Η καθημερινή λήψη συμπληρωμάτων με ωμέγα-3 μπορεί να περιορίσει τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου και καρδιαγγειακών συμβαμάτων, καθώς και τον κίνδυνο θανάτου. Όπως φαίνεται, ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο για το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Στις παραπάνω παρατηρήσεις κατέληξε μία μετα-ανάλυση που χρησιμοποίησε δεδομένα από 13 έρευνες με συνολικά πάνω από 125.000 εθελοντές.
Οι προηγούμενες αναλύσεις είχαν καταλήξει σε ασαφή δεδομένα σχετικά με τις επιδράσεις των συμπληρωμάτων ιχθυελαίου με ωμέγα-3 στον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Ωστόσο, η νέα ανάλυση χρησιμοποίησε δεδομένα από 3 μεγάλης κλίμακας έρευνες που ολοκληρώθηκαν προσφάτως, γεγονός που αύξησε τον αριθμό των εθελοντών κατά 64%.
Η εισαγωγή των πληροφοριών από τις νέες έρευνες «επηρέασε σημαντικά την ποιότητα των δεδομένων», δήλωσαν οι επιστήμονες σε ένα άρθρο σχετικά με τη μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Heart Association.
«Η παρούσα μετα-ανάλυση προσφέρει τα τελευταία δεδομένα σχετικά με τις επιδράσεις των συμπληρωμάτων με ωμέγα-3 στον κίνδυνο αρκετών καρδιαγγειακών συμβαμάτων», είπε ο Γιάνγκ Χου, επικεφαλής της μελέτης από το Τμήμα Διατροφής του Χάρβαρντ στη Βοστόνη.
Μία μείωση της τάξης του 8% στα παραπάνω συμβάματα μπορεί να φαίνεται χαμηλή στους περισσότερους ανθρώπους, ωστόσο όπως τόνισε ο Χου και οι συνεργάτες του, αν αναλογιστούμε τον αριθμό των ασθενών που παρουσιάζουν έμφραγμα ή εγκεφαλικό επεισόδιο κάθε χρόνο, συνειδητοποιούμε ότι ακόμα και μία μικρή μείωση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ενός μεγάλου αριθμού συμβαμάτων.
Ρόλος και Πηγή των Ωμέγα-3 Λιπαρών Οξέων
Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα αποτελούν τον ένα από τους δύο τύπους πολυακόρεστων λιπαρών οξέων. Ο άλλος είναι τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα.
Τα λιπαρά οξέα έχουν αρκετούς σημαντικούς ρόλους στον οργανισμό. Αποτελούν κύριο συστατικό των λιπωδών μορίων που σχηματίζουν το κυτταρικό τοίχωμα. Βοηθούν επίσης στην παραγωγή ενέργειας και συμβάλλουν στο σχηματισμό μορίων που λέγονται εικοσανοειδή τα οποία παίζουν ρόλο σε αρκετές σηματοδοτικές λειτουργίες, αρκετές από τις οποίες αφορούν το καρδιαγγειακό σύστημα.
Στην έρευνά τους, οι επιστήμονες εστίασαν σε τρία είδη ωμέγα-3 και συγκεκριμένα το α-λινολενικό οξύ (ALA), το δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA) και το εικοσαπενταενοϊκό οξύ (EPA).
Ο οργανισμός δεν μπορεί να παράξει ALA, επομένως πρέπει να λάβει την απαραίτητη ποσότητα της ουσίας αυτής από τη διατροφή και συγκεκριμένα από τη σόγια, το λιναρόσπορο και το λάδι canola.
Αν και ο οργανισμός μπορεί να σχηματίσει DHA και EPA από το ALA στο ήπαρ, οι ποσότητες που παράγει είναι μικρές και επομένως ο άνθρωπος πρέπει να λάβει και αυτά τα οξέα από τη διατροφή.
Τα ψάρια και τα ιχθυέλαια αποτελούν καλές πηγές DHA και EPA. Τα ψάρια δεν παράγουν τις παραπάνω δύο ουσίες, ωστόσο τις λαμβάνουν από το φυτοπλαγκτόν.
Τα συμπληρώματα διατροφής περιέχουν αρκετά διαφορετικά ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, μεταξύ των οποίων και τα ALA, DHA και EPA. Τα ιχθυέλαια αποτελούν την κύρια πηγή DHA και EPA, αν και υπάρχουν επίσης χορτοφαγικά προϊόντα που περιέχουν τις ουσίες αυτές από άλλες πηγές.
Είναι σημαντικό να ελέγχετε πάντοτε την ετικέτα των συμπληρωμάτων, καθώς τα ωμέγα-3 που περιέχουν είναι διαφορετικά σε καθένα από αυτά.
Η Νέα Ανάλυση Χρησιμοποίησε Πολύ Μεγαλύτερο Όγκο Δεδομένων
Κατά την προετοιμασία της ανάλυσής τους, οι επιστήμονες εκτίμησαν αν τα νέα δεδομένα είχαν χρησιμότητα για τη μελέτη τους.
Η χρησιμότητα των ωμέγα-3 στην πρόληψν των καρδιαγγειακών συμβαμάτων «έχει αποτελέσει αντικείμενο αντιπαραθέσεων» στην επιστημονική κοινότητα, όπως δήλωσαν οι ερευνητές.
Αν και διάφορες έρευνες παρατήρησης έχουν συνδέσει την αυξημένη κατανάλωση ψαριών με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, τα οφέλη αυτά δεν επιβεβαιώθηκαν σε τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες.
Οι παραπάνω κλινικές μελέτες είχαν εξετάσει συμπληρώματα με ωμέγα-3 από ψάρια, συγκεκριμένα μέτριες δόσεις EPA και DHA σε σύγκριση με placebo, και είχαν καταλήξει επί το πλείστον σε «αρνητικά αποτελέσματα».
Η νέα έρευνα, ωστόσο, χρησιμοποίησε μία διαφορετική προσέγγιση και συμπεριέλαβε τα δεδομένα από τρεις νέες μεγάλες κλινικές δοκιμές, αυξάνοντας το μέγεθος του δείγματος κατά περισσότερο από 50%.
Για την ανάλυσή τους, οι επιστήμονες εξέτασαν δεδομένα 127.477 εθελοντών. Η μέση ηλικία ήταν τα 64 και κατά το 60% ήταν άνδρες. Ο μέσος δείκτης μάζας σώματος ήταν 28, ενώ η μέση διάρκεια λήψης των συμπληρωμάτων ήταν τα 5 χρόνια.
Αν και η δόση των συμπληρωμάτων με ωμέγα-3 δεν ήταν ίδια σε όλες τις έρευνες (από 376 μέχρι 4.000 mg/d), στις περισσότερες είχαν χορηγηθεί δόσεις πάνω από 850 mg/d. Ωστόσο, «η σχετική αναλογία των EPA και DHA παρουσίαζε διαφοροποίηση στις διάφορες έρευνες», όπως τόνισαν οι ερευνητές.
Δράση «Δόσης-Απόκρισης»
Η ανάλυση έδειξε ότι όσοι έπαιρναν καθημερινά συμπληρώματα με ωμέγα-3 είχαν χαμηλότερο κίνδυνο για τις περισσότερες καρδιαγγειακές παθήσεις σε σχέση με αυτούς που έπαιρναν placebo. Μοναδική εξαίρεση ήταν το εγκεφαλικό επεισόδιο, για το οποίο δεν παρατηρήθηκε μειωμένος κίνδυνος.
Οι παθήσεις για τις οποίες τα ωμέγα-3 είχαν προστατευτική δράση ήταν το έμφραγμα του μυοκαρδίου, ο θάνατος από στεφανιαία νόσο και ο θάνατος από καρδιαγγειακή νόσο. Ο κίνδυνος εμφράγματος του μυοκαρδίου και θανάτου από στεφανιαία νόσο ήταν μειωμένος κατά 8%.
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι υψηλότερες δόσεις των συμπληρωμάτων με ωμέγα-3 περιόριζαν ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο. Ειδικότερα, οι δόσεις πάνω από 840 mg/d στις περισσότερες κλινικές μελέτες συνδέθηκαν με σημαντική μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου.
«Παρατηρήσαμε ισχυρές προστατευτικές δράσεις από την καθημερινή χορήγηση των συμπληρωμάτων με ωμέγα-3 ενάντια σε περισσότερα καρδιαγγειακά συμβάματα, ενώ η σύνδεση ήταν δοσοεξαρτώμενη», κατέληξε ο Χου.
Φωτογραφία: Marco Verch Professional Photographer and Speaker (CC BY 2.0)