Μία νέα έρευνα σε ηλικιωμένους παρατήρησε ότι οι ασθενείς με τα υψηλότερα επίπεδα trans λιπών στο αίμα έχουν αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν άνοια. Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης ότι τα γλυκά αποτελούν την κύρια πηγή trans λιπών από τη διατροφή.
Στη διατροφή του ανθρώπου τα trans λίπη μπορεί να είναι είτε φυσικής είτε τεχνητής προέλευσης. Τα φυσικά trans λίπη βρίσκονται σε μικρές ποσότητες στα γαλακτοκομικά και το κρέας ορισμένων ζώων.
Τα τεχνητά trans ή trans λιπαρά οξέα, αποτελούν την κύρια πηγή trans λιπών. Δημιουργούνται από την επεξεργασία των τροφίμων κατά την οποία προστίθεται υδρογόνο στα έλαια με σκοπό να γίνουν στερεά.
Σύμφωνα με το American Heart Association, η κατανάλωση trans λιπών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο κερδιαγγειακής νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου, ενώ συνδέεται και με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2.
Σε μία πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Neurology, οι επιστήμονες έδειξαν ότι τα trans λίπη συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο άνοιας, χρησιμοποιώντας δεδομένα από μία πόλη της Ιαπωνίας.
«Τα αποτελέσματα αυτά», όπως είπε ο επικεφαλής της έρευνας Toshiharu Ninomiya, «μας δίνουν έναν ακόμα λόγο για να αποφύγουμε τα trans λίπη. Οι μικρές ποσότητες των λιπών αυτών που βρίσκονται στα διάφορα τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα αν γίνεται αυξημένη κατανάλωση».
Ο Ninomiya είναι καθηγητής στο τμήμα επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Kyushu της Ιαπωνίας.
52-74% Αυξημένος Κίνδυνος Άνοιας
Για την έρευνά τους, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δεδομένα για 1.628 εθελοντές ηλικίας άνω των 60 ετών χωρίς άνοια που είχαν δώσει δείγαμτα αίματος σε μία τυχαία εξέταση τα έτη 2002-2003. Οι ερευνητές παρακολούθησαν την πορεία των εθελοντών για 10 χρόνια και κατέγραψαν όλες τις νέες διαγνώσεις άνοιας.
Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, 377 εθελοντές διαγνώστηκαν με άνοια, εκ των οποίων οι 247 παρουσίασαν νόσο Alzheimer.
Οι ερευνητές χώρισαν τους εθελοντές σε 4 ίσες ομάδες ανάλογα με τα επίπεδα των trans λιπών στο αίμα.
Στην ομάδα με τα υψηλότερα επίπεδα trans λιπών, η συχνότητα της άνοιας ήταν 29.8 ανά 1000 χρόνια ασθενών. Στην αμέσως επόμενη ομάδα, η συχνότητα της άνοιας ήταν 27.6 ανά 1000 χρόνια ασθενών, ενώ στην ομάδα με τη χαμηλότερη κατανάλωση η συχνότητα ήταν 21.3.
Οι ερευνητές έκαναν προσαρμογή στα αποτελέσματά τους για άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρέασαν τον κίνδυνο άνοιας, μεταξύ των οποίων το ιστορικό καπνίσματος και η παρουσία παθήσεων, όπως η υπέρταση και ο διαβήτης.
Μετά από προσαρμογή για τους παραπάνω παράγοντες, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι οι εθελοντές με τα υψηλότερα επίπεδα trans λιπών στο αίμα είχαν 52% αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσουν άνοια κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης σε σύγκριση με την ομάδα που είχε τα χαμηλότερα επίπεδα. Η δεύτερη ομάδα ως προς τα επίπεδα των trans λιπών στο αίμα είχε 74% αυξημένο κίνδυνο άνοιας.
Όπως δήλωσαν οι επιστήμονες, «η σύνδεση αυτή παρέμεινε ισχυρή ακόμα και μετά από προσαρμογή για άλλους παράγοντες της διατροφής, όπως η συνολική πρόσληψη ενέργειας και η κατανάλωση κορεσμένων και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων».
Οι ερευνητές δήλωσαν επίσης ότι ελάχιστες έρευνες έχουν εξετάσει τη σύνδεση ανάμεσα στα trans λίπη και τον κίνδυνο άνοιας. Επίσης, οι έρευνες αυτές δεν είχαν καταλήξει σε σαφή αποτελέσματα.
Το φαινόμενο αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, αποδόθηκε στο γεγονός ότι οι έρευνες αυτές δεν είχαν χρησιμοποιήσει μία ακριβή μέθοδο εκτίμησης την πρόσληψης trans λιπών από τη διατροφή.
Στην παρούσα μελέτη, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τα επίπεδα του ελαϊδικού οξέος στο αίμα ως «αντικειμενικό βιοδείκτη των τεχνητών trans λιπών».
Το ελαϊδικό οξύ αποτελεί ένα trans λίπος που βρίσκεται σε μερικώς υδρογονωμένα έλαια. Βρίσκεται επίσης σε μικρές ποσότητες στο γάλα καθώς και σε ορισμένα κρέατα.
Τα Περισσότερα Trans Λίπη Προέρχονται από τα Γλυκά
Οι εθελοντές της έρευνας είχαν συμπληρώσει επίσης ερωτηματολόγια σχετικά με την κατανάλωση διαφόρων τροφίμων.
Συνδυάζοντας τις πληροφορίες αυτές με τις εξετάσεις αίματος, οι ερευνητές κατάφεραν να διαπιστώσουν ποια τρόφιμα αυξάνουν περισσότερο τα επίπεδα των trans λιπών στο αίμα.
«Τα τρόφιμα που ευθύνονται περισσότερο είναι τα γλυκά», είπαν οι επιστήμονες, «με τη μαργαρίνη, τα ζαχαρωτά και τα κρουασάν να ακολουθούν».
Ένας από τους περιορισμούς της έρευνας ήταν ότι εξετάστηκαν μόνο πληθυσμοί από την Ιαπωνία επομένως δεν είναι ασφαλές να πούμε ότι τα αποτελέσματα της έρευνας αφορούν πληθυσμούς και άλλων χωρών.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ξεκινήσει μία προσπάθεια να εξαλειφθούν εντελώς τα trans λίπη από την παγκόσμια διατροφή.
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, η κατανάλωση trans λιπών ευθύνεται για περισσότερους από 500.000 θανάτους ετησίως.
«Η παγκόσμια αυτή προσπάθεια του WHO μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό των περιστατικών άνοιας, αλλά και των άλλων παθήσεων που σχετίζονται με τα trans λίπη», κατέληξε ο Ninomiya.
Φωτογραφία: Thomas Haynie (CC BY 2.0)