Σήμερα, τα ποσοστά παχυσαρκίας αυξάνονται συνεχώς σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε ορισμένες χώρες του Δυτικού κόσμου μάλιστα περισσότερο από το 40% του πληθυσμού είναι παχύσαρκοι.
Η επιδημία της παχυσαρκίας που εξελίσσεται αυτή τη στιγμή έχει οδηγήσει σε αύξηση αρκετών χρονίων νόσων, όπως η καρδιαγγειακή νόσος, ο καρκίνος και ο διαβήτης τύπου 2. Αρκετά δεδομένα συνδέουν επίσης την παχυσαρκία με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από COVID-19.
Σήμερα γνωρίζουμε ότι η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων αποτελεί την κύρια αιτία για την αύξηση του σωματικού βάρους. Επιπλέον, αυτή τη στιγμή έχουν ανακαλυφθεί γονίδια και νευρωνικά δίκτυα που επηρεάζουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας, ωστόσο δεν υπάρχουν ακόμα σαφείς στόχοι για την ανάπτυξη φαρμάκων.
Από τη δεκαετία του 1960 η επιστημονική κοινότητα εξερευνά το σύστημα της σεροτονίνης ως πιθανό στόχο των φαρμάκων για την απώλεια βάρους. Η αναζήτηση αυτή οδήγησε σε δύο φάρμακα που χρησιμοποιούσαν τον παραπάνω μηχανισμό, ωστόσο τα φάρμακα αυτά αποσύρθηκαν καθώς προκαλούσαν σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Σήμερα, 14 διαφορετικοί υποδοχείς της σεροτονίνης εξερευνώνται ως πιθανοί στόχοι για την ανάπτυξη φαρμάκων. Ο στόχος είναι να περιοριστεί η όρεξη στους ασθενείς με παχυσαρκία.
Οι Τριπτάνες στην Απώλεια Βάρους
Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας μελέτης, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως στην αντιμετώπιση της οξείας ημικρανίας και της αθροιστικής κεφαλαλγίας μπορεί να μειώσει το σωματικό βάρος στοχεύοντας τον υποδοχέα της σεροτονίνης 1Β. Η έρευνα που εξέτασε την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου σε πειραματόζωα δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Experimental Medicine.
Στα πλαίσια της μελέτης τους, εξέτασαν 6 διαφορετικές τριπτάνες σε ποντίκια. Μετά από νηστεία 18 ωρών χορήγησαν τα φάρμακα στα ποντίκια και παρακολούθησαν την κατανάλωση θερμίδων μετά το φάρμακο.
Όπως διαπίστωσαν, οι 4 από τις 6 τριπτάνες κατάφεραν να περιορίσουν το αίσθημα πείνας, με το frovatriptan να έχει τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από όλα τα φάρμακα που εξετάστηκαν.
Θέλοντας να εξερευνήσουν το μηχανισμό δράσης του παραπάνω φαρμάκου, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν γενετικά τροποποιημένα ποντίκια χωρίς τους υποδοχείς της σεροτονίνης που στοχεύει το παραπάνω φάρμακο. Όπως παρατήρησαν, το fovatriptan δεν ήταν αποτελεσματικό σε αυτά τα ποντίκια, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι πράγματι δρα στον υποδοχέα της σεροτονίνης 1Β.
Στο επόμενο κομμάτι της μελέτης τους οι επιστήμονες εξέτασαν το frovatriptan σε παχύσαρκα ποντίκια. Τα ποντίκια αυτά χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και έκαναν δίαιτα με υψηλά λιπαρά. Η μία ομάδα έλαβε το φάρμακο ενώ η άλλη placebo.
Όπως διαπίστωσαν, τα ποντίκια στην ομάδα που έπαιρνε το φάρμακο παρουσίασαν μείωση του σωματικού βάρους κατά 3.58% σε 24 ημέρες, παρά το γεγονός ότι έκαναν διατροφή με υψηλά λιπαρά. Αντιθέτως, τα ποντίκια της ομάδας ελέγχου αύξησαν το σωματικό τους βάρος κατά 5.83% στο ίδιο διάστημα.
«Στην έρευνά μας παρατηρήσαμε ότι το frovatriptan μειώνει την όρεξη, την κατανάλωση τροφής και το σωματικό βάρος στα ποντίκια», ανέφεραν οι συγγραφείς.
«Αν οι παρατηρήσεις της μελέτης μας επιβεβαιωθούν και στον άνθρωπο τότε θα έχουμε μία ακόμα θεραπεία για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας. Καθώς αυτή τη στιγμή τα ποσοστά της παχυσαρκίας αυξάνονται κατακόρυφα στο Δυτικό κόσμο, υπάρχει μεγάλη ανάγκη για νέες θεραπείες. Αν ένα φτηνό φάρμακο μπορεί να προσφέρει οφέλη στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, αυτό θα βοηθήσει σημαντικά στον περιορισμό αυτής της επιδημίας», τόνισαν.
Μηχανισμός Δράσης
Οι τριπτάνες προσδένονται και ενεργοποιούν τους υποδοχείς της σεροτονίνης 1Β. Οι υποδοχείς αυτοί βρίσκονται τυπικά στον υποθάλαμο και ρυθμίζουν την όρεξη. Η ενεργοποίηση των υποδοχέων της σεροτονίνης 1Β στον υποθάλαμο αναστέλλει τη λειτουργία τους και καταστέλλει την όρεξη, αναφέρουν οι συγγραφείς.
Καθώς οι τριπτάνες χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση της οξείας ημικρανίας, οι επιστήμονες της μελέτης θεωρούν ότι οι επιδράσεις τους στον περιορισμό της όρεξης θα έχουν επίσης μικρή διάρκεια.
«Η πρώτη γενιά τριπτανών, όπως η σουματριπτάνη, μπορεί να προκαλέσουν αγγεοσύσπαση και να αυξήσουν κατακόρυφα την αρτηριακή πίεση. Ως αποτέλεσμα, ίσως δεν θα πρέπει να χορηγούνται σε παχύσαρκους ασθενείς. Αντιθέτως, νεότερες τριπτάνες, όπως το frovatriptan δεν επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό», εξηγεί η επιστημονική ομάδα.
«Επιπλέον, αρκετές κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η χορήγηση του τελευταίου φαρμάκου ακόμα και μακροπρόθεσμα δεν επηρεάζει αρνητικά την καρδιακή υγεία», πρόσθεσαν οι συγγραφείς.
Καταλήγοντας, η ομάδα υποστήριξε ότι θα πρέπει να γίνουν και νέες μεγάλες μελέτες οι οποίες θα επιβεβαιώσουν τις επιδράσεις του φαρμάκου και στον άνθρωπο.
Ένας περιορισμός της έρευνας ήταν ότι διεξήχθη σε ποντίκια, επομένως δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν τα φάρμακα είναι εξίσου αποτελεσματικά στον άνθρωπο. Επιπλέον, δεν εξετάστηκαν τα οφέλη και οι κίνδυνοι από τη χορήγηση των φαρμάκων μακροπρόθεσμα.
Φωτογραφία: Suzy Hazelwood