Νευρολογικές Εκδηλώσεις του COVID-19: Τι Γνωρίζουμε Σήμερα;

Ο COVID-19 έχει συνδεθεί με μία σειρά νευρολογικές εκδηλώσεις, μεταξύ των οποίων η ανοσμία, η κεφαλαλγία, οι διαταραχές της συνείδησης και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Ωστόσο σήμερα, δεν γνωρίζουμε αν ο ιός SARS-CoV-2 στοχεύει άμεσα το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) ή αν τα νευρολογικά συμπτώματα αποδίδονται σε μία πιο γενικευμένη συστηματική απόκριση. 3 νέες έρευνες χρησιμοποίησαν διαφορετικές προσεγγίσεις προκειμένου να δώσουν απάντηση στο παραπάνω ερώτημα.

Η πρώτη έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό The New England Journal of Medicine. Επικεφαλής ήταν ο Isaac Solomon από το Brigham and Women’s Hospital στη Βοστόνη. Η επιστημονική ομάδα χρησιμοποίησε νευροπαθολογικές τεχνικές σε συνδυασμό με ανοσοϊστοχημικές αναλύσεις και ποσοτική PCR με ανάστροφη τρανσκριπτάση (RT-qPCR). Με τις παραπάνω τεχνικές εξετάστηκαν δείγματα από εγκεφάλους 18 ασθενών που κατέληξαν από COVID-19.

«Η παθολογικές επιδράσεις του COVID-19 στους πνεύμονες έχουν περιγραφεί εκτενώς, ωστόσο η παθολογία του SARS-CoV-2 σε άλλα όργανα, μεταξύ των οποίων και ο εγκέφαλος, δεν έχει αναλυθεί σε μεγάλο βαθμό, κυρίως λόγω της χαμηλής διαθεσιμότητας ιστών», είπε ο Solomon. «Η ομάδα μας είχε πρόσβαση σε εξοπλισμό και εγκεφαλικούς ιστούς ασθενών που κατέληξαν από COVID-19. Στη μελέτη μας συμμετείχαν επίσης επιστήμονες αρκετών ειδικοτήτων με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη μελέτη και τη θεραπεία των λοιμώξεων του ΚΝΣ».

Οι νευροπαθολογικές αναλύσεις του εγκεφαλικού ιστού ανέδειξαν υποξικές βλάβες. Ωστόσο, οι ανοσοϊστοχημικές αναλύσεις και η RT-qPCR δεν κατάφεραν να διαπιστώσουν ενδείξεις λοίμωξης από SARS-CoV-2 στον εγκέφαλο. Οι επιστήμονες κατέληξαν επομένως ότι οι υποξικές βλάβες αποδίδονται πιθανώς στις συννοσηρότητες του κάθε ασθενούς ή αποτελούν δευτερογενείς επιδράσεις της ιογενούς λοίμωξης που εντοπίζεται σε άλλα όργανα.

Η δεύτερη έρευνα, επικεφαλής της οποίας ήταν ο Xavier De Tiège, από το Université libre de Bruxelles στο Βέλγιο, δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Neurology. «Ο σκοπός της έρευνάς μας ήταν να εξετάσει τη συχνότητα των εγκεφαλικών βλαβών και ανωμαλιών στους ασθενείς που παρουσιάζουν σοβαρή νόσηση από COVID-19 χρησιμοποιώντας MRI», εξήγησε ο De Tiège. «Ωστόσο, καθώς αυτός ο πληθυσμός ασθενών δεν μπορεί να εξεταστεί εύκολα, αποφασίσαμε τελικά νε εξετάσουμε ασθενείς που κατέληξαν από COVID-19».

Οι επιστήμονες έκαναν τελικά MRI σε 19 ασθενείς που κατέληξαν από τον ιό μέσα σε 24 ώρες από το θάνατό τους. Σε 4 από αυτούς, οι ερευνητές παρατήρησαν αλλαγές στη λευκή ουσία, σύνδρομο οπίσθιας αναστρέψιμης εγκεφαλοπάθειας και αιμορραγία. Όπως υποστήριξαν οι επιστήμονες, οι αλλαγές αυτές αποδίδονται πιθανώς στη διάσπαση του αιματοεγκεφαλικού φραγμού και όχι σε μόλυνση των εγκεφαλικών κυττάρων από τον SARS-CoV-2.

Ο De Tiège και οι συνεργάτες του διαπίστωσαν επίσης ασυμμετρία του οσφρητικού βολβού (ένα εύρημα που πιθανώς σχετίζεται με την ανοσμία) σε 4 ασθενείς. Οι επιστήμονες δεν παρατήρησαν αλλαγές στο εγκεφαλικό στέλεχος, γεγονός που δημιουργεί αμφιβολίες σχετικά με το ρόλο του εγκεφάλου για τα αναπνευστικά συμπτώματα του COVID-19.

Η τρίτη έρευνα δημοσιεύτηκε επίσης στο επιστημονικό περιοδικό Neurology και χρησιμοποίησε βιοδείκτες του αίματος με σκοπό να εξετάσει την παρουσία βλαβών του KNS στους ασθενείς με COVID-19. Ο επιστήμονες, επικεφαλής των οποίων ήταν ο Magnus Gisslén από το Gothenburg της Σουηδίας, εξέτασαν τα επίπεδα της GFAP και της NfL (δύο δεικτών για βλάβες των αστροκυττάρων και των νευρώνων) στο πλάσμα σε 47 ασθενείς με COVID-19.

Στους ασθενείς που παρουσίασαν σοβαρή νόσηση από COVID-19 (18 ασθενείς), τα επίπεδα και των 2 βιοδεικτών ήταν αρχικά αυξημένα, ωστόσο τα επίπεδα της GFAP παρουσίασαν μείωση αργότερα, ενώ τα επίπεδα της NfL συνέχισαν να αυξάνονται. Τα επίπεδα της GFAP ήταν αυξημένα και στους ασθενείς που παρουσίασαν μέτρια νόσηση από COVID-19 (9 ασθενείς).

«Τα παραπάνω ευρήματα πιθανώς είναι ενδεικτικά μίας πρώιμης αστροκυτταρικής απόκρισης και αξονικών βλαβών που εμφανίζονται αργότερα», είπε ο Gisslén. «Ωστόσο παραμένει ένα σημαντικό ερώτημα σχετικά με την παθογένεια των βλαβών του ΚΝΣ στον COVID-19. Συγκεκριμένα, δεν γνωρίζουμε αν οι παραπάνω βλάβες αποδίδονται στην παθολογική ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος από τη συστηματική λοίμωξη με SARS-CoV-2. Επίσης, ποιος είναι ο ρόλος των υποξικών και ισχαιμικών βλαβών στο ΚΝΣ;».

Συνολικά, οι παραπάνω έρευνες δείχνουν ότι οι ασθενείς με COVID-19 παρουσιάζουν βλάβες στο ΚΝΣ. Ωστόσο, είναι σίγουρο ότι θα χρειαστεί να γίνουν περισσότερες έρευνες προκειμένου να προσδιοριστεί αν οι νευρολογικές εκδηλώσεις του COVID-19 αποδίδονται σε άμεση μόλυνση των κυττάρων του εγκεφάλου από τον SARS-CoV-2.

Βιβλιογραφία: Nature

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα