Σήμερα, ένα μεγάλο ποσοστό φαρμάκων χορηγούνται σε μορφή χαπιού ή κάψουλας από του στόματος. Ωστόσο, η προσέγγιση αυτή είναι ίσως η περισσότερο περίπλοκη για την απορρόφηση ενός φαρμάκου από τον οργανισμό, καθώς η βιοδιαθεσιμότητα του φαρμάκου στο γαστρεντερικό σύστημα εξαρτάται τόσο από τα συστατικά του, όσο και από το περιβάλλον του στομάχου.
Σε μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Physics of Fluids, επιστήμονες από το Johns Hopkins University και το Johns Hopkins School of Medicine χρησιμοποίησαν ένα τεχνητό μοντέλο του στομάχου με σκοπό να εξετάσουν αν η στάση του σώματος και η κινητικότητα του στομάχου μπορεί να επηρεάσουν τη βιοδιαθεσιμότητα ενός φαρμάκου.
«Η χορήγηση φαρμάκων από του στόματος είναι ιδιαίτερα σύνθετη, παρά το γεγονός ότι αποτελεί τη συχνότερη οδό χορήγησης», αναφέρουν οι συγγραφείς της μελέτης. Όταν ένα χάπι φτάνει στο στόμαχο, η κινητικότητα του στομαχικού τοιχώματος και η κίνηση του στομαχικού περιεχομένου μπορεί να επηρεάσει την ταχύτητα απορρόφησης της ουσίας. Προφανώς, τόσο οι ιδιότητες του χαπιού όσο και τα περιεχόμενα στου στομάχου είναι παράγοντες που επηρεάζουν τη βιοδιαθεσιμότητα.
«Οι περισσότερες κλινικές δοκιμές σήμερα δεν έχουν την ικανότητα να εξετάζουν την απορρόφηση ενός φαρμάκου όταν αυτό φτάσει στο στόμαχο, γεγονός που καθιστά σχετικά δύσκολο να εξερευνήσουμε την αποτελεσματικότητα ενός χαπιού σε ασθενείς με παθήσεις του στομάχου, όπως η γαστροπάρεση, μία νόσο κατά την οποία επιβραδύνεται η κένωση του στομαχικού περιεχομένου», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Το περιεχόμενο του στομάχου, η κινητικότητα του τοιχώματος, καθώς και το γαστρικό υγρό είναι παράγοντες που στο σύνολό τους επηρεάζουν τη βιοδιαθεσιμότητα ενός φαρμάκου. Επιπλέον, οι συσπάσεις του στομάχου μπορεί να μετακινήσουν τα χάπια παρεμβαίνοντας έτσι στη διάλυσή τους. Ακόμη, αρκετά χάπια παρατεταμένης αποδέσμευσης μπορεί να επηρεαστούν περαιτέρω από τον παραπάνω μηχανισμό.
Συνολικά, όλοι οι μηχανισμοί που προαναφέρθηκαν, δημιουργούν σημαντικές προκλήσεις στην ανάπτυξη φαρμάκων που χορηγούνται από του στόματος.
«Στην έρευνά μας, δημιουργήσαμε ένα υπολογιστικό μοντέλο που μας επέτρεψε να ξεπεράσουμε τις παραπάνω δυσκολίες. Το μοντέλο που αναπτύξαμε μπορεί να προσφέρει σημαντικά δεδομένα σχετικά με τη διάλυση ενός φαρμάκου στο στόμαχο, ενώ έδειξε επίσης ότι αρκετοί παράγοντες, μεταξύ των οποίων και η στάση του σώματος, μπορεί να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα ενός χαπιού», τόνισαν οι συγγραφείς.
Το μοντέλο της παρούσας μελέτης συνδυάζει για πρώτη φορά τη μηχανική του στομάχου με την πορεία που ακολουθεί ένα χάπι όταν βρεθεί στο στόμαχο για να καταλήξει σε συμπεράσματα σχετικά με το ποσοστό απορρόφησης του φαρμάκου στη διαδρομή από τον πυλωρό μέχρι το δωδεκαδάκτυλο.
Όπως διαπίστωσε η μελέτη, η στάση του σώματος είναι ένας εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας για την απορρόφηση των χαπιών από το στόμαχο, καθώς μία λανθασμένη στάση μπορεί να περιορίσει το ποσοστό του φαρμάκου που απορροφάται ακόμα και κατά 83%. Αντίστοιχα, παθήσεις όπως η γαστροπάρεση μπορεί επίσης να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την αποτελεσματικότητα των χαπιών.
Καταλήγοντας, οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι είναι απαραίτητο στο μέλλον να γίνουν και νέες μελέτες οι οποίες θα εξετάσουν τους παράγοντες που επηρεάζουν την απορρόφηση ενός χαπιού από το στόμαχο.
Φωτογραφία: Anna Shvets