Ένα από τα μεγαλύτερα ερωτήματα που βρίσκεται συχνά στο επίκεντρο των επιστημονικών ερευνών είναι οι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση αυτοανοσίας. Μία πρόσφατη ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science επικεντρώθηκε περισσότερο στην παχυσαρκία με σκοπό να εξετάσει αν η τελευταία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τα Αυτοάνοσα Νοσήματα στο Δυτικό Κόσμο
Σήμερα, περίπου το 7-8% του πληθυσμού στο Δυτικό κόσμο πάσχει από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα. Ο όρος «αυτοανοσία» πρακτικά περιγράφει την παθολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος η οποία έχει ως αποτέλεσμα την στόχευση και καταστροφή υγιών ιστών.
Ανάλογα με τους ιστούς που επηρεάζονται από την αυτοανοσία διαφοροποιείται τόσο η διάγνωση όσο και η θεραπεία που χορηγείται στους ασθενείς. Για παράδειγμα, η ψωρίαση είναι μία αυτοάνοση νόσος που επηρεάζει το δέρμα, ενώ η αιμολυτική αναιμία επηρεάζει τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Μία κοινή συνιστώσα στα περισσότερα αυτοάνοσα νοσήματα είναι η φλεγμονή.
Όπως προαναφέρθηκε, σήμερα δεν γνωρίζουμε ακόμα ποιοι είναι οι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση μίας αυτοάνοσης νόσου. Κατά συνέπεια, αρκετές έρευνες ασχολούνται με διάφορους τροποποιήσιμους αλλά και μη τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου.
Για παράδειγμα, η κληρονομικότητα μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο αυτοάνοσων νοσημάτων, ωστόσο το ίδιο ισχύει και με διάφορες συνήθειες του τρόπου ζωής. Τα τελευταία χρόνια αρκετές μελέτες έχουν ασχοληθεί με τη διατροφή και το σωματικό βάρος ως παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων.
Ορισμένες από τις παραπάνω μελέτες έδειξαν ότι η παχυσαρκία είναι ένας παράγοντας που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πολλαπλής σκλήρυνσης. Μάλιστα, οι έρευνες αυτές κατάφεραν να παρατηρήσουν αλληλεπίδραση ανάμεσα στα λιπώδη κύτταρα και το ανοσοποιητικό σύστημα.
Η Παχυσαρκία ως Παράγοντας Κινδύνου για τα Αυτοάνοσα Νοσήματα
Η ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science επικεντρώθηκε στις επιδράσεις της αυξημένης κατανάλωσης θερμίδων και της παχυσαρκίας στον κίνδυνο παθολογικής απόκρισης από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Όπως υποστηρίζουν οι συγγραφείς της ανάλυσης, η Δυτική δίαιτα, η οποία οδηγεί σε παχυσαρκία, μπορεί να προκαλέσει αρκετές μεταβολικές αλλαγές οι οποίες τελικά προκαλούν διάφορα προβλήματα σε κυτταρικό επίπεδο.
Αρχικά, ο λιπώδης ιστός μπορεί να επηρεάσει τόσο τα επίπεδα της λεπτίνης όσο και τα επίπεδα των κυτταροκινών. Η λεπτίνη είναι μία ορμόνη που συνδέεται με την όρεξη και το αίσθημα της πείνας. Οι κυτταροκίνες επηρεάζουν τη δραστηριότητα και την παραγωγή των ανοσιακών κυττάρων.
Ένας άλλος παράγοντας που ενδεχομένως επηρεάζει επίσης τον κίνδυνο αυτοανοσίας είναι τα επίπεδα ορισμένων ουσιών στο αίμα, τα οποία είναι συνήθως υψηλά στους ασθενείς με παχυσαρκία.
Όπως αναφέρει η ανάλυση, οι 3 παραπάνω παράγοντες αυξάνουν αθροιστικά τον κίνδυνο αυτοανοσίας καθώς επηρεάζουν τόσο την απόκριση της φλεγμονής, όσο και τη λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος. Ως αποτέλεσμα, οι συγγραφείς καταλήγουν ότι πράγματι η παχυσαρκία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αυτοάνοσων νοσημάτων.
«Τις τελευταίες δεκαετίες έχει παρατηρηθεί αύξηση στις διαγνώσεις αυτοάνοσων νοσημάτων, ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες χώρες όπου υπάρχουν και υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας. Η υπερβολική πρόσληψη θερμίδων μπορεί να επηρεάσει την ενεργοποίηση των ανοσιακών κυττάρων, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος αυτοανοσίας. Τα περισσότερα τρόφιμα της Δυτικής δίαιτας είναι πλούσια σε λίπη και υδατάνθρακες με αποτέλεσμα να ενισχύουν τους μηχανισμούς της φλεγμονής. Το γεγονός αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το ανοσοποιητικό σύστημα αυξάνοντας τον κίνδυνο αυτοανοσίας», υποστηρίζουν οι συγγραφείς.
Επόμενα Βήματα και Αντιμετώπιση
Με βάση τα δεδομένα που παρουσιάζονται στην ανάλυση, οι συγγραφείς τόνισαν ότι διάφορες παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής μπορεί να περιορίσουν την αυτοανοσία. Δύο από αυτές είναι η διαλειμματική νηστεία και η μείωση της κατανάλωσης θερμίδων.
Καταλήγοντας, οι συγγραφείς υποστήριξαν ότι οι μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να εξετάσουν τη σύνδεση συγκεκριμένων πλάνων διατροφής με την πιθανότητα εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων.
Φωτογραφία: Laura Tancredi