Ατμοσφαιρική Ρύπανση: Πώς Επηρεάζει τον Εγκέφαλο;

Τα τελευταία χρόνια, διάφορες έρευνες έχουν παρατηρήσει ότι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στην ατμοσφαιρική ρύπανση και μία σειρά νευρολογικών παθήσεων, μεταξύ των οποίων η νόσος του Parkinson και η νόσος Alzheimer.

Αν και έρχονται συνεχώς στο φως όλο και περισσότερα δεδομένα, οι επιστήμονες δεν έχουν κατανοήσει ακόμα πως επηρεάζεται ο εγκέφαλος από τα σωματίδια της ρύπανσης που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα.

Μία ομάδα ερευνητών από το Penn State University εξέτασε τη σύνδεση ανάμεσα στην ατμοσφαιρική ρύπανση, την όσφρηση και τις νευρολογικές παθήσεις. Τα αποτελέσματα της μελέτης τους δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό eLife.

Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν περισσότερο στη ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ).

Το ΕΝΥ είναι ένα υγρό που περιβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) το οποίο αποτελείται από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Αρχικά, οι επιστήμονες πίστευαν ότι δρα ως φραγμός που προστατεύει το ΚΝΣ, ωστόσο σταδιακά οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι έχει και άλλους ρόλους.

Ο Πάτρικ Ντρου, ένας από τους συγγραφείς της μελέτης, εξήγησε ότι «το ΕΝΥ δεν επικαλύπτει απλά τον εγκέφαλο, αλλά μεταφέρει ουσίες εντός και εκτός της περιοχής του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού».

Ο Ρόλος του ΕΝΥ στις Διάφορες Νόσους

Οι ερευνητές ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για το ρόλο του ΕΝΥ στην απομάκρυνση των αποβλήτων του εγκεφάλου, καθώς και τη ροή του γύρω από το ΚΝΣ. Μέχρι σήμερα, δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να διαπιστώσουμε ποιος είναι ο παράγοντας που ρυθμίζει την παραγωγή και τη ροή του ΕΝΥ.

Διάφορες νευρολογικές παθήσεις, όπως η νόσος του Parkinson και η νόσος Alzheimer, χαρακτηρίζονται από συσσώρευση παθολογικών ή παραμορφωμένων πρωτεϊνών, επομένως η απομάκρυνση των αποβλήτων μέσω του ΕΝΥ μπορεί να παίζει κάποιο ρόλο.

Οι επιστήμονες θέλησαν να κατανοήσουν πώς επηρεάζεται το ΕΝΥ από το μολυσμένο αέρα που αναπνεύουμε καθώς και τον τρόπο που τα σωματίδια της ρύπανσης φτάνουν στο ΕΝΥ.

Ένας άλλος συγγραφέας της έρευνας, ο Τζόρνταν Νόργουντ, εξήγησε πως ξεκίνησε η μελέτη. «Προσπαθούσα να χρωματίσω το ΕΝΥ για ένα άλλο πείραμα. Παρατηρήσαμε ότι το ΕΝΥ που είχε χρωματιστεί διέφευγε διαμέσου της ρινός».

Αν και η παραπάνω παρατήρηση προκάλεσε έκπληξη, ο Νόργουντ δεν ήταν ο πρώτος επιστήμονας που διατύπωσε τη θεωρία ότι το ΕΝΥ μπορεί να εξέρχεται από τον εγκέφαλο διαμέσου της ρινός. Όταν εξέτασε παλαιότερες έρευνες, διαπίστωσε ότι και άλλες μελέτες είχαν παρατηρήσει το παραπάνω γεγονός.

Οι επιστήμονες σημείωσαν επίσης ότι, σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες, η έκπτωσης της όσφρησης αποτελεί πρώιμο σημείο αρκετών νευρολογικών παθήσεων. Για παράδειγμα, μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Neurology κατέληξε ότι η αδυναμία διαχωρισμού των διαφορετικών οσμών σε μία εξέταση της όσφρησης μπορεί στο μέλλον να χρησιμοποιηθεί ως προγνωστικός παράγοντας για την εμφάνιση της νόσου Alzheimer.

Καταστροφή των Αισθητικών Νεύρων

Για να εξερευνήσουν περισσότερο τη θεωρία τους, οι ερευνητές κατέστρεψαν τα αισθητικά νεύρα της όσφρησης στα πειραματόζωα με θειικό ψευδάργυρο. Διαπίστωσαν ότι τα νεύρα αυτά ήταν το μοναδικό κομμάτι του ΚΝΣ των θηλαστικών που έρχεται σε άμεση επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η καταστροφή των αισθητικών αυτών νεύρων έκανε τα ποντίκια να χάσουν το αίσθημα της όσφρησης. Επίσης «περιόρισε σημαντικά» τη διαρροή του ΕΝΥ από τη μύτη. Οι ερευνητές στη συνέχεια εξερεύνησαν αν το γεγονός αυτό είχε κάποια επίδραση στα ποντίκια.

Σύμφωνα με τον Ντρου, «Τα ζώα και οι άνθρωποι παράγουν συνέχεια ΕΝΥ, επομένως αν αυτό δεν απομακρύνεται, η πίεση θα αυξανόταν ανεξέλεγκτα. Παρατηρήσαμε, ωστόσο ότι η πίεση δεν αυξήθηκε όταν σταμάτησε η διαρροή του ΕΝΥ από της ρινός».

Οι ερευνητές πιστεύουν επομένως ότι ο οργανισμός έχει άλλους μηχανισμούς ρύθμισης του ΕΝΥ. Για παράδειγμα, μία θεωρία είναι ότι το νεοανακαλυφθέν λεμφικό σύστημα του εγκεφάλου (glymphatic system), μπορεί να έχει κάποιο ρόλο στην παραπάνω διαδικασία.

Εναλλακτικά, ο οργανισμός μπορεί να παράγει λιγότερο ΕΝΥ για να προληφθεί η αύξηση της πίεσης στο ΚΝΣ.

Λαμβάνοντας όλους τους παραπάνω παράγοντες υπόψη, οι ερευνητές υπέθεσαν ότι σταδιακά, η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί βλάβες στους αισθητικούς νευρώνες της όσφρησης. Αυτό προκαλεί αλλαγές στη ροή ή την παραγωγή του ΕΝΥ. Καθώς το ΕΝΥ είναι απαραίτητο για την απομάκρυνση των μεταβολικών αποβλήτων από το ΚΝΣ, αυτό επηρεάζει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης νευρολογικών παθήσεων. Όπως δήλωσαν οι ερευνητές, «Η μειωμένη παραγωγή ΕΝΥ μπορεί να αποτελεί παράγοντα που συμβάλλει στη συσσώρευση τοξικών μεταβολιτών και πρωτεϊνών που προκαλούν νευροεκφυλιστικές νόσους».

Οι συγγραφείς σκοπεύουν να εξετάσουν τη θεωρία τους αυτή σε μελλοντικές έρευνες. Αν και ακόμα βρισκόμαστε σε πρώιμα στάδια θα έχει ενδιαφέρον να εξετάσουμε πως λειτουργεί ο παραπάνω μηχανισμός.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα