Εμβόλια COVID-19: Τι Γνωρίζουμε για την Ασφάλειά τους Σχεδόν 3 Μήνες μετά τη Χορήγηση της 1ης Δόσης στην Ευρώπη

Καθώς βρισκόμαστε ήδη στον 3ο μήνα της μαζικής χορήγησης των εμβολίων της COVID-19, ακούμε συνεχώς όλο και περισσότερες αναφορές για ασθενείς που παρουσίασαν πυρετό ή κεφαλαλγία μετά τη λήψη του εμβολίου. Οι παραπάνω ανεπιθύμητες ενέργειες είχαν εμφανιστεί και στις κλινικές δοκιμές των εμβολίων, επομένως η εμφάνισή τους δεν προκάλεσε έκπληξη. Ωστόσο, μετά την έναρξη της χορήγησης των εμβολίων στο γενικό πληθυσμό έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και άλλες, σπανιότερες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως για παράδειγμα αλλεργικές αντιδράσεις στα εμβόλια.

Σήμερα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά. Ο κίνδυνος μίας σοβαρής αντίδρασης στο εμβόλιο της COVID-19 αντισταθμίζεται κατά πολύ από την προστασία που προσφέρει το τελευταίο από τον SARS-CoV-2 και τις επιδράσεις του. Στο παρόν άρθρο θα εξετάσουμε τις ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να εμφανιστούν μετά τα εμβόλια της COVID-19 και τα αίτιά τους.

Ποιο Ποσοστό Ασθενών Παρουσιάζει Ανεπιθύμητες Ενέργειες από τα Εμβόλια της COVID-19;

Τα εμβόλια mRNA (Pfizer και Moderna) προκαλούν ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως για παράδειγμα άλγος στο σημείο της έγχυσης, κεφαλαλγία ή αίσθημα κόπωσης σε αρκετούς ασθενείς. Και τα δύο παραπάνω εμβόλια περιέχουν ένα κομμάτι RNA που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη ακίδα του SARS-CoV-2.

Σύμφωνα με δεδομένα από το US Vaccine Adverse Event Reporting System (VAERS), μία πλατφόρμα των ΗΠΑ όπου οι γιατροί μπορούν να αναφέρουν τις ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων, σε κάθε 1 εκατομμύριο δόσεις των εμβολίων εμφανίζονται περίπου 372 ήπιες ή μέτριες ανεπιθύμητες ενέργειες. Ο αριθμός αυτός είναι πολύ χαμηλότερος σε σχέση με τις κλινικές δοκιμές, στις οποίες είχε διαπιστωθεί ότι το 80% περίπου των εθελοντών παρουσίασε άλγος στο σημείο της έγχυσης. Στις κλινικές δοκιμές, οι γιατροί παρακολουθούν προσεκτικά τα συμπτώματα των ασθενών και καταγράφουν οτιδήποτε εμφανίζεται. Το VAERS, αντιθέτως, βασίζεται μόνο σε αναφορές από γιατρούς ή ασθενείς.

Προς το παρόν οι ανεπιθύμητες ενέργειες στα εμβόλια mRNA είναι παρόμοιες. Τα εμβόλια αυτά χορηγούνται σε 2 δόσεις. Η 1η δόση προκαλεί την αρχική ανοσιακή απόκριση, ενώ η 2η «ενισχύει» την ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίζει τον SARS-CoV-2. Δεδομένα από το εμβόλιο της Pfizer (το οποίο χορηγείται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε σχέση με αυτό της Moderna) έχουν δείξει ότι οι ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίζονται συχνότερα μετά τη χορήγηση της 2ης δόσης.

Στην Ευρώπη, εκτός από τα εμβόλια mRNA, χορηγείται ένα ακόμα εμβόλιο το οποίο έχει αναπτυχθεί από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και παρασκευάζεται από την AstraZeneca. Το εμβόλιο αυτό, το οποίο χορηγείται επίσης σε 2 δόσεις, περιέχει έναν εξασθενημένο αδενοϊό, ο οποίος περιέχει τη γενετική πληροφορία για την παραγωγή της πρωτεΐνης ακίδας. Σύμφωνα με το σύστημα Yellow Card Scheme του Ηνωμένου Βασιλείου το οποίο παρακολουθεί τις ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων, σε κάθε 1 εκατομμύριο δόσεις εμφανίζονται συνολικά 4.000 ανεπιθύμητες ενέργειες. Τα δεδομένα από τις κλινικές δοκιμές ήταν κι εδώ υψηλότερα, καθώς στις τελευταίες το 50% των εθελοντών παρουσίασε άλγος στο σημείο της έγχυσης, κεφαλαλγία ή αίσθημα κόπωσης.

Προς το παρόν ελάχιστα άτομα έχουν λάβει 2 δόσεις του εμβολίου αυτού, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο σκοπεύει να εμβολιάσει όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα με 1 δόση πριν αρχίσει να χορηγεί τη 2η. Τα δεδομένα των κλινικών δοκιμών δείχνουν, πάντως, ότι στη 2η δόση του εμβολίου αυτού εμφανίζονται πολύ λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες σε σχέση με τη 2η δόση των εμβολίων mRNA.

Τα υπόλοιπα εμβόλια που κυκλοφορούν σήμερα, όπως για παράδειγμα το ρωσικό εμβόλιο Sputnik V και τα εμβόλια από την Κίνα, προκαλούν επίσης ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως άλγος στο σημείο της έγχυσης ή συμπτώματα που ομοιάζουν γρίπη.

Τα Εμβόλια της COVID-19 Προκαλούν Περισσότερες Ανεπιθύμητες Ενέργειες από το Εμβόλιο της Γρίπης;

Είναι αλήθεια ότι τα mRNA εμβόλια προκαλούν περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες σε σχέση με το εμβόλιο της γρίπης. Στις κλινικές δοκιμές του εμβολίου της Pfizer, για παράδειγμα, το 75% των εθελοντών ανέφερε τουλάχιστον 1 συστηματική αντίδραση, όπως για παράδειγμα κεφαλαλγία, πυρετό ή ρίγος. Αντίθετα, στις κλινικές δοκιμές για το τετραδύναμο εμβόλιο της γρίπης (Flubok), περίπου το 34% των εθελοντών ηλικίας 18-49 ετών παρουσίασε κάποια συστηματική αντίδραση, ενώ η συχνότητα των τελευταίων στις μεγαλύτερες ηλικίες ήταν ακόμα πιο χαμηλή.

Τα εμβόλια mRNA προκαλούν μία αρκετά ισχυρή ανοσιακή απόκριση η οποία αυξάνει τον κίνδυνο για ανεπιθύμητες ενέργειες. Η εμφάνιση των τελευταίων, ωστόσο, δεν είναι κάτι αρνητικό γιατί πρακτικά δείχνει ότι το εμβόλιο λειτουργεί. Αρκετοί ασθενείς παρουσίασαν ρίγος, υψηλό πυρετό και μυαλγίες μετά τη 2η δόση του εμβολίου της Pfizer. Ωστόσο, το εμβόλιο αυτό προσφέρει προστασία από μία δυνητικά απειλητική για τη ζωή λοίμωξη, επομένως οι όποιες ανεπιθύμητες ενέργειες δεν πρέπει να σταθούν εμπόδιο στον εμβολιασμό μας.

Τι έχουν Δείξει οι Έρευνες για τους Θανάτους μετά τα Εμβόλια της COVID-19;

Αν και σήμερα έχουν παρατηρηθεί ορισμένοι θάνατοι ασθενών μετά τη λήψη των εμβολίων της COVID-19, κανένας από τους θανάτους αυτούς δεν αποδόθηκε στο εμβόλιο. Στη Νορβηγία, 33 ηλικιωμένοι από έναν οίκο ευγηρίας κατέληξαν 6 ημέρες μετά τη λήψη του εμβολίου της Pfizer/BioNTech, ωστόσο τόσο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όσο και οι Υγειονομικές Αρχές της Νορβηγίας κατέληξαν ότι οι θάνατοι δεν αποδίδονται στο εμβόλιο, μετά τη διερεύνηση που έκαναν. Στην Ινδία παρατηρήθηκαν επίσης 27 θάνατοι, ωστόσο κανένας από αυτούς δεν συνδέθηκε άμεσα με τα εμβόλια της COVID-19.

Αυτή τη στιγμή, είναι πολύ δύσκολο να συνδεθεί ένας θάνατος με το εμβόλιο άμεσα. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ασθενείς κατέληξαν αρκετές ημέρες ή εβδομάδες μετά τη λήψη του εμβολίου, γεγονός που καθιστά αδύνατο τον αποκλεισμό άλλων αιτιών. Ένας ακόμα λόγος που είναι δύσκολο να αποδοθεί ο θάνατος των ασθενών στα εμβόλια είναι ότι αυτή τη στιγμή χορηγούνται σε ένα πληθυσμό που έχει αρκετά χρόνια νοσήματα και επομένως διατρέχει αυξημένο κίνδυνο θανάτου. Οι περισσότεροι ασθενείς που κατέληξαν μετά το εμβόλιο της COVID-19 ανήκουν σε αυτή την ομάδα ασθενών, όπως υποστηρίζουν οι αναφορές τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από τη Μεγάλη Βρετανία.

Τι Γνωρίζουμε Σήμερα για τις Σπάνιες, αλλά Σοβαρές, Αλλεργικές Αντιδράσεις στα Εμβόλια;

Το εμβόλιο της Moderna προκαλεί περίπου 3 αναφυλακτικές αντιδράσεις ανά 1 εκατομμύριο δόσεις, ενώ το εμβόλιο της Pfizer 5 ανά 1 εκατομμύριο, σύμφωνα με τα δεδομένα από το VAERS των ΗΠΑ. Ο αριθμός αυτός είναι υψηλότερος σε σχέση με άλλα εμβόλια, όπως για παράδειγμα το εμβόλιο της γρίπης το οποίο προκαλεί 1 αναφυλακτική αντίδραση ανά 1 εκατομμύριο δόσεις. Το εμβόλιο της Οξφόρδης/AstraZeneca έχει προκαλέσει σήμερα περίπου 30 περιστατικά αναφυλαξίας σε κάτι περισσότερο από 3 εκατομμύρια δόσεις. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα παραπάνω νούμερα μπορεί να μεταβληθούν καθώς η χορήγηση των εμβολίων συνεχίζεται.

Αν και ορισμένοι από τους ασθενείς που παρουσίασαν αναφυλαξία μετά τη λήψη του εμβολίου χρειάστηκε να νοσηλευτούν, όλοι ανάρρωσαν πλήρως.

Αντίθετα με την COVID-19, η αναφυλαξία από τα εμβόλια μπορεί να αντιμετωπιστεί με χορήγηση επινεφρίνης.

Οι περισσότεροι ασθενείς που παρουσίασαν αναφυλαξία είχαν ιστορικό αλλεργιών σε άλλες ουσίες. Συγκεκριμένα, το 80% των ασθενών που εκδήλωσαν αναφυλακτική αντίδραση στο εμβόλιο της Pfizer και το 86% που παρουσίασαν αλλεργικές αντιδράσεις στο εμβόλιο της Moderna είχαν αναφέρει στο παρελθόν αλλεργίες σε άλλες φαρμακευτικές ουσίες.

Τα αίτια της αναφυλακτικής αντίδρασης δεν έχουν ακόμα αποσαφηνιστεί, ωστόσο το National Institute of Allergy and Infectious Diseases των ΗΠΑ έχει ήδη ξεκινήσει μία κλινική δοκιμή με σκοπό να διερευνήσει τα παραπάνω.

Ποιες Ουσίες Μπορεί να Προκαλούν τις Αλλεργικές Αντιδράσεις;

Μία ουσία η οποία πιθανώς ενοχοποιείται για τις αλλεργικές αντιδράσεις από τα εμβόλια mRNA είναι η PEG (polyethylene glycol). Τόσο το εμβόλιο της Pfizer όσο και αυτό της Moderna χρησιμοποιούν λιπιδικά νανοσωματίδια για την αποθήκευση και μεταφορά του mRNA στα κύτταρα. Το PEG βρίσκεται στα λιπιδικά νανοσωματίδια και, υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα βοηθά να αποφύγουν τη δράση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αν και τα μόρια του PEG βρίσκονται σε διάφορα προϊόντα, όπως για παράδειγμα τα καθαρτικά και τα φάρμακα για την ουρική αρθρίτιδα, είναι γνωστό ότι μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις.

Για το σκοπό αυτό είναι σημαντικό να γίνουν άμεσα νέες έρευνες με σκοπό να εξετάσουν αν το PEG είναι η ουσία που ενοχοποιείται για τις αλλεργικές αντιδράσεις. Αν γίνουν εξετάσεις στους ασθενείς που παρουσιάζουν αλλεργικές αντιδράσεις και διαπιστωθεί ότι έχουν αντι-PEG αντισώματα στο αίμα τους, τότε κατά πάσα πιθανότητα αυτή θα είναι η ουσία που ενοχοποιείται για την αναφυλαξία.

Στους ασθενείς αυτούς θα πρέπει να χορηγηθούν επομένως άλλα εμβόλια για την COVID-19, όπως για παράδειγμα το εμβόλιο της Johnson & Johnson που δεν περιέχει την παραπάνω ουσία.

Ακολουθήστε μας στο Google News για την έγκυρη επιστημονική ενημέρωσή σας, έγκαιρα!

Μην χάσετε:
Σχετικά Αρθρα