Η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, γνωστή και ως ΔΕΠΥ, αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για αρκετές συχνές και σοβαρές ψυχιατρικές παθήσεις, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μίας νέας μελέτης που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMJ Mental Health.
Συγκεκριμένα, η νόσος φαίνεται ότι αυξάνει τον κίνδυνο μείζονος κατάθλιψης, διαταραχής μετατραυματικού στρες, νευρικής ανορεξίας και αυτοκτονιών, γεγονός που δείχνει ότι η έγκαιρη αντιμετώπισή της μπορεί να περιορίσει τον κίνδυνο για τα παραπάνω ψυχικά νοσήματα μακροπρόθεσμα.
Η ΔΕΠΥ είναι μία νευροαναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει κυρίως παιδιά και εφήβους, ωστόσο στα 2/3 περίπου των περιστατικών μπορεί να συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή. Η διαταραχή, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα, φαίνεται ότι έχει περίπου 5% συχνότητα στα παιδιά και 2.5% στους ενήλικες.
Προηγούμενες μελέτες παρατήρησης είχαν συνδέσει τη ΔΕΠΥ με διαταραχές της διάθεσης, καθώς και αγχώδεις διαταραχές, ωστόσο δεν ήταν σαφές αν πράγματι η διαταραχή συνδέεται πράγματι με σχέση αιτίας-αποτελέσματος με τις ψυχιατρικές νόσους.
Προκειμένου να απαντήσουν στο παραπάνω ερώτημα, οι επιστήμονες της παρούσας μελέτης χρησιμοποίησαν μία τεχνική που λέγεται Μεντελική τυχαιοποίηση, η οποία χρησιμοποιεί γενετικά αλληλόμορφα με σκοπό να διαπιστώσει αν ένας συγκεκριμένος παράγοντας κινδύνου (η ΔΕΠΥ) συνδέεται πράγματι με ένα τελικό σημείο (7 ψυχιατρικές παθήσεις).
Οι 7 νόσοι που εξετάστηκαν στην παρούσα μελέτη ήταν η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή, οι αγχώδεις διαταραχές, η σχιζοφρένεια, η διαταραχή μετατραυματικού στρες, η νευρική ανορεξία και οι τάσεις αυτοκτονίας.
Από τις αναλύσεις που έκαναν οι επιστήμονες της μελέτης διαπίστωσαν ότι η ΔΕΠΥ δεν αυξάνει τον κίνδυνο διπολικής διαταραχής, άγχους και σχιζοφρένειας.
Ωστόσο, η διαταραχή συνδέθηκε με σχέση αιτίας-αποτελέσματος με τη νευρική ανορεξία (28% αυξημένος κίνδυνος), καθώς και τη μείζονα κατάθλιψη (9% αυξημένος κίνδυνος).
Μετά την προσαρμογή για το ιστορικό μείζονος κατάθλιψης, η ΔΕΠΥ συνδέθηκε επίσης με 30% αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονιών, καθώς και 18% αυξημένο κίνδυνο διαταραχής μετατραυματικού στρες.
Η ομάδα της μελέτης υποστήριξε ότι, αν και η Μεντελική τυχαιοποίηση επηρεάζεται λιγότερο από εξωτερικούς παράγοντες σε σχέση με τις μελέτες παρατήρησης, έχει και αυτή τους περιορισμούς της.
Για παράδειγμα, συχνά ένα γονίδιο μπορεί να συνδέεται με αρκετά διαφορετικά χαρακτηριστικά, γεγονός που καθιστά δύσκολο να προσδιοριστεί με ποιο από αυτά υπάρχει σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Επιπλέον, η έρευνα εξέτασε μόνο εθελοντές από την Ευρώπη, επομένως οι παρατηρήσεις της ενδεχομένως δεν αφορούν άλλους πληθυσμούς.
Σε κάθε περίπτωση, η επιστημονική ομάδα τόνισε ότι οι παρατηρήσεις της παρούσας μελέτης έχουν ιδιαίτερη σημασία καθώς αναδεικνύουν τη σύνδεση μίας εξαιρετικά κοινής διαταραχής με αρκετές ψυχιατρικές παθήσεις.
Φωτογραφία: Tara Winstead