Πόσο Χρήσιμη είναι η Χειρουργική Μάσκα στην Πρόληψη της Γρίπης;

Η εποχής της γρίπης που μόλις τελείωσε στην Αυστραλία άφησε πίσω της 299.211 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα περιστατικά γρίπης και 662 θανάτους. Οι αριθμοί αυτοί μας δίνουν μία εικόνα για τη βαρύτητα της επερχόμενης εποχής γρίπης που ξεκινά τώρα στο Βόρειο Ημισφαίριο και θα επηρεάσει, μεταξύ άλλων, και τη χώρα μας.

Η εποχή της γρίπης διαρκεί από το Δεκέμβριο μέχρι το Μάρτιο, με τα πρώτα περιστατικά να εμφανίζονται από τον Οκτώβρη. Η συνηθέστερη μέθοδος πρόληψης της λοίμωξης από τον ιό της γρίπης είναι το εμβόλιο, ωστόσο, καθώς η αποτελεσματικότητά του είναι περιορισμένη, οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν και άλλες μεθόδους πρόληψης.

Ο ιός της γρίπης μεταδίδεται κυρίως μέσω σταγονιδίων που απελευθερώνονται από το στόμα και τη μύτη κατά το βήχα, το φτέρνισμα ή την ομιλία. Τα σταγονίδια αυτά μπορεί να απλωθούν ακόμα και σε απόσταση 2 μέτρων.

Αρκετοί πιστεύουν ότι η χρήση μίας χειρουργική μάσκας μπορεί να αποτρέψει την είσοδο του ιού στους πνεύμονες. Διάφορες μάσκες διαφημίζονται μάλιστα για την ικανότητά τους να προστατεύουν από ιούς όπως ο Η1Ν1 ή άλλα επικίνδυνα στελέχη του ιού της γρίπης.

Οι χειρουργικές μάσκες χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στα χειρουργεία στα τέλη του 19ου αιώνα και αποτελούνται συνήθως από 2 σειρές γάζας. Η πρώτη ευρεία χρήση τους στο κοινό έγινε κατά την επιδημία της Ισπανικής γρίπης του 1918, κατά την οποία πέθαναν συνολικά σχεδόν 50 εκατομμύρια άτομα.

Το σκεπτικό που δικαιολογεί τη χρήση της μάσκας στους περισσότερους ανθρώπους είναι ότι «εφόσον προστατεύει το χειρουργό, θα προστατεύει κι εμένα». Ωστόσο, ο σκοπός της μάσκας δεν είναι να προστατεύσει το χειρουργό, αλλά να μην επιτρέψει στα σταγονίδια από το στόμα και τη μύτη του να εισέλθουν στο τραύμα του ασθενούς. Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα της χειρουργικής μάσκας στην επίτευξη του παραπάνω στόχου έχει αρχίσει να αμφισβητείται έντονα από τελευταίες μελέτες. Μία πρόσφατη έρευνα, μάλιστα, έδειξε ότι η χειρουργική μάσκα μπορεί να αποτελεί πηγή μόλυνσης με βακτήρια κατά τη διάρκεια ενός χειρουργείου. Αν και οι μάσκες είναι ειδικά σχεδιασμένες για να παγιδεύουν τα βακτήρια που απελευθερώνονται από το στόμα και τη μύτη του χειρουργού, η έρευνα διαπίστωσε την παρουσία βακτηρίων στην εξωτερική επιφάνεια της μάσκας μετά από ένα χειρουργείο.

Μη Ρεαλιστική Μέθοδος Πρόληψης

Η αντίληψη που έχουν ορισμένοι άνθρωποι για τις μάσκες είναι ότι αρκετοί ασθενείς τις φορούν για να προστατεύσουν άλλα άτομα από τη μόλυνση με τα μικρόβιά τους. Ωστόσο, όπως διαπίστωσαν και οι παραπάνω έρευνες στα χειρουργεία, ο στόχος αυτός δεν είναι πάντοτε ρεαλιστικός. Αν λάβουμε επίσης υπόψη μας το συμπτωματολογία της γρίπης στους περισσότερους ασθενείς, καταλαβαίνουμε ότι ελάχιστοι από αυτούς θα κυκλοφορούν εκτός του σπιτιού με μάσκες κατά την περίοδο που η νόσος είναι μεταδοτική, δηλαδή 3-4 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Στη φάση αυτή, οι περισσότεροι ασθενείς βρίσκονται στο σπίτι τους καθηλωμένοι στο κρεβάτι.

Μία χρησιμότητα που έχουν οι μάσκες, ωστόσο, στην πρόληψη της γρίπης είναι το γεγονός ότι δεν επιτρέπουν στα χέρια να αγγίξουν τη μύτη ή το στόμα μας. Εκτός από τον εισπνοή σταγονιδίων, η μόλυνση με τον ιό της γρίπης μπορεί να γίνει αγγίζοντας μία επιφάνεια που έχει σωματίδια του ιού και στη συνέχεια αγγίζοντας το πρόσωπό μας. Μία έρευνα έδειξε μάλιστα ότι ο μέσος άνθρωπος ακουμπά το πρόσωπό του σχεδόν 23 φορές μέσα σε 1 ώρα.

Μία από τις αδυναμίες της μάσκας στην παραπάνω προσέγγιση είναι το γεγονός ότι η μόλυνση μπορεί να γίνει και από την επαφή του χεριού με τους οφθαλμούς. Επιπλέον, για να είστε πλήρως προστατευμένοι από την επαφή του χεριού με τη μύτη και το στόμα, πρέπει να φοράτε τη μάσκα 24 ώρες το 24ωρο και να την αλλάζετε τακτικά. Καθώς, ωστόσο, η μάσκα είναι ενοχλητική και καθιστά δύσκολη την επικοινωνία, καταλαβαίνουμε ότι αυτή η μέθοδος πρόληψης δεν είναι ρεαλιστική. Μία έρευνα παρατήρησε ότι μόλις το 21% των ασθενών μπορεί να φορέσει τη μάσκα του την απαιτούμενη χρονική διάρκεια.

Απουσία Ισχυρών Δεδομένων

Μία έρευνα η οποία χρησιμοποιείται συχνά για να υποστηρίξει την αποτελεσματικότητα της χειρουργικής μάσκας είναι μία τυχαιοποιημένη μελέτη του 2009 η οποία συνέκρινε την αποτελεσματικότητα αυτής της μάσκας με τον αναπνευστήρα N95, μία ειδική μάσκα που εφαρμόζει καλά στο πρόσωπο και αποκλείει πάνω από το 95% των πολύ μικρών σωματιδίων.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA και διαπίστωσε ότι οι χειρουργικές μάσκες είναι εξίσου αποτελεσματικές με τον αναπνευστήρα N95 στην πρόληψη της γρίπης. Η αποτελεσματικότητα αυτή, ωστόσο, δεν θεωρείται επαρκής, καθώς από τις 446 νοσοκόμες που έλαβαν μέρος στην έρευνα, σχεδόν 1 στις 4 (24%) από αυτές που φορούσαν χειρουργική μάσκα μολύνθηκαν τελικά με γρίπη, ενώ το ίδιο ποσοστό σε αυτές που χρησιμοποιούσαν αναπνευστήρα Ν95 ήταν 23%. Επίσης, καθώς και οι δύο ομάδες φορούσαν μάσκες, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν η χρήση μάσκας μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο μόλυνσης με τον ιό.

Ουσιαστικά, βλέπουμε ότι δεν υπάρχουν ισχυρά δεδομένα που να υποστηρίζουν τη χρήση μάσκας για την πρόληψη της μόλυνσης με τον ιό της γρίπης. Προς το παρόν, ο καλύτερος τρόπος πρόληψης είναι το εμβόλιο της γρίπης, το τακτικό πλύσιμο των χεριών και η αποφυγή της επαφής των χεριών με το πρόσωπό μας.

Βιβλιογραφία: The Conversation

Φωτογραφία: andy muir (CC BY 2.0)

 

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα