Είναι γνωστό ότι ο καλός ύπνος βοηθά στην διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου. Τελευταία δεδομένα, ωστόσο, δείχνουν ότι αυτός μπορεί να βοηθά και στην πρόληψη της νόσου Alzheimer. Συγκεκριμένα, διάφορες έρευνες έχουν παρατηρήσει ότι η μικρή διάρκεια ή η κακή ποιότητα του ύπνου σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο συσσώρευσης πλακών β-αμυλοειδούς στον εγκέφαλο.
Σύμφωνα με αρκετές έρευνες παρατήρησης, οι ενήλικες άνω των 65 ετών με αμυλοειδείς πλάκες στον εγκέφαλο έχουν μειωμένη διάρκεια του ύπνου βραδέων κυμάτων, ο οποίος παίζει σημαντικό ρόλο στη μνήμη, ακόμα και αν τα άτομα αυτά δεν παρουσιάζουν συμπτώματα της νόσου Alzheimer, όπως έκπτωση της μνήμης ή των γνωστικών λειτουργιών. Η ποιότητα του ύπνου μπορεί επομένως να επηρεάζει την πιθανότητα εμφάνισης νόσου Alzheimer.
Απομάκρυνση των αμυλοειδών πλακών
Η συζήτηση για τη νόσο Alzheimer ξεκινά πάντοτε από τις αμυλοειδείς πρωτεΐνες. Οι πρωτεΐνες αυτές συσσωρεύονται καθημερινά στον εγκέφαλο και πιστεύεται ότι αποτελούν υπολείμματα της ενέργειας που χρησιμοποιούν τα εγκεφαλικά κύτταρα για την επικοινωνία τους.
Ο εγκέφαλος απομακρύνει τις αμυλοειδείς πρωτεΐνες κατά τον ύπνο βραδέων κυμάτων, τη φάση δηλαδή του ύπνου κατά την οποία σταθεροποιείται η μνήμη. Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι όταν ο ύπνος διακόπτεται κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής, οι αμυλοειδείς πρωτεΐνες συσσωρεύονται και σχηματίζουν πλάκες στον εγκεφαλικό ιστό. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό είναι το πρώτο στάδιο της νόσου Alzheimer και μπορεί να συμβεί αρκετά χρόνια πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Ποιο προηγείται
Ακόμα δεν είναι γνωστό αν η κακή ποιότητα του ύπνου είναι αυτή που ευθύνεται για τη συσσώρευση των αμυλοειδών πλακών ή η τελευταίες επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου.
Μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Neuroscience εξερεύνησε το παραπάνω ερώτημα χρησιμοποιώντας απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου σε 26 ενήλικες, ηλικίας από 65 έως 81 ετών, οι οποίοι δεν είχαν διαγνωστεί με άνοια και δεν ανέφεραν προβλήματα με τον ύπνο τους. Στου εθελοντές έγινε αρχικά εξέταση PET έτσι ώστε να υπολογιστούν τα επίπεδα του αμυλοειδούς στον εγκέφαλο. Στη συνέχεια τους ζητήθηκε να απομνημονεύσουν 120 ζευγάρια λέξεων έτσι ώστε να εξετάσουν τη μνήμη τους.
Οι εθελοντές κοιμήθηκαν για 8 ώρες και οι επιστήμονες κατέγραψαν τα εγκεφαλικά τους κύματα για να διαπιστώσουν διαταραχές του ύπνου και συγκεκριμένα για να παρατηρήσουν αν είχαν ξυπνήσει κατά τη διάρκεια της φάσης βραδέων κυμάτων. Το επόμενο πρωί έκαναν εκ νέου εξετάσεις καθώς προσπαθούσαν να θυμηθούν τις λέξεις που είχαν απομνημονεύσει. Συνολικά, οι ασθενείς με τα υψηλότερα επίπεδα αμυλοειδούς στον εγκέφαλο είχαν την χειρότερη ποιότητα ύπνου καθώς και τα χαμηλότερα αποτελέσματα στο τεστ μνήμης. Ορισμένοι από αυτούς μάλιστα είχαν ξεχάσει περισσότερες από τις μισές πληροφορίες.
Συμπεράσματα
Αυτό λοιπόν σημαίνει ότι ο καλός ύπνος μπορεί να μας προστατεύσει από τη νόσο Alzheimer; Η απάντηση προς το παρόν δεν είναι σαφής. Φαίνεται, πάντως, ότι ο καλός ύπνος πρέπει να αποτελεί μέρος μίας πολύπλευρης προσέγγισης στην πρόληψη της νόσου Alzheimer, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Άλλες έρευνες έχουν παρατηρήσει ότι και η φυσική άσκηση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης νόσου Alzheimer. Καθώς η φυσική άσκηση βοηθά επίσης στην ποιότητα του ύπνου, ίσως τα παραπάνω βοηθήσουν αθροιστικά στην πρόληψη της νόσου. Το σωματικό βάρος επηρεάζει επίσης τον ύπνο, καθώς οι παχύσαρκοι ασθενείς, συχνά έχουν περισσότερα προβλήματα με τον ύπνο.
Μέχρι να έχουμε περισσότερα δεδομένα, αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να μην αγνοείτε προβλήματα όπως η αϋπνία, η υπνική άπνοια και η συχνή αφύπνιση για ούρηση κατά τη διάρκεια της νύχτας. Επικεφθείτε τον γιατρό σας καθώς βελτιώνοντας τον ύπνο σας μπορεί να προστατευτείτε και από τη νόσο Alzheimer.