Ως πνευμονική υπέρταση ορίζεται η υψηλή αρτηριακή πίεση στα αγγεία που μεταφέρουν οξυγωνομένο αίμα στους πνεύμονες. Αποτελεί ένα σοβαρό νόσημα που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια ή ακόμα και το θάνατο.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και η χορήγηση φαρμάκων μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της υπέρτασης, ωστόσο η πνευμονική υπέρταση εξαρτάται από αρκετούς άλλους παράγοντες, μεταξύ των οποίων και η κληρονομικότητα.
Η νόσος εμφανίζεται συχνότερα στους ενήλικες άνω των 75 ετών.
Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας μελέτης του 2017, τα ποσοστά τριετούς επιβίωσης στους ασθενείς με πνευμονική υπέρταση είναι περίπου 70-80%.
Περιεχόμενα:
Τι είναι η Πνευμονική Υπέρταση;
Όπως προαναφέρθηκε, η πνευμονική υπέρταση είναι η παθολογική αύξηση της αρτηριακής πίεσης στην πνευμονική αρτηρίες. Το αγγείο αυτό παρέχει το απαραίτητο αίμα με οξυγόνο στους πνεύμονες.
Αν η υπέρταση εντοπίζεται κοντά στους πνεύμονες, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να επιδεινωθεί και να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας.
Η πνευμονική υπέρταση δεν ταυτίζεται με την υπέρταση. Η τελευταία σχετίζεται με υψηλή αρτηριακή πίεση σε αρκετά οργανικά συστήματα και επηρεάζει το σύνολο σχεδόν το του κυκλοφορικού συστήματος.
Η πνευμονική αρτηριακή πίεση πρέπει να βρίσκεται μέσα στο εύρος 8-20 mm Hg κατά την ηρεμία.
Ως πνευμονική υπέρταση ορίζονται οι τιμές πάνω από τα 25 mm Hg.
Είδη
Υπάρχουν δύο είδη πνευμονική υπέρτασης:
- Η Πρωτοπαθής Πνευμονική Υπέρταση: Αποτελεί μία σχετικά σπάνια πάθηση που δεν αποδίδεται σε κάποια υποκείμενη νόσο.
- Η Δευτεροπαθής Πνευμονική Υπέρταση: Συνδέεται συνήθως με κάποια υποκείμενη νόσο, όπως οι συγγενείς ανωμαλίες της καρδιάς και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
Συμπτώματα
Το κύριο σύμπτωμα της πνευμονικής υπέρτασης είναι η δύσπνοια. Η τελευταία μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα βαδίσματος και άσκησης, καθώς και την ομιλία.
Κοινά συμπτώματα της νόσου είναι το αίσθημα κόπωσης, οι λιποθυμίες και ο ίλιγγος.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η πνευμονική υπέρταση συχνά είναι ασυμπτωματική μέχρι να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο.
Επιπλοκές
Η κύρια επιπλοκή της πνευμονικής υπέρτασης είναι η δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια, γνωστή και ως πνευμονική καρδία.
Η υψηλή πίεση στην καρδιά και η αυξημένη προσπάθεια που χρειάζεται για να διατηρηθεί η ροή του αίματος μπορεί να οδηγήσει σε υπερτροφία της δεξιάς κοιλίας. Η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε διόγκωση της δεξιάς κοιλίας, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και τελικά κατάρρευση της κοιλίας.
Η επιπλοκή αυτή είναι απειλητική για τη ζωή καθώς μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια. Η τελευταία αποτελεί την την κύρια αιτία θανάτου στους ασθενείς με πνευμονική υπέρταση.
Άλλες επιπλοκές της πνευμονικής υπέρτασης περιλαμβάνουν την είσοδο αίματος στους πνεύμονες και την αιμόπτυση. Και οι δύο παραπάνω επιπλοκές μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή.
Οι θρόμβοι αίματος και οι αρρυθμίες έχουν επίσης σχετιστεί με την πνευμονική υπέρταση.
Αν κάποιος υποψιάζεται ότι πάσχει από πνευμονική υπέρταση, πρέπει να επικοινωνήσει άμεσα με τον γιατρό του. Η έγκαιρη αντιμετώπιση της νόσου μπορεί να μειώσει τόσο τον κίνδυνο όσο και τη σοβαρότητα των επιπλοκών.
Αίτια
Το κύριο αίτιο της πνευμονικής υπέρτασης είναι η διόγκωση των αγγειακών τοιχωμάτων στους πνεύμονες.
Το γεγονός αυτό περιορίζει το χώρο που κυκλοφορεί το αίμα, αυξάνοντας την πίεση.
Διάφοροι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε διόγκωση των αγγειακών τοιχωμάτων στους πνεύμονες, όπως:
- Διαταραχές του συνδετικού ιστού, όπως η σκλήρυνση
- Συγγενείς ανωμαλίες της καρδιάς ή δομικές ανωμαλίες που υπάρχουν από τη γέννηση
- Κληρονομικά αίτια, όπως οι μεταλλάξεις στο γονίδιο BMPR2
- Η χρήση φαρμάκων
- Η ηπατική νόσος, όπως η κίρρωση, που εμφανίζεται ως αποτέλεσμα των βλαβών στο ήπαρ
- Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
- Η λοίμωξη από HIV
- Η πνευμονική εμβολή, κατά την οποία παρατηρείται σχηματισμός ή ενσφήνωση θρόμβων στους πνεύμονες
- Η σαρκοείδωση, η οποία προκαλεί σχηματισμό όζων από το ανοσοποιητικό σύστημα σε διάφορα όργανα του σώματος
- Η δρεπανοκυτταρική αναιμία
- Τα νεοπλάσματα του πνεύμονα
- Οι μεταβολικές νόσοι, μεταξύ των οποίων και οι διαταραχές του θυρεοειδούς
- Οι παθήσεις της αριστερής καρδίας
- Οι παρασιτικές λοιμώξεις, όπως ο Echinococcus
- Οι πνευμονικές παθήσεις, όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια
- Η τακτική ανάβαση σε μεγάλο υψόμετρο
Διάγνωση
Διάφοροι παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε εμφάνιση πνευμονικής υπέρτασης, ενώ η νόσος συχνά συνυπάρχει με άλλες καρδιακές ή πνευμονικές νόσους. Ως αποτέλεσμα, τα αίτια της πνευμονικής υπέρτασης είναι πιθανώς δύσκολο να προσδιοριστούν.
Ο γιατρός κάνει συνήθως φυσική εξέταση και στη συνέχεια ρωτάει τον ασθενή για το ατομικό και το οικογενειακό ιστορικό του.
Αν υποπτεύεται ότι ο ασθενής πάσχει από πνευμονική υπέρταση, θα ζητήσει μία σειρά εξετάσεων, όπως:
- Ακτινογραφία θώρακος
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα
- Δεξιό καρδιακό καθετηριασμό
Η διάγνωση της πνευμονικής υπέρτασης τίθεται όταν η πίεση στην πνευμονική αρτηρία υπερβαίνει τα 25 mmHg σε ηρεμία ή τα 30 mmHg κατά την άσκηση.
Η δοκιμασία βάδισης 6 λεπτών (6MWT) επιτρέπει στον γιατρό να εκτιμήσει την πορεία της πνευμονικής υπέρτασης και να προσδιορίσει το στάδιο της νόσου. Το στάδιο σχετίζεται με τη βαρύτητα της νόσου.
Το στάδιο 1 χαρακτηρίζει συνήθως την ασυμπτωματική νόσο κατά την οποία η φυσική άσκηση δεν προκαλεί δυσφορία. Το στάδιο 4 (τελευταίο στάδιο) σημαίνει ότι ο ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα πνευμονικής υπέρτασης ακόμα και όταν βρίσκεται σε ηρεμία.
Η δοκιμασία βάδισης 6 λεπτών υπολογίζει πόση απόσταση μπορεί να περπατήσει ένας ασθενής με πνευμονική υπέρταση σε 6 λεπτά, καθώς και πως ανταποκρίνεται ο οργανισμός στην άσκηση.
Μετά τον προσδιορισμό του σταδίου, ο γιατρός θα αποφασίσει ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία.
Θεραπεία
Η θεραπεία της πνευμονικής υπέρτασης εξαρτάται από το αίτιό της, της συνυπάρχουσες παθήσεις και τη σοβαρότητα της νόσου.
Οι θεραπείες που βοηθούν τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν τη νόσο περιλαμβάνουν φυσική άσκηση χαμηλής έντασης, όπως το περπάτημα. Η τελευταία βοηθά τους ασθενείς να βελτιώσουν την ικανότητα άσκησης.
Η θεραπεία με οξυγόνο μπορεί να είναι απαραίτητη σε ορισμένους ασθενείς για να διατηρηθεί ο κορεσμός του οξυγόνου στο αίμα, ιδιαίτερα σε ασθενείς με πνευμονική νόσο.
Κατά τη διάρκεια μίας πτήσης σε μεγάλο υψόμετρο, οι ασθενείς μπορεί να χρειάζονται χορήγηση οξυγόνου.
Φάρμακα για την Πνευμονική Υπέρταση
Υπάρχουν διάφορα φάρμακ που έχουν χρησιμότητα στην αντιμετώπιση της πνευμονικής υπέρτασης. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Διουρητικά: Βοηθούν στην αντιμετώπιση της κατακράτησης υγρών.
- Διγοξίνη: Φάρμακο για τη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας. Βοηθά στην αντιμετώπιση των αρρυθμιών και αυξάνει την ποσότητα αίματος που αντλεί η καρδιά με κάθε χτύπο.
- Αντιπηκτικά φάρμακα όπως η βαρφαρίνη: Μειώνουν τον κίνδυνο θρομβώσεων, ο οποίος είναι αυξημένος στους ασθενείς με πνευμονική υπέρταση.
- Αποκλειστές διαύλων ασβεστίου, όπως η διλτιαζεπάμη: Βοηθούν στη διεύρυνση των αγγείων βελτιώνοντας έτσι τη ροή του αίματος.
- Αναστολείς της PDE5: Αυξάνουν επίσης τη ροή του αίματος διευρύνοντας τα αγγεία. Η σιλδεναφίλη είναι ένα φάρμακο αυτής της κατηγορίας.
- Ανταγωνιστές υποδοχέων ενδοθηλίνης: Τα φάρμακα αυτά περιορίζουν τη σύσπαση των αρτηριών.
Χειρουργική Αντιμετώπιση
Όταν η φαρμακευτική θεραπεία δεν οδηγεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα, ο γιατρός χορηγεί πιο επεμβατικές θεραπείες.
Η χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου περιλαμβάνει:
- Κολπική διαφραγματοστομία: Ο χειρουργός εισάγει ένα shunt στην καρδιά το οποίο βελτιώνει τη ροή του αίματος, καθώς ο ασθενής περιμένει τη μεταμόσχευση.
- Μεταμόσχευση πνεύμονα: Μία επέμβαση κατά την οποία αντικαθίσταται ο ένας ή και οι δύο πνεύμονες.
- Μεταμόσχευση καρδιάς και πνευμόνων: Μία δύσκολη διπλή επέμβαση.
Η χρόνια θρομβοεμβολική πνευμονική υπέρταση είναι μία μορφή υπέρτασης στους πνεύμονες που περιλαμβάνει επίσης θρόμβους στις αρτηρίες.
Ορισμένοι ασθενείς με την παραπάνω νόσο χρειάζονται μία ειδική επέμβαση που λέγεται πνευμονική θρομβοενδαρτηρεκτομή, κατά την οποία αφαιρούνται θρόμβοι από τις στεφανιαίες αρτηρίες.
Αν και υπάρχουν αρκετές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και την επιβράδυνση της πορείας της νόσου, δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για την πνευμονική υπέρταση.
Φωτογραφία: www.medicalgraphics.de (CC BY-ND 4.0)