Μετά τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε το 2020, ο Νοέμβριος ήταν ο πρώτος μήνας που επιτέλους μας φέρνει μερικά θετικά νέα.
Στις 9 Νοεμβρίου, η Pfizer ανακοίνωσε τα πρώιμα αποτελέσματα για το εμβόλιο που αναπτύσσει, το οποίο φαίνεται ότι είναι «πάνω από 90% αποτελεσματικό» στην πρόληψη της συμπτωματικής COVID-19 στις κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙΙ.
Λίγες ημέρες αργότερα, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι το εμβόλιο που αναπτύσσουν οι επιστήμονες της χώρας (το Sputnik V) έχει 92% αποτελεσματικότητα στις κλινικές δοκιμές. Τις παραπάνω 2 ανακοινώσεις ακολούθησε η ανακοίνωση της Moderna ότι το εμβόλιό της έχει 94.5% αποτελεσματικότητα.
Η τελευταία ανακοίνωση εμβολίου έρχεται από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το εμβόλιο αυτό, το οποίο αναπτύχθηκε σε συνεργασία με τη φαρμακευτική εταιρία AstraZeneca, έχει αποτελεσματικότητα 70.4% σύμφωνα με την ανακοίνωση του πανεπιστημίου.
Το ποσοστό αυτό μπορεί να ακούγεται απογοητευτικό σε αρκετούς από εμάς, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα αποτελέσματα αυτά είναι πρώιμα και ενδέχεται να αλλάξουν μέχρι την ολοκλήρωση της κλινικής δοκιμής. Το παραπάνω εμβόλιο εξετάστηκε επίσης σε δύο ομάδες που έλαβαν διαφορετικές δόσεις. Στην πρώτη ομάδα, η οποία έλαβε δύο ίσες δόσεις του εμβολίου, η αποτελεσματικότητα ήταν 62%. Ωστόσο, η δεύτερη ομάδα εθελοντών έλαβε αρχικά μία μικρή δόση και ακολούθως μία μεγαλύτερη. Στην ομάδα αυτή η αποτελεσματικότητα του εμβολίου ήταν 90%.
Προς το παρόν δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε γιατί υπήρχε τόσο μεγάλη διαφορά στην αποτελεσματικότητα του εμβολίου ανάμεσα στις δύο ομάδες εθελοντών. Ο καθηγητής Andrew Pollard, ένας από τους επικεφαλής της έρευνας δήλωσε ότι το αποτέλεσμα αυτό έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Επίσης, καθώς όπως φαίνεται θα χρειάζεται χαμηλότερη δόση σε σχέση με αυτή που είχε αρκετά εκτιμηθεί, θα είναι ευκολότερο να παραχθούν περισσότερα εμβόλια.
Κανένας από τους εθελοντές στις ομάδες που έλαβαν τα εμβόλια δεν παρουσίασε σοβαρή νόσηση από COVID-19. Το εμβόλιο ήταν επίσης ικανό να προκαλέσει προστατευτική ανοσιακή απόκριση και στους ηλικιωμένους, αν και αυτό θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από τα τελικά αποτελέσματα της έρευνας.
Η Αποτελεσματικότητα Δεν είναι το Μοναδικό Μέτρο
Παρά το γεγονός ότι το εμβόλιο της Οξφόρδης έχει χαμηλότερη αποτελεσματικότητα από αυτά της Pfizer και της Moderna, τουλάχιστον στο αρχικό αυτό στάδιο, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες οι οποίοι θα πρέπει να ληφθούν υπ’ όψη. Ο σημαντικότερος από αυτούς είναι η ασφάλεια και, προς το παρόν, φαίνεται ότι το εμβόλιο της Οξφόρδης έχει καλό προφίλ ασφάλειας καθώς δεν προκαλεί σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η αποθήκευση. Το εμβόλιο της Οξφόρδης μπορεί να διατηρηθεί σε ένα απλό ψυγείο. Η ανάγκη αποθήκευσης σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες από την παρασκευή και τη μεταφορά μέχρι την τελική χορήγηση του εμβολίου (όπως συμβαίνει με το εμβόλιο της Pfizer) μπορεί να αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα για αρκετές χώρες, ιδιαίτερα τις αναπτυσσόμενες.
Το εμβόλιο της Οξφόρδης χρησιμοποιεί έναν ιό-φορέα και είναι επίσης πολύ φτηνότερο (4$) σε σχέση με τα εμβόλια της Pfizer (20$) και της Moderna (33$), τα οποία χρησιμοποιούν τη νεότερη τεχνολογία του mRNA.
Δίκαιη Διανομή
Η δίκαιη διανομή των νέων εμβολίων είναι ένα σημαντικό θέμα το οποίο αφορά ιδιαίτερα τις χώρες που δεν έχουν την αγοραστική ισχύ των ανεπτυγμένων χωρών. Η GAVI, μία παγκόσμια οργάνωση που έχει ως στόχο να αυξήσει την πρόσβαση των αναπτυσσόμενων χωρών στα εμβόλια, έχει εργαστεί εδώ και αρκετά χρόνια στην επίτευξη του παραπάνω στόχου. Μέσω του προγράμματος COVAX initiative που ξεκίνησε το 2020, η οργάνωση έχει διασφαλίσει ήδη 700 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου για την COVID-19 στις παραπάνω χώρες.
Το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και η AstraZeneca έχουν ήδη δεσμευτεί να προσφέρουν 1 δισεκατομμύριο δόσεις του εμβολίου σε αναπτυσσόμενες χώρες με 400 εκατομμύρια δόσεις να είναι έτοιμες πριν το τέλος του 2020. Η AstraZeneca έχει δεσμευτεί να προσφέρει περισσότερες δόσεις σε χώρες εκτός της ΕΕ και των ΗΠΑ συγκριτικά με οποιαδήποτε άλλη εταιρία.
Μία Ιδανική Αρχή
Η παραπάνω δέσμευση φυσικά δεν επαρκεί για να καλύψει άμεσα τις παγκόσμιες ανάγκες εμβολιασμού, ωστόσο αποτελεί μία καλή αρχή. Σχεδόν το 9% του παγκοσμίου πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και περιθάλπεται από συστήματα υγείας χαμηλής ποιότητας.
Είναι ιδιαίτερα θετικό ότι αρκετές φαρμακευτικές εταιρίες έχουν δεσμευτεί να προσφέρουν δόσεις των εμβολίων τους σε αναπτυσσόμενες χώρες και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει οπωσδήποτε να γίνει.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι προς το παρόν ότι τα αποτελέσματα των παραπάνω εμβολίων είναι πρώιμα και κανένα δεν έχει εγκριθεί ακόμα προς κυκλοφορία.
Ακόμα κι αν κάποιο εμβόλιο τελικά εγκριθεί, θα πρέπει να ξεπεραστούν αρκετά εμπόδια προκειμένου να εμβολιαστεί το μεγαλύτερο ποσοστό του παγκοσμίου πληθυσμού.
Η πανδημία δεν έχει τελειώσει ακόμα, ωστόσο πλέον υπάρχει φως στο τέρμα του τούνελ.