Η συχνή χρήση αντιβιοτικών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο φλεγμονωδών νόσων του εντέρου, όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα, ιδιαίτερα στα άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών, όπως υποστηρίζει μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Gut.
Μάλιστα, ο κίνδυνος αυτός είναι υψηλότερος για 2 χρόνια μετά τη λήψη των αντιβιοτικών, ιδιαίτερα αν τα τελευταία λαμβάνονται για την αντιμετώπιση κάποιας λοίμωξης του γαστρεντερικού.
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερα δεδομένα δείχνουν ότι διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης φλεγμονωδών νόσων του εντέρου. Παγκοσμίως, περισσότερα από 7 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από νόσο του Crohn ή ελκώδη κολίτιδα και ο αριθμός αυτός αυξάνεται σταθερά τα τελευταία 10 χρόνια.
Ένας παράγοντας που έχει συνδεθεί με τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου στις νεαρές ηλικίες είναι η χρήση αντιβιοτικών, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν γνωρίζαμε αν η σύνδεση αυτή παρατηρείται και στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Προκειμένου να απαντήσουν στο παραπάνω ερώτημα, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης εξέτασαν ένα δείγμα εθελοντών από τη Δανία που δεν είχαν ιστορικό διάγνωσης με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου. Οι επιστήμονες εξέτασαν το διάστημα από το 2000 μέχρι το 2018.
Ο στόχος τους ήταν να εξερευνήσουν αν ο χρόνος λήψης και η δόση των αντιβιοτικών μπορεί να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης φλεγμονωδών νόσων του εντέρου. Επιπλέον, η ομάδα εξέτασε αν το παραπάνω ερώτημα διαφοροποιείται ανάλογα με το αντιβιοτικό ή για κάθε φλεγμονώδη νόσο του εντέρου.
Στην έρευνα εξετάστηκαν συνολικά περισσότεροι από 6.1 εκατομμύρια εθελοντές, με την αναλογία ανδρών/γυναικών περίπου 1/1. Συνολικά, περίπου 5.5 εκατομμύρια από τους παραπάνω εθελοντές έλαβαν τουλάχιστον 1 συνταγή για αντιβιοτικά στο διάστημα που εξετάστηκε (από το 2000 μέχρι το 2018).
Στο ίδιο διάστημα καταγράφηκαν 36.017 νέες διαγνώσεις ελκώδους κολίτιδας και 16.881 διαγνώσεις νόσου του Crohn.
Η χρήση αντιβιοτικών συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο φλεγμονωδών νόσων του εντέρου, ανεξαρτήτως ηλικίας. Ωστόσο, ο κίνδυνος αυτός ήταν υψηλότερος στις μεγαλύτερες ηλικίες.
Συγκεκριμένα:
- Στις ηλικίες 10-40 ετών τα αντιβιοτικά συνδέθηκαν με 28% αυξημένο κίνδυνο
- Στις ηλικίες 40-60 ετών με 48% αυξημένο κίνδυνο
- Στις ηλικίες άνω των 60 ετών με 47% αυξημένο κίνδυνο
Ο κίνδυνος ήταν επίσης υψηλότερος για τη νόσο του Crohn σε σχέση με την ελκώδη κολίτιδα. Για παράδειγμα, στις ηλικίες 10-40 ετών παρατηρήθηκε 40% αυξημένος κίνδυνος, στις ηλικίες 40-60 ετών 62% αυξημένος κίνδυνος και στις ηλικίες άνω των 60 ετών 51% αυξημένος κίνδυνος.
Ο κίνδυνος αυτός ήταν μάλιστα αθροιστικός όπως διαπιστώθηκε, καθώς με κάθε επιπλέον συνταγή για αντιβιοτικά ο κίνδυνος αυξανόταν κατά 11%, 15% και 14% επιπλέον σε καθεμιά από τις παραπάνω ηλικιακές ομάδες.
Το υψηλότερο κίνδυνο είχαν οι ασθενείς που έλαβαν 5 ή περισσότερες συνταγές για αντιβιοτικά. Οι ασθενείς αυτοί είχαν 69% αυξημένο κίνδυνο στις ηλικίες 10-40 ετών, 50% αυξημένο κίνδυνο στις ηλικίες 40-60 και 95% αυξημένο κίνδυνο στις ηλικίες άνω των 60 ετών.
Ο χρόνος που χορηγήθηκαν τα αντιβιοτικά επηρέαζε επίσης τον κίνδυνο. Συγκεκριμένα, ο υψηλότερος κίνδυνος για τους ασθενείς παρατηρήθηκε στα 2 πρώτα χρόνια μετά τη λήψη των αντιβιοτικών και ακολούθως ο κίνδυνος μειωνόταν σταθερά.
Αναφορικά με τα διάφορα είδη αντιβιοτικών, η ισχυρότερη σύνδεση με τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου παρατηρήθηκε για τις νιτροϊμιδαζόλες και τις φθοριοκινολόνες, δηλαδή κατηγορίες αντιβιοτικών που χορηγούνται συνήθως για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων του γαστρεντερικού. Τα παραπάνω αντιβιοτικά είναι επίσης ευρέως φάσματος, δηλαδή στοχεύουν αδιακρίτως όλα τα μικρόβια και όχι μόνο τα παθογόνα.
Το μοναδικό αντιβιοτικό που δεν συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο φλεγμονωδών νόσων του εντέρου ήταν η νιτροφουραντοΐνη.
Οι πενικιλίνες συνδέθηκαν επίσης με τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, ωστόσο η σύνδεση αυτή ήταν ασθενέστερη.
Όπως υποστήριξε η επιστημονική ομάδα, καθώς η έρευνά τους ήταν μία μελέτη παρατήρησης, δεν μπορεί να αποδείξει σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Επιπλέον, οι επιστήμονες δεν γνώριζαν για ποιο λόγο χορηγήθηκαν τα αντιβιοτικά ούτε αν οι ασθενείς ολοκλήρωσαν τη θεραπεία με αυτά.
Καταλήγοντας, η ομάδα αναφέρθηκε για ακόμα μία φορά στη σημαντικότητα του ελέγχου της χρήσης αντιβιοτικών, καθώς με τον τρόπο αυτό μπορούμε να αποτρέψουμε τόσο τη μικροβιακή αντοχή όσο και τις φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου.
Φωτογραφία: Karolina Grabowska