Αρκετές έρευνες που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία χρόνια έχουν συνδέσει τον ιό Epstein-Barr με την πολλαπλή σκλήρυνση, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι ο ιός αποτελεί αιτιολογικό παράγοντα για την εμφάνιση της νόσου. Η σύνδεση αυτή έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον αρκετών επιστημονικών ομάδων, με πιο πρόσφατη μία ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Bergen στη Νορβηγία.
Η ομάδα αυτή έχει αρχίσει μία σειρά πειραμάτων με τα οποία θέλει να εξερευνήσει γιατί μόνο ένα μικρό ποσοστό των ασθενών που μολύνονται με τον ιό Epstein-Barr παρουσιάζει τελικά πολλαπλή σκλήρυνση, αποκαλύπτοντας παράλληλα τους μηχανισμούς της παραπάνω σύνδεσης.
«Στην έρευνά μας θα εξετάσουμε επίσης αν η αντιμετώπιση της λοίμωξης με αντιιικές θεραπείες μπορεί να επιβραδύνει ή ακόμα και να ανακόψει την πορεία της πολλαπλής σκλήρυνσης», υποστηρίζουν οι επιστήμονες της μελέτης.
«Ο επόμενος στόχος θα είναι να αναπτύξουμε προσεγγίσεις πρόληψης, όπως για παράδειγμα εμβόλια», πρόσθεσαν.
Από τη Θεωρία στην Πράξη
Η επιστημονική ομάδα από τη Νορβηγία συνεργάζεται με μερικά από τα σημαντικότερα πανεπιστήμια στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Ο στόχος είναι να ξεκινήσουν άμεσα κλινικές δοκιμές οι οποίες θα εξετάσουν διάφορες αντιιικές θεραπείες στην αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης. Οι επιστήμονες θα κάνουν επίσης αναλύσεις αίματος και σιέλου και θα εξετάσουν βάσεις δεδομένων με σκοπό να εξερευνήσουν τους μηχανισμούς της σύνδεσης ανάμεσα στον ιό Epstein-Barr και την πολλαπλή σκλήρυνση.
Στην έρευνα θα λάβουν μέρος αρκετοί επιστήμονες από διάφορα πεδία, όπως η γενετική, η ιολογία, η ανοσολογία και η νευρολογία. Στις κλινικές δοκιμές θα συμμετέχουν επίσης ειδικοί στην πολλαπλή σκλήρυνση, στην επιδημιολογία, στην ανάπτυξη μαθηματικών μοντέλων, στην τεχνητή νοημοσύνη και στη διαχείριση δεδομένων.
Πολλαπλή Σκλήρυνση και Ιός Epstein-Barr
Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μία χρόνια φλεγμονώδης και νευροεκφυλιστική νόσος που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Αποτελεί τη συχνότερη αιτία νευρολογικής επιβάρυνσης που δεν σχετίζεται με τραυματισμούς σε άτομα νεαρής ή μέσης ηλικίας και επιβαρύνει σημαντικά τα συστήματα υγείας.
Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science το 2022 έδειξε ότι το ιστορικό λοίμωξης από Epstein-Barr αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο πολλαπλής σκλήρυνσης και είναι σχεδόν αδύνατο κάποιος να διαγνωστεί με τη νόσο αν δεν έχει ιστορικό της λοίμωξης.
Σήμερα, περίπου το 95% του πληθυσμού έχει ιστορικό λοίμωξης με τον ιό Epstein-Barr. Παράλληλα, σχεδόν όλοι οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση έχουν ιστορικό λοίμωξης από Epstein-Barr, ενώ από το σύνολο των ασθενών με ιστορικό της λοίμωξης, μόλις το 0.2-0.3% θα διαγνωστεί τελικά με πολλαπλή σκλήρυνση.
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ακόμα κάποια προσέγγιση πρόληψης ούτε για τη λοίμωξη από Epstein-Barr αλλά ούτε και για την πολλαπλή σκλήρυνση.
Ο Στόχος των Κλινικών Δοκιμών
Οι κλινικές δοκιμές που θα ξεκινήσουν άμεσα θα προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν τον αιτιολογικό παράγοντα της πολλαπλής σκλήρυνσης και όχι τα συμπτώματα της νόσου. Αν τελικά επιβεβαιωθεί ότι η λοίμωξη από τον ιό Epstein-Barr αποτελεί αιτιολογικό παράγοντα για την εμφάνιση της νόσου, τότε θεωρητικά θα μπορούμε να ανιχνεύσουμε ασθενείς που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο πολλαπλής σκλήρυνσης οι οποίοι θα μπορούν να λάβουν προληπτικές θεραπείες.
«Ο στόχος μας είναι να κατανοήσουμε τη σύνδεση ανάμεσα στην πολλαπλή σκλήρυνση και τον ιό Epstein-Barr με σκοπό να διευκολύνουμε την ανάπτυξη θεραπειών και προσεγγίσεων πρόληψης. Με τον τρόπο αυτό ελπίζουμε να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των ασθενών που υποφέρουν από πολλαπλή σκλήρυνση», καταλήγει η ομάδα.
Φωτογραφία: Anna Shvets