Ο καύσωνας μπορεί να επηρεάσει τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική μας υγεία. Τις ημέρες του καλοκαιριού κατά τις οποίες η θερμοκρασία φτάνει σε πολύ υψηλές τιμές τα επείγοντα των νοσοκομείων γεμίζουν με ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα αφυδάτωσης, θερμοπληξίας και θερμικής εξάντλησης. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει μάλιστα ότι κατά τις ημέρες με έντονο καύσωνα, τα περιστατικά των ασθενών στα επείγοντα μπορεί να αυξηθούν κατά 10% ή περισσότερο.
Σήμερα είναι γνωστό, επίσης, ότι οι υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να επηρεάσουν και την πορεία αρκετών ψυχιατρικών νόσων. Ο καύσωνας, καθώς και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν συνδεθεί με επιδείνωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης και άγχους.
Τα περιστατικά αυτοκτονιών καθώς και οι απόπειρες αυτοκτονίας παρουσιάζουν επίσης αύξηση κατά τις ημέρες με έντονο καύσωνα. Σύμφωνα με επιδημιολογικά δεδομένα, για κάθε 1°C αύξηση της θερμοκρασίας παρατηρείται αύξηση των θανάτων από ψυχικά αίτια κατά 2.2%. Η αύξηση της σχετικής υγρασίας έχει επίσης συνδεθεί με αύξηση στα ποσοστά αυτοκτονιών.
Η υγρασία και η θερμοκρασία, παράγοντες οι οποίοι έχουν διαφοροποιηθεί ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, συνδέθηκαν προσφάτως με αύξηση των μανιακών επεισοδίων σε ασθενείς με διπολική διαταραχή. Η φάση της μανίας μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τη σωματική υγεία των ασθενών αυτών.
Μία άλλη σημαντική πληροφορία είναι ότι η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των ψυχιατρικών νόσων μειώνεται στις υψηλές θερμοκρασίες. Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης ότι ορισμένα φάρμακα αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου από την έκθεση στον καύσωνα, μεταξύ των οποίων και τα αντιψυχωσικά τα οποία καταστέλλουν το αίσθημα δίψας προκαλώντας αφυδάτωση. Ορισμένα άλλα φάρμακα μπορεί να έχουν διαφορετική δράση ανάλογα με τη θερμοκρασία του σώματος και την παρουσία ή όχι αφυδάτωσης, όπως για παράδειγμα το λίθιο, ένα ισχυρό σταθεροποιητικό της διάθεσης, το οποίο χορηγείται συχνά σε ασθενείς με διπολική διαταραχή.
Επιθετική Συμπεριφορά
Η ζέστη μπορεί να επηρεάσει και την ψυχική υγεία ατόμων που δεν πάσχουν από ψυχιατρικές παθήσεις. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη σκέψη και την επίλυση γνωστικών προκλήσεων μπορεί να επηρεαστούν από την έντονη ζέστη.
Μία έρευνα από τη Βοστόνη διαπίστωσε ότι οι μαθητές που έδιναν εξετάσεις σε μία αίθουσα χωρίς κλιματισμό είχαν 13% χειρότερες επιδόσεις σε σχέση με μία ίδια ομάδα που εξετάστηκε στο ίδιο τεστ σε μία αίθουσα με κλιματισμό.
Όταν ένας άνθρωπος δεν σκέφτεται καθαρά εξ’ αιτίας της ζέστης, τότε υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να γίνει επιθετικός. Σήμερα, υπάρχουν αρκετά δεδομένα που συνδέουν την αύξηση της θερμοκρασίας με αντίστοιχη αύξηση στα ποσοστά εγκληματικότητας. Συγκεκριμένα, η άνοδος της θερμοκρασίας κατά 1-2 °C έχει συνδεθεί με αύξηση 3-5% στα περιστατικά βιαιοπραγίας.
Μέχρι το 2090, σύμφωνα με τις παρούσες εκτιμήσεις αναμένεται ότι η άνοδος της θερμοκρασίας θα οδηγήσει σε αύξηση της εγκληματικότητας κατά περίπου 5% παγκοσμίως. Το ποσοστό αυτό προέκυψε μετά από μία σειρά αναλύσεων στις οποίες εξετάστηκαν διάφοροι ψυχολογικοί, κοινωνικοί και βιολογικοί παράγοντες. Για παράδειγμα, τα επίπεδα της σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που εμπλέκεται στη ρύθμιση των συναισθημάτων, μπορεί να επηρεαστούν από τις υψηλές θερμοκρασίες.
Μία έρευνα από τη Μεγάλη Βρετανία παρατήρησε επίσης ότι οι υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να δημιουργήσουν άγχος εξ’ αιτίας της ανησυχίας για την κλιματική αλλαγή. Πάνω από το 60% των εθελοντών σε αυτή τη μελέτη ανέφεραν ότι ανησυχούν για την κλιματική αλλαγή, ενώ το 45% είπε ότι οι σκέψεις αυτές επιβαρύνουν την καθημερινότητά τους.
Προφανώς αυτή τη στιγμή υπάρχουν ακόμα αρκετά που δεν γνωρίζουμε σχετικά με την αλληλεπίδραση ανάμεσα στις καιρικές συνθήκες και την ψυχική μας υγεία. Ωστόσο, αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι ο καύσωνας μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα τόσο της κατάθλιψης όσο και του άγχους.
Φωτογραφία: asim alnamat