Από τους πρώτους μήνες της κυκλοφορίας των εμβολίων τόσο οι γιατροί όσο και οι ασθενείς έχουν επικεντρωθεί περισσότερο στην ικανότητα των εμβολίων να προλαμβάνουν τη σοβαρή νόσηση ή τη νοσηλεία από την COVID-19. Τα περισσότερα εμβόλια έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα στην επίτευξη του παραπάνω στόχου, μεταξύ των οποίων τα εμβόλια mRNA, τα εμβόλια με αδενοϊούς, αλλά και τα εμβόλια με πρωτεϊνικές υπομονάδες. Ωστόσο, στις προσπάθειες για τον περιορισμό εξάπλωσης της πανδημίας, ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση του στελέχους Δέλτα, μας ενδιαφέρει και η ικανότητα ενός εμβολίου να προλαμβάνει τη λοίμωξη από τον ιό. Σύμφωνα με τα δεδομένα τελευταίων ερευνών, τα εμβόλια mRNA της Pfizer και της Moderna έχουν ξεχωρίσει σε αυτό τον τομέα.
«Τα εμβόλια της COVID-19 δεν είναι εξίσου αποτελεσματικά στην πρόληψη των λοιμώξεων», υποστήριξε ο Eric Topol από το Scripps Research Translational Institute. «Σήμερα είναι πλέον εμφανές ότι η αποτελεσματικότητα των mRNA εμβολίων στην πρόληψη των λοιμώξεων είναι πολύ υψηλότερη σε σχέση με αυτή των υπολοίπων εμβολίων».
Οι μεγάλες κλινικές δοκιμές οι οποίες εξετάστηκαν από του ελεγκτικούς οργανισμούς των διαφόρων χωρών προκειμένου να εγκριθούν τα εμβόλια, επικεντρώθηκαν αποκλειστικά στην ικανότητα των εμβολίων να αποτρέπουν τη συμπτωματική νόσηση και το θάνατο από την COVID-19. Η πρόληψη της λοίμωξης θεωρήθηκε δευτερεύων στόχος στις παραπάνω μελέτες, ωστόσο στην πραγματικότητα έχει ιδιαίτερη σημασία για τον περιορισμό εξάπλωσης του ιού.
Την περασμένη εβδομάδα, δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Annals of Internal Medicine δεδομένα που δείχνουν ότι τα εμβόλια mRNA έχουν την ικανότητα να προλαμβάνουν εντελώς τη λοίμωξη από τον SARS-CoV-2. Στη μελέτη εξετάστηκαν περισσότεροι από 54.000 εθελοντές που είχαν θετικές εξετάσεις COVID-19, καθώς και μία ομάδα ελέγχου ίδιου μεγέθους που δεν είχε ιστορικό λοίμωξης από τον ιό. Στην έρευνα εξετάστηκε επίσης αν οι εθελοντές είχαν εμβολιαστεί και αν ναι, με ποιο εμβόλιο. Αναλύοντας τα δεδομένα, οι επιστήμονες της μελέτης παρατήρησαν ότι η αποτελεσματικότητα των εμβολίων της Pfizer και της Moderna στην πρόληψη των λοιμώξεων ήταν 96% και 98%, αντίστοιχα.
Μία άλλη μελέτη από το Κατάρ που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Medicine τον Ιούλιο, χρησιμοποίησε μία παρόμοια προσέγγιση και έδειξε ότι το εμβόλιο της Moderna έχει 92.5% αποτελεσματικότητα στην πρόληψη της ασυμπτωματικής λοίμωξης από τα στελέχη που κυκλοφορούσαν στη χώρα εκείνη τη στιγμή. Εξετάζοντας ξεχωριστά τα δεδομένα για κάθε στέλεχος, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην πρόληψη της λοίμωξης από το στέλεχος άλφα είναι 100% και από το στέλεχος Βήτα 96.4%.
Σε παρόμοια αποτελέσματα κατέληξε και μία μελέτη από τις ΗΠΑ. Οι επιστήμονες της μελέτης αυτής έκαναν εξετάσεις εβδομαδιαίως σε 4000 επαγγελματίες υγείας, ανεξαρτήτως αν είχαν συμπτώματα. Στην έρευνα αυτή, τα εμβόλια της Pfizer και της Moderna είχαν πάνω από 90% αποτελεσματικότητα στην πρόληψη της λοίμωξης, όπως ανέφεραν οι επιστήμονες στο Morbidity and Mortality Weekly Report.
Τέλος, μία έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Lancet και εξέτασε 23.000 επαγγελματίες υγείας από τη Μεγάλη Βρετανία κάθε 2 εβδομάδες, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν κάνει το εμβόλιο της Pfizer, παρατήρησε ότι η αποτελεσματικότητα στην πρόληψη της λοίμωξης ήταν πάνω από 85%.
Είναι αλήθεια ότι όταν ολοκληρώθηκαν όλες οι παραπάνω μελέτες, το στέλεχος Δέλτα δεν είχε εξαπλωθεί στο βαθμό που κυκλοφορεί σήμερα, επομένως τα ποσοστά τους ενδέχεται να διαφοροποιηθούν στο μέλλον. Προς το παρόν, πάντως, τα δεδομένα από τις εργαστηριακές μελέτες (έρευνα από τη Νέα Υόρκη, έρευνα από το Yale) σχετικά με το στέλεχος Δέλτα είναι πολύ ενθαρρυντικά και δείχνουν ότι τα mRNA εμβόλια έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα στην πρόληψη της λοίμωξης και από αυτό το στέλεχος.
Την περασμένη εβδομάδα, μία μεγάλη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine διαπίστωσε ότι το εμβόλιο της Pfizer έχει υψηλότερη αποτελεσματικότητα σε σχέση με το εμβόλιο της AstraZeneca στην πρόληψη της συμπτωματικής λοίμωξης από το στέλεχος Δέλτα (88% έναντι 67%).
Σύμφωνα με τον Eric Topol, η παραπάνω διαφορά στα ποσοστά σοβαρής νόσησης και θανάτου μεταφράζεται πιθανώς και σε υψηλότερη αποτελεσματικότητα στην πρόληψη των λοιμώξεων.
Αρκετοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η διαφορά των mRNA εμβολίων σε σχέση με τα υπόλοιπα αποδίδεται στον υψηλότερο αριθμό εξουδετερωτικών αντισωμάτων που παράγεται από τα πρώτα. Ένα εντυπωσιακό διάγραμμα που αναρτήθηκε στο Nature Medicine το Μάιο δείχνει ότι υπάρχει άμεση σύνδεση ανάμεσα στα επίπεδα των εξουδετερωτικών αντισωμάτων και την ικανότητα ενός εμβολίου να προλαμβάνει από τη νόσηση στις κλινικές δοκιμές. Τα εμβόλια mRNA και το εμβόλιο 2 δόσεων της Novavax ήταν αυτά με τα υψηλότερα επίπεδα εξουδετερωτικών αντισωμάτων, όπως φαίνεται στο παραπάνω διάγραμμα. Σύμφωνα με την Eleanor Riley, ανοσολόγο από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, «τα επίπεδα των εξουδετερωτικών αντισωμάτων έχουν ιδιαίτερη σημασία για την πρόληψη της μετάδοσης του ιού».
«Τα εμβόλια mRNA ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα περισσότερο από όλες τις υπόλοιπες προσεγγίσεις», αν και προς το παρόν δεν γνωρίζουμε ακόμα γιατί συμβαίνει αυτό, πρόσθεσε ο Larry Corey, ένας εμβολιολόγος από το Fred Hutchinson Cancer Research Center. Ορισμένοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που δείχνει ότι τα mRNA εμβόλια θα πρέπει να φτάσουν άμεσα στις αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες προς το παρόν χορηγούνται μόνο τα κινεζικά εμβόλια, το ρωσικό εμβόλιο και το εμβόλιο της AstraZeneca.
Σε κάθε περίπτωση, όταν δεν έχουμε πρόσβαση σε ένα mRNA εμβόλιο, θα πρέπει να κάνουμε ένα από τα υπόλοιπα διαθέσιμα εμβόλια, καθώς όλα μπορούν να περιορίσουν σε κάποιο βαθμό τη μετάδοση του SARS-CoV-2.
Φωτογραφία: Governor Tom Wolf