Από την αρχική εμφάνιση του SARS-CoV-2, οι περισσότεροι γιατροί και επιστήμονες έχουν επικεντρωθεί στα αναπνευστικά συμπτώματα κορονοϊού. Ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες, αρκετοί νευρολόγοι από τις ΗΠΑ έχουν αναφέρει ότι ο COVID-19 μπορεί να προκαλέσει και άλλα συμπτώματα, όπως εγκεφαλοπάθεια, αταξία καθώς και άλλα νευρολογικά σημεία.
Σύμφωνα με τους ίδιους, σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί επίσης έντονο αίσθημα κόπωσης, νευραλγία του τριδύμου, ολική ανοσμία, καθώς και μυαλγίες.
Την προηγούμενη εβδομάδα αναφέρθηκε το πρώτο περιστατικό εγκεφαλίτιδας που συνδέεται με τον COVID-19 σε μία 58χρονη γυναίκα που νοσηλεύτηκε στο Henry Ford Health System στο Ντιτρόιτ των ΗΠΑ. Οι γιατροί που δημοσίευσαν το περιστατικό της οξείας νεκρωτικής εγκεφαλοπάθειας στο επιστημονικό περιοδικό Radiology έκαναν εξετάσεις για τον ιό στην γυναίκα που παρουσίασε διαταραχές του επιπέδου συνείδησης.
Μία ομάδα επιστημόνων από την Κίνα ανέφερε επίσης το περιστατικό μίας ασθενούς που παρουσίασε σύνδρομο Guillain-Barre μετά τη λοίμωξη από COVID-19. Η 61χρονη γυναίκα παρουσίασε αρχικά τα νευρολογικά συμπτώματα του παραπάνω συνδρόμου, δηλαδή αδυναμία στα κάτω άκρα και σημαντικό αίσθημα κόπωσης, χωρίς κανένα από τα τυπικά συμπτώματα του COVID-19.
Η μυϊκή αδυναμία και οι διαταραχές των αντανακλαστικών επιδεινώθηκαν σταδιακά. Την 8η ημέρα, η ασθενής παρουσίασε τις χαρακτηριστικές αλλοιώσεις του COVID-19 στους πνεύμονες, καθώς και πυρετό με ξηρό βήχα. Έλαβε αντιιικά, ανοσοσφαιρίνες και υποστηρικτική θεραπεία με αποτέλεσμα να πάρει εξιτήριο την 30η ημέρα.
«Η μελέτη του περιστατικού μας δείχνει ότι πιθανώς υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στον COVID-19 και το σύνδρομο Guillain-Barre. Δεν γνωρίζουμε, ωστόσο, αν είναι σχέση αιτίας-αποτελέσματος. Για να εξετάσουμε το γεγονός αυτό θα χρειαστούμε περισσότερα δεδομένα», είπε ο επικεφαλής της παραπάνω έρευνας, Sheng Chen, MD, PhD.
«Ωστόσο, οι γιατροί που εξετάζουν ασθενείς με οξεία συμπτώματα του παραπάνω συνδρόμου σε περιοχές με αρκετά περιστατικά του COVID-19, θα πρέπει να κάνουν πάντοτε εξετάσεις για τον ιό και να τηρούν τα μέτρα ατομικής προστασίας στις αλληλεπιδράσεις τους με τον ασθενή», πρόσθεσε.
Αν και ο ιός δεν προκαλεί συχνά νευρολογικά συμπτώματα, στο παρελθόν έχουν αναφερθεί και άλλα περιστατικά ασθενών που παρουσίασαν κεφαλαλγίες, μυϊκή αδυναμία και μυαλγίες, συμπλήρωσε ο ίδιος.
Πρώιμα Δεδομένα
Παρά τις τελευταίες αναφορές ασθενών που παρουσίασαν νευρολογικά συμπτώματα μετά τη λοίμωξη με τον ιό, η πλειοψηφία των ασθενών γνωρίζουμε ότι δεν θα παρουσιάσει τα παραπάνω συμπτώματα.
«Οι περισσότεροι ασθενείς με COVID-19 δεν παρουσιάζουν νευρολογικά συμπτώματα. Διάφορα παθολογικά συμπτώματα που έχουν παρατηρήσει τελευταία περιλαμβάνουν αγευσία και ανοσμία, καθώς και σύγχυση, ληθαργικότητα ή κώμα», είπε ο Robert Stevens, MD, ένας νευρολόγος από το Johns Hopkins School of Medicine στη Βαλτιμόρη.
Ο ίδιος πρόσθεσε επίσης ότι έχουν εμφανιστεί και άλλα νευρολογικά συμπτώματα , ωστόσο είναι ακόμα νωρίς για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα και δεν πρέπει να βασιζόμαστε αποκλειστικά σε πρώιμες μελέτες.
«Ένα αρνητικό είναι ότι μέχρι σήμερα όσα γνωρίζουμε για τα νευρολογικά συμπτώματα του COVID-19 βασίζονται σε αναφορές. Προς το παρόν δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα για τις επιδράσεις του ιού στο νευρικό σύστημα», σημείωσε.
Συμπλήρωσε επίσης ότι ορισμένα νευρολογικά συμπτώματα που εμφανίζονται στη λοίμωξη από COVID-19 σίγουρα δεν προκαλούνται από τον ιό.
Δεδομένα Ερευνών
Μία πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 27 Φεβρουαρίου στο Journal of Medical Virology υποστήριξε ότι «όλο και περισσότερα δεδομένα δείχνουν ότι οι κορονοϊοί δεν περιορίζονται στο αναπνευστικό σύστημα και μπορεί να εισέλθουν στο ΚΝΣ, προκαλώντας νευρολογικά συμπτώματα».
Οι επιστήμονες της παραπάνω έρευνας, επικεφαλής των οποίων ήταν ο Yan-Chao Li, MD, ανακάλυψαν σωματίδια του ιού SARS-CoV στον εγκέφαλο ασθενών που είχαν μολυνθεί με τον ιό, η μεγαλύτερη ποσότητα των οποίων ήταν στο εγκεφαλικό στέλεχος. Καθώς ο ιός SARS-CoV έχει αρκετές ομοιότητες με τον SARS-CoV-2, οι επιστήμονες δεν θεωρούν απίθανο να συμβαίνει το ίδιο και στους ασθενείς με COVID-19.
Αν και η θεωρία αυτή ακόμα δεν έχει αποδειχθεί, ο Li και οι συνεργάτες του υποστήριξαν ότι ο COVID-19 μπορεί να φεύγει από τους πνεύμονες και τα ταξιδεύει στο καρδιοαναπνευστικό κέντρο του εγκεφάλου. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να ενοχοποιείται σε μεγάλο βαθμό για την οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια που παρατηρείται σε αρκετούς ασθενείς με COVID-19.
Μία άλλη νευρολόγος που ασχολήθηκε με τα νευρολογικά συμπτώματα του COVID-19 είναι η Amelia Boehme, PhD, από το Columbia University. Όπως τόνισε η τελευταία, μία ομάδα αρκετών νευρολόγων έχει ξεκινήσει μία συντονισμένη προσπάθεια για να διαπιστωθεί αν ο ιός μπορεί πράγματι να προκαλέσει νευρολογικά συμπτώματα.
Ο Pitié Salpêtrière, ένας νευρολόγος από το Παρίσι δήλωσε ότι τα νευρολογικά συμπτώματα του COVID-19 είναι εξαιρετικά σπάνια και εμφανίζονται συνήθως σε ηλικιωμένους ασθενείς. Τα συχνότερα από αυτά είναι η σύγχυση και ο αποπροσανατολισμός. Αναφέρθηκε επίσης στο περιστατικό ενός ασθενούς που παρουσίασε αρχικά επιληψία και στη συνέχεια εγκεφαλίτιδα.
Αρκετά περιστατικά ασθενών με νευρολογικά συμπτώματα από τον COVID-19 προέρχονται επίσης από τις χώρες που χτυπήθηκαν πρώτες από τον COVID-19. Για παράδειγμα, το University of Brescia στην Ιταλία, μία μονάδα που έχει σχεδιαστεί ειδικά για την αντιμετώπιση ασθενών με COVID-19 και νευρολογικά προβλήματα, έχει αναφέρει ήδη αρκετά περιστατικά που παρουσίασαν εγκεφαλικό επεισόδιο, παραλήρημα και επιληπτικούς σπασμούς. Οι παρατηρήσεις των γιατρών του παραπάνω νοσοκομείου, επικεφαλής των οποίων είναι ο Alessandro Pezzini, MD, δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Neurology Today.
Ορισμένοι γιατροί από την Κίνα έχουν αναφέρει επίσης αρκετά περιστατικά ασθενών που παρουσίασαν νευρολογικά συμπτώματα. Μία έρευνα που εξέτασε 221 ασθενείς με COVID-19 στο Wuhan διαπίστωσε ότι 11 ασθενείς παρουσίασαν ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο, ένας παρουσίασε θρόμβωση των φλεβωδών κόλπων του εγκεφάλου, ενώ ένας άλλος εκδήλωσε εγκεφαλική αιμορραγία.
Η ηλικία και η σοβαρότητα της νόσου σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο νευρολογικών συμπτωμάτων, όπως υποστήριξαν οι ερευνητές.
Βιβλιογραφία: Medscape