Τις τελευταίες δεκαετίες, τα ποσοστά καρκίνου στις ηλικίες κάτω των 50 ετών παρουσιάζουν αύξηση σε ένα φαινόμενο που έχει χαρακτηριστεί από αρκετούς ως «η νέα παγκόσμια επιδημία». Η κατακόρυφη αύξηση αυτή, η οποία εντοπίζεται συνήθως σε συγκεκριμένες μορφές καρκίνου, όπως ο καρκίνος του παχέος εντέρου, πιθανώς συνδέεται με την κακή διατροφή, σύμφωνα με μία νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο περιοδικό JAMA Network Open.
Συγκεκριμένα, σχεδόν όλες οι δίαιτες που είναι πλούσιες σε υπερβολικά επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν συνδεθεί σήμερα με αυξημένο κίνδυνο για όλους τους καρκίνους του γαστρεντερικού συστήματος. Τα τρόφιμα αυτής της κατηγορίας αποτελούν σήμερα περίπου το 73% των συνολικών τροφίμων στο Δυτικό κόσμο.
Η ανθυγιεινή διατροφή μπορεί να προκαλέσει επίσης συστηματική φλεγμονή και αντίσταση στην ινσουλίνη, ενώ μπορεί να επηρεάσει και το εντερικό μικροβίωμα, αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου.
Πώς Αυξάνεται ο Κίνδυνος Καρκίνου από την Ανθυγιεινή Διατροφή;
Τα υπερβολικά επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν συνήθως χαμηλό κόστος και καλή γεύση. Ωστόσο, συνήθως έχουν επίσης υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και πολύ χαμηλά επίπεδα φυτικών ινών.
Σε μία έρευνα του 2019, μία επιστημονική ομάδα εξέτασε περίπου 20 εθελοντές που έκαναν για 2 εβδομάδες διατροφή με υπερβολικά επεξεργασμένα τρόφιμα και μετά δύο εβδομάδες κατανάλωναν μόνο υγιεινές τροφές. Το διατροφικό προφίλ και στις δύο αυτές δίαιτες ήταν περίπου το ίδιο.
Από την ανάλυση των δεδομένων για τους παραπάνω εθελοντές διαπιστώθηκε ότι στις δύο εβδομάδες που έκαναν δίαιτα με υπερβολικά επεξεργασμένα τρόφιμα, κατανάλωναν περίπου 500 επιπλέον θερμίδες καθημερινά και αύξησαν το σωματικό τους βάρος κατά 2 κιλά. Μία πιθανή εξήγηση για το παραπάνω φαινόμενο είναι ότι τα τρόφιμα αυτά επηρεάζουν τον άξονα εντέρου-εγκεφάλου και με τον τρόπο αυτό αυξάνουν το αίσθημα πείνας.
Σήμερα, περισσότερες από 13 διαφορετικές μορφές καρκίνου έχουν συνδεθεί με υψηλό δείκτη μάζας σώματος. Αυτό συμβαίνει γιατί η παχυσαρκία επηρεάζει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, τα επίπεδα των ορμονών, τη φλεγμονή και πιθανώς το σύνθεση του εντερικού μικροβιώματος.
Βέβαια, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ορισμένα τρόφιμα που θεωρούνται υπερβολικά επεξεργασμένα μπορεί να είναι και ωφέλιμα για την υγεία. Για παράδειγμα, το χούμους, τα φασόλια σε κονσέρβα και το πέστο, αν και θεωρούνται υπερβολικά επεξεργασμένα, είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και μπορεί να βελτιώσουν την υγεία μας.
Οι φυτικές ίνες έχουν συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο για διάφορες μορφές καρκίνου, όπως για παράδειγμα ο καρκίνος του μαστού και ο καρκίνος του παχέος εντέρου. Επομένως, είναι σημαντικό να αυξήσουμε την κατανάλωση φυτικών ινών αν θέλουμε να περιορίσουμε τον κίνδυνο καρκίνου.
Εκτός από τα υπερβολικά επεξεργασμένα τρόφιμα, το κόκκινο κρέας και τα επεξεργασμένα κρέατα όπως το μπέικον και τα λουκάνικα, μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. Τα τρόφιμα αυτά περιέχουν συνήθως νιτρικά οξέα, τα οποία προστίθενται ως συντηρητικά. Οι ουσίες αυτές έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, του προστάτου και του μαστού.
Μπορούμε να Μειώσουμε τον Κίνδυνο Καρκίνου Βελτιώνοντας τη Διατροφή μας;
Προφανώς, κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι βελτιώνοντας τη διατροφή μας δεν θα παρουσιάσουμε ποτέ καρκίνο. Ωστόσο, όλες οι οδηγίες υποστηρίζουν ότι περιορίζοντας τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου μπορούμε να μειώσουμε σε μεγάλο βαθμό την πιθανότητα να εμφανίσουμε καρκίνο, ιδιαίτερα στις ηλικίες κάτω των 50 ετών.
Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό να βελτιώσουμε όσο μπορούμε τη δίαιτά μας. Παράλληλα, είναι σημαντικό να κάνουμε τις προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο σύμφωνα με τις επίσημες οδηγίες, να ασκούμαστε όσο το δυνατόν περισσότερο, να αποφεύγουμε το κάπνισμα και να περιορίσουμε την κατανάλωση αλκοόλ, όσο αυτό είναι δυνατό. Ορισμένα εμβόλια, όπως αυτό του HPV και αυτό της ηπατίτιδας Β μπορεί επίσης να περιορίσουν τον κίνδυνο για συγκεκριμένες μορφές καρκίνου.
Φωτογραφία: Pavel Danilyuk