Οι παρατηρήσεις μίας νέας μεγάλης μελέτης δίνουν απαντήσεις σε αρκετά ερωτήματα που είχαμε μέχρι σήμερα σχετικά με τους μηχανισμούς της ημικρανίας. Χρησιμοποιώντας εξετάσεις MRI εξαιρετικά υψηλής συχνότητας, οι επιστήμονες της μελέτης παρατήρησαν ότι ο περιαγγειακός χώρος (δηλαδή ο χώρος γύρω από τα αγγεία του εγκέφαλου) είναι ιδιαίτερα διογκωμένος στους ασθενείς που παρουσιάζουν ημικρανίες κάθε είδους.
Αν και ακόμα δεν έχει αποδειχθεί ότι το φαινόμενο αυτό συνδέεται με τις ημικρανίες, σίγουρα αποτελεί μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα παρατήρηση που θα πρέπει να εξερευνηθεί περαιτέρω σε μελλοντικές μελέτες.
Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν πριν από λίγες ημέρες στο 108ο ετήσιο συνέδριο του Radiological Society of North America.
«Στους ασθενείς με χρόνια ημικρανία χωρίς αύρα υπάρχουν σημαντικές μεταβολές στον περιαγγειακό χώρο μίας περιοχής του εγκεφάλου που λέγεται ημιωοειδές κέντρο. Αυτή είναι η πρώτη φορά που παρατηρούνται βλάβες σε αυτή την περιοχή», αναφέρουν οι επιστήμονες της μελέτης.
Η ημικρανία είναι μία ιδιαίτερα επώδυνη νόσος που επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Αν και το πλέον κοινό σύμπτωμα της νόσου είναι η επώδυνη κεφαλαλγία, η νόσος μπορεί να προκαλέσει και άλλες συμπτώματα όπως ίλιγγο, διαταραχές της όρασης (αύρα), φωτοευαισθησία και ναυτία ή έμετο. Σήμερα, τα αίτια της ημικρανίας δεν είναι γνωστά, δεν υπάρχει οριστική θεραπεία και ορισμένοι ασθενείς δεν παρουσιάζουν καν απόκριση στη φαρμακευτική αγωγή.
Η νόσος επηρεάζει περίπου το 10% του παγκοσμίου πληθυσμού, επομένως είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ανακαλύψουμε θεραπείες που μπορεί να βελτιώσουν τη ζωή των ασθενών.
Η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης αποφάσισε να εξερευνήσει περισσότερο τον περιαγγειακό χώρο στο ημιωοειδές κέντρο του εγκεφάλου, καθώς σήμερα δεν γνωρίζουμε ακόμα πλήρως το ρόλο της περιοχής αυτής, ωστόσο γνωρίζουμε ότι εμπλέκεται στην απομάκρυνση υγρών από τον εγκέφαλο.
«Ο περιαγγειακός χώρος αποτελεί κομμάτι ενός μεγαλύτερου συστήματος που απομακρύνει διάφορα υγρά από τον εγκέφαλο. Αν κατανοήσουμε καλύτερα το ρόλο της περιοχής αυτής τότε θα έχουμε αποκομίσει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την αιτιολογία της ημικρανίας», υποστηρίζει η επιστημονική ομάδα.
Στα πλαίσια της μελέτης τους, οι ερευνητές εξέτασαν 20 ασθενείς ηλικίας 25-60 ετών με ιστορικό ημικρανίας. Οι 10 είχαν χρόνια ημικρανία χωρίς αύρα, ενώ οι υπόλοιποι είχαν επεισοδιακή ημικρανία. Στην έρευνα εξετάστηκαν επίσης και 5 υγιείς εθελοντές που αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου.
Από τη μελέτη εξαιρέθηκαν εθελοντές με ιστορικό έκπτωσης των γνωστικών λειτουργιών, κλειστοφοβία, νεοπλάσματα του εγκεφάλου ή ιστορικό χειρουργικής επέμβασης στον εγκέφαλο. Καθένας από τους εθελοντές έκανε εξετάσεις MRI εξαιρετικά υψηλής συχνότητας.
«Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που χρησιμοποιεί εξαιρετικά υψηλής συχνότητας MRI (7 Tesla) για να εξετάσει τις μικροαγγειακές αλλαγές που προκαλεί η ημικρανία στον εγκέφαλο. Η 7Τ MRI μάς επέτρεψε να δημιουργήσουμε απεικονίσεις υψηλότερης ευκρίνειας σε σχέση με τη συμβατική MRI που χρησιμοποιεί μαγνήτη με μόλις 3 Tesla», τόνισαν οι συγγραφείς.
Από την ανάλυση των MRI διαπίστωσαν ότι ο περιαγγειακός χώρος στο ημιωοειδές κέντρο του εγκεφάλου ήταν σημαντικά διογκωμένος στην ομάδα των ασθενών με ημικρανία συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν επίσης ότι οι ασθενείς με ημικρανία είχαν και ένα άλλο είδος βλαβών (white matter hyperintensities) οι οποίες δημιουργούνται από τη νέκρωση συγκεκριμένων περιοχών εξ’ αιτίας περιορισμένης αιμάτωσης. Οι περιοχές αυτές μπορεί να εμφανιστούν και σε φυσιολογικούς εγκεφάλους, ωστόσο στους ασθενείς με ημικρανία είχαν μεγαλύτερο μέγεθος.
Εξετάζοντας συνδυαστικά τις παραπάνω παρατηρήσεις οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι πιθανώς η διόγκωση του περιαγγειακού χώρου οδηγεί σε αύξηση των παραπάνω περιοχών.
Προς το παρόν οι επιστήμονες δεν μπορούν ακόμα να αποδείξουν με βεβαιότητα την παραπάνω θεωρία, ωστόσο το γεγονός ότι ανιχνεύθηκαν διαφορές στους ασθενείς με ημικρανία είναι σίγουρα θετικό και ανοίγει αρκετές διεξόδους.
«Ελπίζουμε ότι η μελέτη μας θα βοηθήσει στην ανάπτυξη εξατομικευμένων θεραπειών για την αντιμετώπιση της ημικρανίας», καταλήγουν οι επιστήμονες.
Φωτογραφία: Mikael Blomkvist