Τα αντισώματα που στοχεύουν ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο αντιβιοτικό, τη γενταμικίνη, φαίνεται ότι αυξάνουν τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 1 σε παιδιά με γενετική προδιάθεση για την εμφάνιση της νόσου, όπως υποστηρίζει μία νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες.
Συγκρίνοντας δείγματα αίματος από ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 με δείγματα από υγιείς εθελοντές, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι η πρώτη ομάδα είχε υψηλότερα επίπεδα αντισωμάτων για τη γενταμικίνη. Μάλιστα, τα επίπεδα των παραπάνω αντισωμάτων συνδέθηκαν με αυξημένη πιθανότητα διάγνωσης της νόσου. Δύο άλλα φάρμακα της ίδιας κατηγορίας με τη γενταμικίνη (η σισομυκίνη και το G418) συνδέθηκαν επίσης με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 1.
Η επιστημονική ομάδα ανέλυσε δείγματα από τις βάσεις Diabetes Autoimmunity Study in the Young (DAISY) και Genome of Diabetic Autoantibody (PAGODA). Στις βάσεις αυτές δεν υπήρχαν δεδομένα σχετικά με το ιστορικό χορήγηση γενταμικίνης στους ασθενείς, ωστόσο περίπου το 5-10% των νεογνών λαμβάνουν το φάρμακο αυτό για την πρόληψη της σήψης.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσίευσε η επιστημονική ομάδα στο περιοδικό Nature Communications, περίπου το 5.3% των εθελοντών που εξετάστηκαν είχαν υψηλά επίπεδα αντισωμάτων για τη γενταμικίνη, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό από αυτούς τους ασθενείς αργότερα παρουσίασε διαβήτη τύπου 1.
Σήμερα, είναι γνωστό ότι τα πρόωρα νεογνά διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο σήψης, αλλά και διαβήτη τύπου 1. Σύμφωνα με τις παρούσες οδηγίες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, στα νεογνά με σήψη θα πρέπει να χορηγείται γενταμικίνη.
«Οι λοιμώξεις αυτές είναι αρκετά συχνές και τα νεογνά χρειάζονται το αντιβιοτικό», εξηγούν οι συγγραφείς της παρούσας μελέτης, προσθέτοντας ότι το ανοσοποιητικό σύστημα δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα επαρκώς σε αυτή την ηλικία και επομένως δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τις λοιμώξεις.
Διάφορα αντιβιοτικά μπορεί να προκαλέσουν παραγωγή αντισωμάτων για τις ουσίες που περιέχουν, καθώς οι τελευταίες αναγνωρίζονται ως ξένες από τον οργανισμό. Στην παρούσα μελέτη, οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν περισσότερο στα αντισώματα για τις γλυκάνες, οι οποίες βρίσκονται στην επιφάνεια των κυττάρων, αλλά και αρκετών μικροοργανισμών, όπως τα βακτήρια. Οι ουσίες αυτές αποτελούν συχνά το στόχο της παραπάνω ανοσιακής απόκρισης.
Η γενταμικίνη, καθώς και άλλα παρόμοια με αυτή αντιβιοτικά, ανήκουν σε μία τάξη φαρμάκων που λέγονται αμινογλυκοσίδες. Τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται συχνά στην αντιμετώπιση σοβαρών λοιμώξεων και εντάσσονται στις γλυκάνες, λόγω των σακχάρων που περιέχουν.
Από τις αναλύσεις που έκαναν, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι τα αντισώματα για τη γενταμικίνη και τα παγκρεατικά νησίδια συνδέονται με το γονίδιο FUT2.
Το γονίδιο αυτό εμπλέκεται σε αρκετούς μηχανισμούς που έχουν συνδεθεί με την εμφάνιση διαβήτη τύπου 1. Η λειτουργία του γονιδίου επηρεάζει τόσο τη λειτουργία όσο και των αριθμό των γλυκανών στην επιφάνεια των κυττάρων, καθώς και τον κίνδυνο σήψης, ενώ εμπλέκεται και στην εμφάνιση διαφόρων αυτοάνοσων νοσημάτων, μεταξύ των οποίων και ο διαβήτης τύπου 1.
Η επιστημονική ομάδα εξέτασε τα επίπεδα των αντισωμάτων για 202 διαφορετικές γλυκάνες στο αίμα 278 ασθενών με διαβήτη τύπου 1. Όπως προαναφέρθηκε, στη μελέτη χρησιμοποιήθηκε και μία ομάδα ελέγχου με 298 υγιείς εθελοντές. Για ορισμένους από αυτούς, οι επιστήμονες είχαν επαρκή δεδομένα για να παρακολουθήσουν τις αυξομειώσεις στα επίπεδα των αντισωμάτων μακροπρόθεσμα.
Συγκεκριμένα αντισώματα για γλυκάνες έχουν ήδη συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου ή αυτοάνοσα νοσήματα. Ως αποτέλεσμα, αρκετές μελέτες έχουν εξερευνήσει τη χρησιμότητα των αντισωμάτων για τις γλυκάνες ως βιοδείκτες για τη διάγνωση των παραπάνω παθήσεων, ενώ ορισμένες μελέτες έχουν εξερευνήσει και τη χρήση τους ως πιθανούς στόχους για την ανάπτυξη φαρμάκων. Η νέα έρευνα έδειξε ότι τα ACA αντισώματα (anti-carbohydrate antibodies) πιθανώς έχουν χρησιμότητα για την πρόληψη ή αντιμετώπιση του διαβήτη τύπου 1.
«Τα επίπεδα των ACA αποτελούν ένα καλό δείκτη για την έκθεση ενός ασθενούς στη γενταμικίνη και πιθανώς έχουν προγνωστική ισχύ για την εμφάνιση διαβήτη τύπου 1», αναφέρουν οι συγγραφείς.
Η επιστημονική ομάδα έχει ήδη ξεκινήσει μία νέα μελέτη στην οποία θα εξετάσει τις παρατηρήσεις της σε ένα μεγαλύτερο δείγμα παιδιών και νεαρών ενηλίκων που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 1.
Φωτογραφία: SHVETS production