινοξειδάσης
Ορισμένα φάρμακα αλληλεπιδρούν μόνο με συγκεκριμένα είδη αλκοόλ. Στα φάρμακα αυτά ανήκουν τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα φαινελζίνη και μοκλοβεμίδη, το αντιβιοτικό λινεζολίδη, η σελεγιλίνη, ένα φάρμακο για την αντιμετώπιση της νόσου του Parkinson και η προκαρβαζίνη, ένα αντικαρκινικό φάρμακο.
Όλα τα παραπάνω φάρμακα αποτελούν αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης και αλληλεπιδρούν με συγκεκριμένα είδη μπύρας τα οποία περιέχουν υψηλές ποσότητες τυραμίνης. Η ουσία αυτή τυπικά διασπάται από τον οργανισμό χωρίς να προκαλεί προβλήματα.
Ωστόσο, οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης αναστέλλουν τη διάσπαση της τυραμίνης, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Οι Επιδράσεις του Αλκοόλ Παραμένουν και μετά τη Διακοπή του Φαρμάκου
Ορισμένα φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο που ο οργανισμός μεταβολίζει το αλκοόλ.
Αν καταναλώσετε αλκοόλ όταν παίρνετε τα φάρμακα αυτά μπορεί να παρουσιάσετε ναυτία, έμετο, ερυθρότητα στο πρόσωπο, δύσπνοια, ίλιγγο, ταχυκαρδία ή υπόταση.
Σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και αν έχετε σταματήσει να παίρνετε το φάρμακο. Για παράδειγμα, αν παίρνετε μετρονιδαζόλη θα πρέπει να αποφεύγετε το αλκοόλ τόσο κατά τη διάρκεια λήψης του φαρμάκου όσο και 24 ώρες μετά τη διακοπή του.
Ένα άλλο παράδειγμα τέτοιου φαρμάκου είναι η ακιτρετρίνη. Το φάρμακο αυτό χορηγείται στις σοβαρές δερματικές παθήσεις, καθώς και για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος σε ασθενείς με ιστορικό μεταμόσχευσης.
Η ακιτρετίνη μετατρέπεται σε μία άλλη (etretinate) πριν απομακρυνθεί από τον οργανισμό. Το αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τις ποσότητες της ουσίας αυτής στον οργανισμό, γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς η ουσία αυτή έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για συγγενείς ανωμαλίες.
Κοινοί Μύθοι για το Αλκοόλ και τα Φάρμακα
Αλκοόλ και Αντισύλληψη
Ένας από τους συχνότερους μύθους για τη σύνδεση ανάμεσα στο αλκοόλ και τα φάρμακα είναι ότι το πρώτο μπορεί να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα των αντισυλληπτικών χαπιών. Στην πραγματικότητα το αλκοόλ δεν επηρεάζει καθόλου το μηχανισμό δράση του αντισυλληπτικού χαπιού.
Το αλκοόλ μπορεί, ωστόσο, να προκαλέσει ναυτία ή έμετο. Αν κάνετε έμετο εντός τριών ωρών από τη λήψη του αντισυλληπτικού χαπιού, τότε η αποτελεσματικότητα του τελευταίου μπορεί να περιοριστεί σημαντικά.
Τα αντισυλληπτικό χάπι μπορεί επίσης να επηρεάσει την απόκριση του οργανισμού στο αλκοόλ, καθώς οι ορμόνες που περιέχει μπορεί να επηρεάσουν την απομάκρυνση του τελευταίου. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μεθάτε νωρίτερα και να παρατείνεται η διάρκεια της μέθης.
Αλκοόλ και Αντιβιοτικά
Ένας άλλος κοινός μύθος είναι ότι το αλκοόλ δεν θα πρέπει να λαμβάνεται ποτέ σε μία θεραπεία με αντιβιοτικά. Αυτό είναι μεν αλήθεια, ωστόσο ισχύει μόνο για τη μετρονιδαζόλη και τη λινεζολίδη.
Σε όλα τα υπόλοιπα αντιβιοτικά, το αλκοόλ δεν επηρεάζει την αποτελεσματικότητά τους καθώς δεν παρεμβαίνει στο μηχανισμό δράσης τους.
Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση αν παίρνετε αντιβιοτικά καλό είναι να αποφύγετε το αλκοόλ. Αυτό συμβαίνει γιατί τόσο το αλκοόλ όσο και τα αντιβιοτικά προκαλούν παρόμοιες ανεπιθύμητες ενέργειες, επομένως υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να παρουσιάσετε κοιλιακό άλγος, ναυτία και υπνηλία.
Φωτογραφία: Anna Shvets