Η διαδικασία της γήρανσης είναι ένας μηχανισμός που αφορά όλους τους ανθρώπους. Με την ηλικία, ο οργανισμός αλλάζει με διαφορετικούς τρόπους, είτε θετικούς είναι αρνητικούς.
Τα τελευταία χρόνια, αρκετές επιστημονικές ομάδες έχουν αρχίσει να εξετάζουν διάφορες προσεγγίσεις με σκοπό να επιβραδύνουν, να σταματήσουν ή ακόμα και να αναστρέψουν τη διαδικασία της γήρανσης. Αν και γενικά το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες, η αντιμετώπιση της γήρανσης φαίνεται ότι αποτελεί ακόμα απρόσιτο στόχο.
Εδώ και αρκετά χρόνια πιστεύαμε ότι η κύρια αιτία της γήρανσης είναι οι μεταλλάξεις του DNA. Μία νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Harvard, ωστόσο, αμφισβητεί την παραπάνω θεωρία και υποστηρίζει ότι η γήρανση είναι αποτέλεσμα μίας σειράς αλλαγών που επηρεάζουν την έκφραση του DNA. Οι αλλαγές αυτές περιγράφονται με τον όρο «επιγενετική» και, όπως έδειξε η ομάδα σε πειραματόζωα, έχουν την ικανότητα να ρυθμίζουν τη διαδικασία της γήρανσης.
Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Cell.
Τι είναι η Επιγενετική;
Η δραστηριότητα των γονιδίων και συγκεκριμένα η ενεργοποίηση καθώς και η αναστολή τους, ρυθμίζονται από την επιγενετική. Η τελευταία πρακτικά περιλαμβάνει μία σειρά χημικές μεταβολές στο DNA οι οποίες ωστόσο δεν επηρεάζουν την αλληλουχία των βάσεων. Η επιγενετική πρακτικά περιγράφει τον τρόπο που μπορεί να επηρεαστεί η έκφραση ενός γονιδίου από το περιβάλλον, χωρίς να γίνουν αλλαγές στην αλληλουχία των βάσεων.
Ορισμένα παραδείγματα παραγόντων που μπορεί να προκαλέσουν επιγενετικές αλλαγές είναι:
- Η διατροφή
- Η γήρανση
- Η φυσική άσκηση
- Η παχυσαρκία
- Η κατανάλωση αλκοόλ
- Το κάπνισμα
- Οι περιβαλλοντικοί ρύποι
- Το άγχος
- Διάφορες λοιμώξεις
- Ο καρκίνος
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που μία επιστημονική μελέτη ασχολείται με τη σύνδεση της επιγενετικής και της γήρανσης. Για παράδειγμα, μία προηγούμενη έρευνα είχε δείξει ότι η επιγενετική περιλαμβάνει ένα βιολογικό ρολόι που επιτρέπει στους επιστήμονες να εκτιμήσουν το ρυθμό γήρανσης ενός ατόμου.
Επιγενετική και Γήρανση
Η επιστημονική ομάδα αποφάσισε να ασχοληθεί με το ρόλο της επιγενετικής στη διαδικασία της γήρανσης βασιζόμενη σε μία προηγούμενη μελέτη που είχε δείξει ότι το προσδόκιμο ζωής ενός ατόμου συνδέεται με τις σιρτουίνες, μία ειδική κατηγορία επιγενετικών ρυθμιστικών μορίων.
«Παρατηρήσαμε ότι όταν ενεργοποιηθούν τρία “Yamanaka” γονίδια που τυπικά λειτουργούν κατά την εμβρυογένεση, τότε είναι δυνατό να αναστραφεί η διαδικασία της γήρανσης κατά περισσότερο από 50%. Τα γονίδια αυτά εκκινούν μία διαδικασία που δεν έχουμε κατανοήσει πλήρως ακόμα, ωστόσο το αποτέλεσμα είναι η αναίρεση των βλαβών που έχει προκαλέσει η γήρανση. Για παράδειγμα, σε ποντίκια καταφέραμε να επαναφέρουμε την όραση επιδιορθώνοντας τις βλάβες στο οπτικό νεύρο», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Στη μελέτη τους, οι επιστήμονες προκάλεσαν μεταβολές στο DNA των ποντικών οι οποίες ομοιάζουν την επίδραση συγκεκριμένων συνηθειών στους μηχανισμούς της επιγενετικής.
Οι αλλαγές αυτές πράγματι άλλαξαν την επιγενετική των ποντικών με αποτέλεσμα τα τελευταία να παρουσιάσουν σημάδια γήρανσης. Από τις εξετάσεις που έκαναν, επιβεβαιώθηκε ότι πράγματι τα ποντίκια είχαν θετικούς διάφορους βιοδείκτες που σχετίζονται με τη γήρανση.
Ακολούθως, οι επιστήμονες χορήγησαν στα ποντίκια γονιδιακές θεραπείες με σκοπό να αναιρέσουν τις επιγενετικές μεταβολές. Όπως διαπίστωσαν, η προσέγγιση αυτή κατάφερε να αναστρέψει τις βλάβες της γήρανσης στα ποντίκια.
«Ελπίζουμε ότι οι παρατηρήσεις μας θα βοηθήσουν τις επιστημονικές ομάδες που ασχολούνται με την αντιμετώπιση της γήρανσης. Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που δείχνει ότι μπορούμε να αυξήσουμε ή να μειώσουμε τη βιολογική ηλικία ενός ζώου», κατέληξε η ομάδα.
Φωτογραφία: Tima Miroshnichenko