Τα χάρτινα καλαμάκια περιέχουν δυνητικά τοξικές ουσίες που δεν απομακρύνονται εύκολα από τον οργανισμό, όπως υποστηρίζει μία νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στο επιστημονικό περιοδικό Food Additives and Contaminants.
Η επιστημονική ομάδα της έρευνας η οποία προέρχεται από το Βέλγιο εξέτασε 39 διαφορετικά είδη από καλαμάκια αναφορικά με την περιεκτικότητά τους σε PFAS. Οι ουσίες αυτές χρησιμοποιούνται σήμερα σε διάφορα προϊόντα από τα ρούχα μέχρι τα τηγάνια, ενώ μεγάλες ποσότητες των ουσιών αυτών απελευθερώνονται και από τα εργοστάσια ή τις πυρκαγιές.
Στις αναλύσεις που έκαναν οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης διαπιστώθηκε ότι σχεδόν όλα τα χάρτινα καλαμάκια που χρησιμοποιούνται ευρέως σήμερα περιέχουν PFAS.
Παρά την ευρεία χρήση τους, τα PFAS είναι επικίνδυνα τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον. Συγκεκριμένα, οι ουσίες αυτές διασπώνται πολύ αργά και μπορεί να παραμείνουν στο περιβάλλον για χιλιάδες χρόνια και αυτός είναι ο λόγος που χαρακτηρίζονται από πολλούς ως «forever chemicals».
Στον άνθρωπο, τα υψηλά επίπεδα των PFAS έχουν συνδεθεί με διάφορα προβλήματα υγείας, όπως για παράδειγμα το χαμηλό βάρος γέννησης, οι διαταραχές του θυρεοειδούς, η αύξηση της χοληστερόλης, οι βλάβες στο ήπαρ, ο καρκίνος των νεφρών και ο καρκίνος των όρχεων.
«Τα καλαμάκια που παράγονται από φυτικά υλικά, όπως το χαρτί και το μπαμπού, διαφημίζονται συχνά ως πιο φιλικά για το περιβάλλον σε σχέση με τα πλαστικά. Ωστόσο, τα παραπάνω καλαμάκια έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε PFAS, επομένως αυτό δεν ανταποκρίνεται απόλυτα στην πραγματικότητα», υποστηρίζουν οι συγγραφείς.
Σήμερα, σε αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, τα πλαστικά καλαμάκια έχουν αντικατασταθεί πλήρως από τα χάρτινα, καθώς τα τελευταία θεωρούνται πιο ασφαλή για το περιβάλλον.
Η επιστημονική ομάδα της παρούσας μελέτης εξέτασε 39 διαφορετικά είδη από καλαμάκια με σκοπό να διαπιστώσει την περιεκτικότητά τους σε PFAS. Στην έρευνα εξετάστηκαν χάρτινα, πλαστικά, γυάλινα, μεταλλικά και καλαμάκια από μπαμπού.
Όπως διαπίστωσαν οι επιστήμονες, τα 27 από τα 39 καλαμάκια περιείχαν PFAS, ενώ ανιχνεύθηκαν συνολικά 18 διαφορετικά είδη των παραπάνω ουσιών.
Μάλιστα, τα PFAS ανιχνεύθηκαν στα 18 από τα 20 διαφορετικά χάρτινα καλαμάκια, στα 4 από τα 5 καλαμάκια από μπαμπού, στα 3 από τα 4 πλαστικά καλαμάκια και στα 2 από τα 5 γυάλινα καλαμάκια. Τα μεταλλικά καλαμάκια δεν είχαν καθόλου PFAS.
Το PFAS που ανιχνεύθηκε στα περισσότερα καλαμάκια ήταν το PFOA (perfluorooctanoic acid), το οποίο έχει απαγορευτεί παγκοσμίως από το 2020.
Οι συγκεντρώσεις των PFAS που παρατηρήθηκαν στη μελέτη ήταν σχετικά χαμηλές, επομένως δεν είναι απειλητικές για τον άνθρωπο που χρησιμοποιεί γενικά τα καλαμάκια σχετικά σπάνια. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ουσίες αυτές παραμένουν στον οργανισμό μακροπρόθεσμα και επομένως η συγκέντρωσή τους στον οργανισμό μπορεί να αυξηθεί σταδιακά.
Αυτή τη στιγμή δεν είναι σαφές αν οι κατασκευαστές προσθέτουν PFAS στα καλαμάκια ή αν οι ουσίες είναι αποτέλεσμα μόλυνσης του προϊόντος. Ωστόσο, το γεγονός ότι βρέθηκαν σχεδόν σε όλα τα καλαμάκια δείχνει ότι πιθανώς προστέθηκαν εσκεμμένα.
Ένας περιορισμός της μελέτης ήταν ότι δεν εξέτασε αν τα PFAS μπορεί να διαφύγουν από τα καλαμάκια και να φτάσουν στο ρόφημα που καταναλώνεται, ωστόσο αυτό φαίνεται αρκετά πιθανό, ιδιαίτερα με τα χάρτινα καλαμάκια.
«Στην έρευνά μας δεν ανιχνεύσαμε καθόλου PFAS στα μεταλλικά καλαμάκια, επομένως συνιστούμε στο κοινό να προτιμά αυτό το είδος», καταλήγουν οι συγγραφείς.
Φωτογραφία: Archie Binamira