Η σύνδεση ανάμεσα στην ατμοσφαιρική ρύπανση και τα αυτοάνοσα νοσήματα έγινε λίγο πιο ξεκάθαρη μετά τη δημοσίευση μίας νέας μελέτης που εξέτασε δεδομένα για σχεδόν 6 εκατομμύρια εθελοντές από τον Καναδά.
Η μελέτη αυτή, η οποία διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο McGill και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Arthritis Research & Therapy, έδειξε ότι η έκθεση στους ατμοσφαιρικούς ρύπους μακροπρόθεσμα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, το σύνδρομο Sjogren και το σκληρόδερμα.
Τα παραπάνω αυτοάνοσα νοσήματα επηρεάζουν σχεδόν 1 στα 10.000 άτομα, ωστόσο συχνά επισκιάζονται από άλλες χρόνιες νόσους, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο διαβήτης τύπου 1 και η πολλαπλή σκλήρυνση.
Τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα έχουν δείξει ότι τα περιστατικά σχεδόν 80 αυτοάνοσων νοσημάτων παρουσιάζουν αύξηση τις τελευταίες δεκαετίες, γεγονός που σίγουρα προκαλεί ανησυχία.
Σύμφωνα με μία θεωρία, η αύξηση αυτή αποδίδεται εν μέρει στην ατμοσφαιρική ρύπανση η οποία εδραιώνεται ακόμα περισσότερο τα τελευταία χρόνια.
Στις αυτοάνοσες νόσους, το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού δυσλειτουργεί με αποτέλεσμα τα κύτταρά του να στοχεύουν διάφορους υγιείς ιστούς, όπως το δέρμα, το έντερο, τα νευρικά κύτταρα, τις αρθρώσεις ή το συνδετικό ιστό.
Προς το παρόν, ο μηχανισμός μέσω του οποίου η ατμοσφαιρική ρύπανση παρεμβαίνει στον παραπάνω μηχανισμό δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως. Ωστόσο, σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία φαίνεται ότι η εισπνοή ρύπων μακροπρόθεσμα μπορεί να προκαλέσει συστηματική φλεγμονή, μία κατάσταση που βρίσκεται στο επίκεντρο αρκετών αυτοάνοσων νόσων.
Για παράδειγμα, προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να προκαλέσει εξάρσεις της ρευματοειδούς αρθρίτιδας ή της πολλαπλής σκλήρυνσης.
Στην παρούσα μελέτη, όπως προαναφέρθηκε, οι επιστήμονες εξέτασαν ιατρικά αρχεία σχεδόν 6 εκατομμύρια εθελοντών από τον Καναδά.
Με βάση τον ταχυδρομικό κώδικα του κάθε εθελοντή, οι επιστήμονες εκτίμησαν τα επίπεδα της έκθεσής του στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Από την ανάλυση των δεδομένων διαπιστώθηκε σύνδεση ανάμεσα στα επίπεδα της σωματιδιακής ύλης στην ατμόσφαιρα και τον κίνδυνο εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων.
Οι επιστήμονες είχαν πρόσβαση στα ιατρικά αρχεία των εθελοντών για ένα διάστημα τουλάχιστον 4 ετών, περίοδο κατά την οποία τέθηκαν συνολικά 32.200 νέες διαγνώσεις συστηματικών αυτοάνοσων νοσημάτων.
Οι επιστήμονες έκαναν προσαρμογή για την ηλικία, το φύλο, την κοινωνική κατάσταση και τον τόπο κατοικίας των εθελοντών, καθώς και για το ιστορικό καπνίσματος.
Αν και η σύνδεση ανάμεσα στην ατμοσφαιρική ρύπανση και τον κίνδυνο αυτοάνοσων νοσημάτων ήταν ασθενής, οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι στην περιοχή του Quebec τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι πολύ χαμηλά σε σχέση με άλλες πόλεις του Καναδά. Κατά συνέπεια, η παρούσα μελέτη έδειξε ότι ακόμα και τα χαμηλά επίπεδα ρύπανσης μπορεί να είναι επιβλαβή για την υγεία.
Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα, είναι απαραίτητο να γίνουν άμεσα και νέες μελέτες οι οποίες θα εξετάσουν τη σύνδεση ανάμεσα στους διάφορους ρύπους της ατμόσφαιρας και τον κίνδυνο αυτοάνοσων νοσημάτων.
Ένας ρύπος που θα πρέπει να εξεταστεί περισσότερο είναι το όζον, παρά το γεγονός ότι η παρούσα μελέτη δεν διαπίστωσε κινδύνους από αυτό το αέριο.
«Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι καθώς η έρευνά μας εξέτασε ιατρικά αρχεία, περιορίζεται στους ασθενείς οι οποίοι είχαν επισκεφθεί νοσοκομεία για να λάβουν θεραπεία. Ενδέχεται να υπάρχει και ένα ποσοστό ασθενών που δεν διαγνώστηκαν ακόμα με αυτοάνοσα νοσήματα», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η αιτιολογία των περισσότερων αυτοάνοσων νοσημάτων είναι πολυπαραγοντική. Εκτός από την κληρονομικότητα, άλλοι παράγοντες που ενοχοποιούνται για διάφορα αυτοάνοσα νοσήματα είναι η διατροφή, το ιστορικό λοιμώξεων, αλλά και το φύλο. Κατά συνέπεια, είναι δύσκολο να αποφανθούμε για το ρόλο της ατμοσφαιρικής ρύπανσης χωρίς να έχουμε πρόσβαση σε εκτεταμένα δεδομένα της βιβλιογραφίας.
Μία άλλη έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε επίσης αυτή την εβδομάδα στο επιστημονικό περιοδικό PLOS Global Public Health έδειξε ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο διάγνωσης με 2 ή περισσότερα χρόνια νοσήματα.
Στην ανάλυση αυτή συμμετείχαν περίπου 19.000 ηλικιωμένοι. Όπως διαπίστωσαν οι συγγραφείς, τα υψηλότερα επίπεδα έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για αρκετά χρόνια νοσήματα, όπως η υπέρταση και οι χρόνιες πνευμονοπάθειες.
Φωτογραφία: Natalie Dmay